Bashkimi Kombëtar
Mirë se erdhë në forum " Bashkimi Kombëtar "
Qëndro i lidhur me ne ! Disponim te këndshëm të kontribojm për kombin larg ofendimet dhe zënkat...
Bashkimi Kombëtar
Mirë se erdhë në forum " Bashkimi Kombëtar "
Qëndro i lidhur me ne ! Disponim te këndshëm të kontribojm për kombin larg ofendimet dhe zënkat...
Bashkimi Kombëtar
Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.



 
ForumForum  PortalliPortalli  GalleryGallery  Latest imagesLatest images  RegjistrohuRegjistrohu  identifikimiidentifikimi  

 

 At GJergj Fishta veprimtaria e tij

Shko poshtë 
+4
Leka i Madh
Orfe@
istogalia
Pirro i Epirit
8 posters
Shko tek faqja : Previous  1, 2, 3, 4  Next
AutoriMesazh
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:15 pm

Ene breshtet t'Kapitolit
dale nuk kisht' e murrte ulkoja
per me i dhanun sise Romolit
mbasi shambe kje per dhe Troja;
e atje larg, po , kah Urali
nper ato breshka te larta
sillej Shkjau , si shkerbe mali
tue kerkue per molla t'tharta
kur n'keto vise te ballkanit
te Paret tone , pelazgte e motit
gjane e gjalle kullotshin planit
qete i ngitshin n'fushe te Zotit.
Kishin frone e ligje te mbara
e gjate shtegut t'qytetnimit
ishin shty ata larg perpara
c'me pranevere te rruzullimit.
Prej kah fille xen rriba e Verit
e m'Vezuv t'veshun n'gjineshtra
kur Kaukazit e n'Shkamb t'Doverit
ku rri' Albiona e pjeke genjeshtra
fis ma t'vjeter kund nuk ka
se asht ky fisi n'za i Shqiptarit
ne mes t'cilit punet e medha
per Europe xune t'enden sparit.
Po , m'keto male e karpa tona
sparit Zeusi njerzte i rysi
e me augure te Dodona
egersine ai ua permbysi
ketu edhe sparit Ore e Zana
nisen valle me vallezue
e nper verrije e fusha t'gjana
xu pegasi me lodrue.
Ketu Leka mati hapin
me i dale botes , vetimen n'sy
si edhe Pirri , ** , mbrehe pallen
e dale detin si duhi
shi nen Rome e shtroi hamballen
te tane n'rekna Romakesh t'ri.
Kudo rrani turr Shqiptari
mire ai lidhe me bese e fe,
atje lufta mori zhari , 
atje gjaku rrembei nper dhe
e as s'u gjet kund mal e rremore
** atje hovin me ia ndalun
i ra zhyt ai vales mizore,
me arme n'dore nper flake ka dalun.
Gal , Romake , po dikur motit
kjene pershkue nper toke shqiptare
si edhe fiset e ostrogotit
me ata Sllavet , keta dalshin fare!
Por Shqiptari s'e perkuli
i gjalle qafen nen zgjedhen t'hueje
e leshoi token , ne mal duli
por te dheta s'i lau kuje.
Porsi njaj tallazi i detit,
** dynde mal e bardh prej shkumbe
deke e tmere tue lane mbas vetit
vjen e thehet n'kep t'ndo' i gume;
njashtu forca e cildo anmiku
** desht dam t'na i sjelle lirise
erdh e u thye n'parzme celiku
t'bijve t'maleve t' Shqipnise
Pat kujtue Sulltan Murati
se Shqiptaret i ka leshue zemra
se prandej po u rrin ai gati
e rob t'xane po i shtron nen thembra
edhe dynde nji ushtri kreshnike
te tane djelm t'rregjun nder gjaqe
bota mbare heshtet prej frike
knjan Europa , lot per faqe.
po n'kete pune u gjet gabue
Skanderbegu ' rr'fe prej qllit
pallen xier atje ne krue
se c'vetue ka n'rreze t'diellit!
E si ula tue buluritun
Shqiptarise ia leshon kushtrimin
** shk'a' burre ' ne lufte me zbritun
Turkun m'arme m'ia shtype guximin.
Trup ne kambe ia ba Shqipnia
mire nder arme edhe shtrengohet
e si breshni e si duhia
fulikare mbi Turk leshohet
N'ate turr' t'tyne trandet toka
tymi cohet der' mbi re
bumbullojne male edhe boka
rremben gjaku shtojt kurrne.
Shtri n'fushe t'Dibres Jeniceri
e , si kau nen thike t'kandarit
t'u perpjeke per toke i mjeri
ka' e ndrydhe m'fyt kamba e Shqiptarit
ai e sheh , sado ** vone
se me dhune Shqiptaria s'shkilet
e se rrejne ata ** thone
se p'r Atdhe Shqiptari s'vritet.-

vijon.....
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:16 pm

Jo, pra, vritet , pasha Zotin!
nise Shan Deda n'fjale t'u ze
posi vram asht ai gjithmotin
kur kje puna per Atdhe.
Edhe Mbretit te Stambollit
Shqiptaret pushken ia kane vu
sa here Turqit e Anadollit
paten dashte me u dhkule n'kanu.
Ku ta lype e mira e Atdheut
e ta hjeke liria e vendit
kush a ' nipash t'Skanderbeut
i cdo fese e i cdo kuvendit
per ta mesy ia ka anmikun
si petriti zogjte trumcake
e kudo t'vringelloje celikun
nuk len token pa e pergjake
Moce Shqiptaret me stalagtita
lire gjithmone keta e kane shkue jeten
e cese enden nata e dita
cese xen vjeta ne rend vjeten
keta pose Zotit t'nalte t 'Empirit
** ushqen krijen e veshe lulen
kryet der' sot perpara njerit
ene kurr nuk e perkulen.
M'kambe atehere , burra te dheut
mbasi t'zotet jemi me deke
per liri e ndere t'Adheut
prap xen Duli fjalet me i theke
perse sot a kurr Shqiptari
gjane e vehten do t'baj fli
per Atdhe ** ati' i la i Pari
e per ndere e per liri.
Sot t'shtate Krajlat edhe Mbreti
n'ate Berlin n'kuvend bashkue
e kane ba pleqnine n'mjet veti
Malsine Knjazi me ia leshue
me ia leshue Knjazi malsine
me na da ne vella me vella
me na hapun Shqiptarine
me na lanun rob nen Shkja.
Kush ka ndere e nuk bane kore
burre si burrat ** kjene motit
ai sot armet te rroke mizore
e te dale ne breg te Cemit
prej kah shkjau rrin e na kercnohet
m'ia diftue botes e polemit
se pa gjak Shqipnia s'shtrohet.
Ketu s'do t'shkelsase , jo, kamba e huej
kush pose nesh, s'xen qe m 'ekte toke
se na rob s'i shtroh'na kuje
der' sa t'jemi gjalle me koke
Me eshtna tona , po , na Shqipnise
nji mburoje kem , me ia vu
** edhe topat e Rusise
s'kane per t'mujte , jo , m'e derrmu'
Abdyl Frasheri keshtu foli
kur Mar'Lula , i pari i Shales
nji sy-zjarrm , nji zog sokoli
burre i zoti i pushkes e i fjales
ai pret fjalen n'log t'kuvendit
se ti , pasha ate Sh'Marrabe!
sa per t'dalun zot un vendit
me m'qortue nevoje nuk ke
Pse, cese a 'xanun kjo Shqipni
un kam ndeje me pushke per faqe
e per vend e per liri
kam ra pre , kam bamun gjaqe.
kam shkue jeten si bishe malit
zbathe e zdeshe edhe pa ngrane
por as Mbretit , por as krajlit
tungjateta s'i kam thane
Un kam ruejte gjuhen shqiptare
un kam mbajte dore e kanu
e as per pare , as per timare
gjak e t'Pare s'i kam mohue
Prandej , Shkjau me pase per t'mesy
e me dale kendej kah Shqipnia
( si po thone , se ka vu sy)
ka me u ndeshe , po , n'arme te mia
n'arme te Lekeve te Dukagjinit
** , me ndihme te Perendise
kane m'ia thye pleqnine Berlinit
kane m'ia peshtue lirine Shqiptarise
Por pse m'thue me u vra me Shkja
tue pase mbrene na Anadollakun
** kurr t'keqen s'ma ka da
** kurr qafet s'ma hoq lakun
** edhe zemren ma ka tha
e m'ka mbyte ai tate e nane
e shnjerzue m'ka grue e moter
e s'm'ka lane me u rrite djale n'voter?
M'ka marre token e trsh'gueme
e tue m'ba kanun pacaver
m'ka marre qete , po , per nen laver
m'ka marre lopet , po , me jithe vica,
m'ka marre delet me gji'ogica
m'ka marre dhen e m'ka marre dhiz
m'ka tha vathe e m'ka tha mriz
edhe sot m'la vu leci
mos me fole n'gjuhe t t'Parebe t' mi
e ma mban gjunin mbi bark
e ma repe shpinen me cark
si mo' Zot , ma keq per mua
nder thoj t'tij ** kam qillue?...
Po , a pse Turqit e Anadollit
duene te tallen ketij trollit
na m'ia vu pushken Nikollit?
Jo , per Zotin- kjofte levdue!
se un Monov nuk kam qillue
** me dal e me leftue
perse Krajli a perse Mbreti
duene te m'mbajne mue rob nen veti
un luftoj vec per liri
per erz tem e per Shqipni
se un t'huej n'zot s'e due n'shpi
s'due te njoh as Krajl as Mbret
mbret Shqiptari asht n'vend te vet.-
Te lumte goja , bajraktar
Ali Pasha , i trim bujar
merr e i thote t 'parit te Shales
se ti la s'i bake fjales
Se ti folke n'log t'kuvendit
si po e lypte e mira e vendit
Per Shqiptare si jemi na
Turke e Shkja te dy jane nja
pse te dy , si Turk si Shkja
ne me sy s'duen me na pa 
edhe jane per ne te hueje
gjind ** as vetit as tjeterkuje
nuk jane t'zott nji t'mire m'ua sjelle
as per dije e mende t'kthelle
as per pune as per tregti
as per t'mbare ne qytetni
Por , pse na te vogjel nuk jemi
pse kend fis as vella nuk kemi
na sot Shkjaut s'mund t'i bajme balle
** po do t'na perpije gjalle
prandej , thom , se e lype e mbare
** edhe sot na , si perpara
te rrijme ngjite me Mbret t'Stambolle
per me i bamun balle Nikollit
Dikur dita ka me ague
** edhe Turku do t'marre m'yjue
e m'atehere shka a Toske a gege
t'mblidhen tok si kokrrat n'shege
e t'ia apin Turkut t'shtymen
** s'nderron vesin , vec se qymen
e ta leshojne krye-picingul
t'ia thejne zvergun ne Mosul
Pra , ju burra , un kish' me thane
ketu fjale tjeter mos me xane
vec me hi me shkrue nji leter 
me shkrue' i leter n'kanu t'vjeter
per t'shtate Krajlat mbledhe n'Berlin
** , pa u shterrun Dri e Shkumbin
edhe Buena per pa u tha
ne per t'gjalle nuk rrijme nen Shkja-
keshtu ka fole Pasha i Gusise
Edhe Krenet e Shqiptarise
kane marre letren per m'e shkrue
fjale per fjale keshtu tu' e peshue
Ju ** jeni te shtate krajlat
edhe ti , Mbret i Stambolles
falemeshendet krenet e Shqipnise
Per njate gjyqe ** e keni banun
** ne Shkja me vue Shqipnia
pa shikjo , se , per Zotin
mund t'na bije ndo'i pune e keqe
pse na rob s'i bah'na kuje
Njeket toke te Shqiptarise
Zoti vete Ai na e ka falun
e as Talianit marre s'ia kemi
as rrembye s'ia kemi francezit
as Hinglizit as Teutonit
se ma Sllavit jo se jo
** vec dje ka ra n'Ballkan
e kush din se ku e kepute zvergun
si ajo vrrulla e kacalecit
sot ketu , neser s'dij ku
Sa per Mbret e Stambollit
** po thone se Knjaz Nikollit
do t'i fale Shkoder e Malsi
mund t'i thono se Shqipnia
nji shporte fiqesh nuk ka qillie
per me u da miqve peshqesh
por asht toka e t'pareve tone
asht Atdheu , po i Skanderbegut
asht Atdheu , po , i Mois Golemit
e i atij Leke Dukagjinit
edhe i Kukes edhe i Muzakut
edhe i Strezes e i Aranitit
** e kane la t 'tane me gjak t 'Turkut
Prandej s'ka as Krajl as Mbret
** kete toke e lafe a e shet
der' sa t'kete nji zog Shqiptari
qo t'baje hije permbi dhe.
Keshtu letren e kane shkrue
edhe mire e kane palue
mandej shtek ata i kane dhane
per Berlin , ku kishin zane
Mbretit e Krajlat gjyqe me da
shek'llit t 'ngrate , ne gjak krejt la.

*****
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:17 pm

MEHMET ALI PASHA




Po rreh teli i vilajetit
kush a Krye e Bajraktar
kush a ' beg e shpi e pare
m'Kacanik e del n'Qafe t'Diellit
hiq e eja ne Gjakove
pse ka ardhe nji Pashe i ri
e ka ' i fjale te madhefort
me ua thane Kreneve te Shqipnise
te konaku i Abdullah Drenit.
Shkuen tri dite e shkuen tri net
edhe krenet behen n'Gjakove.
Njani beg e tjetri age
kussh Vojdove , kush Bajraktar
U kane pri nja dy zotni
Ali Pasha e Haxhi Zeka
burra lidhe me bese shqiptare
si dy plumbe n'"xheverdare"
fille te Pasha kane hi
Ata mire i ka prite Pasha
U ka qite dihan e kafe
i ka pevete per rob e shpi
e per treg e per bujqesi
per mehmure e veqilade
se si shkohej n'kete dhe jeta
se a po kisht' me se m'u rrnue.
Qatje vone po zen e thote:
Baba Mbret u ban "selam"
se ai ju u ka , po , hajmali
hajmali bajtun nen sjetull
u ruen porsi sy 'n ne vetull
Vecse erdhen mote t'veshtira
si per Mbret ashtu per krajla...
Ele ma qaj Knjaz Nikolla
nuk po i sheh kund maje vetit,
ke ka ngele n'krepa t'Cetines
pip i lemuet , pa gja mbas shpirtit
me iu dhimbte gurit e drunit.
Prandaj krajlat jane mendue
jane mendue e kane pleqnue
me iu lute Mbretit t'Stambolles
** t'ia leshojne kund kah Shqipnia
ndo' i grime djerr , ndo'i pellambe toke buke,
sa me pase ku me gjallisun
pse , vellahi! ngusht ka ra.
Edhe Mbreti , iu rrite jeta!
e ka ba me mend pleqni
me ia leshue Malit te Zi
Hot e Grude , Plave e Gusi...
Pasha Zotin! ka gabue
xu Ali Pasha tu u idhnue
se kjo pune ** s'bahet kurre
se gja e shkrete s'ka mbete Shqipnia
** me u dhane "bakshish" nder krajla.
Shqipnine Mbreti s'e ka shtrue
me arme n'dore, si viset tjera
tjera vise te Ballkanit
por ortak u ba ai me ne
tue u lidhe me bese e fe
se ai Shqipnine e njeh Shqipni
se s'na lot kanu'n e t'Pareve
se s'na preke nder toka tona
e se na atij i shkojme n'ushtri
kurdo lufte t'i qese anmiku.
Na edhe besen ia kemi majtun
ku ka thane kemi shkue
se n'Jemen na keme luftue
me Junan na jemi pre
jemi gri me Arme e Shkje
pa nji t'mire , o Zot , per veti
se ketu s'ke kurrgja per smbari
vendi e gjindja leshue pa zot
hajni e cubi ndeje mbi post
i pafaji vjerre n'konop;
gjaja hupe nder thonj t' "urtatit";
erzi i burrit per dy parekryet e burrit p'r'i cingare
e sot dashtka baba Mbret
me Shqipni me ba ai ndere
tue ' i shporte fiqsh kjo ka qillue
ani kuje? Malit te Zi!...
A din shka , ti Pasha i Mbretit?
Ngarko raqet per Stambolle
se ky , po asht nji vend i eger
e po t'njitet kund ndo' i ferre...
Sa per caqe te Shqipnise
keto kahere kane vendue
i ka ngule shpata e Shqiptarit
e njaj Knjaz i Malit te Zi
s'ka me i shkule , mor' pasha Zotin!
me iu ba dhambi sa derrit.
C'ka qite pasha edhe i ka thane
se ti kenke ' i Arnaut i cmendun
dalun Dinit edhe Imanit
pse keshtu Turku , bre! Nuk flet
Ani kush "ortak" me Mbretin...
Do kocake , do cuba malit,
per t'u vjerre te gjith' n'konop.
Haps , bre! Derrat ketu me i ba
pse mos t'isht' Mbreti i Stambolles
dielli drite s'kishte me leshue
e as s'merr fryme krajl permbi dhe;
jo ma "ortak" Mbreti me u ba
me maloke , cuba shqiptare...
S'ka shqiptare as s'ka Shqipni
vec ka Allah , Mbret e Turqi!
Vrik ka hi caushi i zaptive
e i ka reshe burrat perpara
si bariu ** rashe bagetine
kur prej mbramjet dredhe kah shpia
edhe n'burg , ku lidhet kali,
i ka ndry Krenet e Shqipnise.




**** vijon....
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:17 pm

Pune e keqe , pasha buken:
s'asht per burra hapsi as shkopi
per ta a' shpata ase konopi.
por se shka se puna e keqe
ajo vjen , po , tue u shtue
nese curril e bahet perrue.
Prandej Pasha ka gabue
haps me i ba Krenet e Shqipnise
perse toka nuk pat plasun
** me qite vetit mbi dhe
e kurrkush mos me u ra mbrapa
por kane gjind e kane robni
porne fis e kane vllazni
e ata gjinde e ai fisi i tyne
thone , s'ia barin t'keqen kuje.
keshtu ** Mehmet Ali Pasha
ku me ra , thom , nji dite ngusht
ka me kape ai kryet grusht
per shka bani n'Krene t'Shqipnise
Pse t'bjere ngusht nji Pashe i Mbretit
ka ndo' i send e s'ka ndo'i send
vec un drue p'r' Abdullah Drenin
** tue mbajte asht gjarpnin n'gji
cese i ka vojte Pasha mik 
mbrende t'u erre e mbrene tue zbardhe
tue u kenelle me buke te tij 
dreke e darke ka nji ferlik
cile e zamer ka ' i "misnik"
"gjak e vjame" der' nkupe te gjunit
buke Shqiptarit mbas kanunit
un po drue se Abdullah Drenit
nper ate mik , ** mban te shpia
munt t'na i bije ndo' i pune e keqe
perse bese un s'munt t'a xa
se nuk lot Shqipnia e Eper
se s'po lot Shqipnia e eper
per me i peshtue ata Krenet e vet
per me ba ** ai Pasha i Mbretit
fort te bindet prej vetvetit
per shka bani n'krenet t'Shqipnise
Po , per shka se Abdullah Dreni
veshtire se len m'ia shkerrye kush mikun
a'i Gjakovas , nuk ban marre
pse edhe e ka pushken zanate
Prandej , thom , se nuk do t' ngjase
e n'Gjakove rrebte do t'kersase
psehalise iu dha kushtrimi
m'Kacanik e del n'Qafe t'Diellit
cmerr prej Sharit n'Buletin
me rra turr n'pazare t'Gjakoves
tym per shpi ka ' i burrne me arme
E t'ka rra Peje e Rugove
ka leshue Gash ' ka leshue Krasniqe
asht dynde Plava me Gusi
e t'kane dale n'ate fushe t'Gjakoves
porsi miza per kercune.
Ani shane s'largu anmiku
se kurr bashke s'bahen Shqiptaret!
Preki' i her ti n'toke te Pareve
preki ' i here ti n'erz te fisit
edhe ty kane me t'diftue
se si dijne keta me u bashkue
se si bijne keta n'shpine t'anmikut
thue a ' ajo lava e kacanikut
kur ne Shendre ta foroje zia.
Qe edhe pasha Mehmet Pasha
pat mendue n'Stamboll me veti
se Shqiptaret n'godi s'mund t'bi'n
porse tash ** a' ai vete tue pa
se si behi pika e djalit
m'ato rranzat e Gjakoves
ia ka vu , po , gishtin krese
e ka nise ai me u pendue
per shka bani n'Krenet t'Shqipnise.
Valle , po i thote Abdullah Drenit
shka ka rra sot gjith ky njeri?
a jane krushq ardhun per nuse?
A jane axhamite e Mbretit
** po shkojne me u veshe nizame?
Tungjatjeta , po i thote Duli
as sjane krushq ardhun per nuse
as s'jane azhamite e Mbretit
** po shkojne me u veshe nizame
por jane djelmte e Shqipnise s'Eper
** kane ardh me fole me ty
per do Krene , ** t'kane pase nisun
e ** kthye s'u kane ke shpia.
asht vra Pasha kur ka ndie
se atij mendja s'ia pat pre
** n'Shqipni aq njeri peshtjellet
per t'rane mbrapa puneve t'veta
Shka i tha , atehere , caushit t'zaptive?
Shpejt me i leshue Krenet e Shqipnise
perse... fale i paska Mbreti
edhe Krenet i kane dale prej burgut
e pa lype n'Pashe me u pjeke
fille kane vojte n'ate fushe t'Gjakoves
ku kane mbeledhe haline n'kuvend
e kane nise te bisedojne
si t'ia bajme e tek t'ia bajme
se ne Mbreti na ka shitun
na ka shitun Malit te Zi
per nji rrotull gurabi.
E ky Pasha , Mehmet Pasha
ky edhe ardhka prej Stambollet
per me i dhanun Knjazit dore
n'Hot e n'grude , n'Plave e Gusi
T'tane halia thote nji fjale
se Shqipnine s'e leshojme per t'gjalle
se na desim t'gjith si kemi
e n'dore Knjazit nuk i vemi
se edhe pashen e Stambolles
ketu e duem , m'ia ba ne gjyqin
ta marre vesht Krajl e Mbret
se Shqipnine kush s'na e perket!
Haxji Zeka atehere asht cue
ka marre fjalen t'kuvendoje
Dere ne za asht shpia e drenit
ku han buke i verbte e i shkrepte
edhe trim asht Abdullah Begu
mire asht lajmin , thom , m'ia cue
e na leshon pashen n'dore gjalle
e ia lype Shqipnise per mik.
Burre i urte ky Haxhi Zeka
burre i urte e flet arsye
pse s'i pritet miku kuje
n'dashte Shqiptare , n'dashte njeri i huej
pa e ba dert ke zot i shpise
Ka shkue lajmi n'dere te begut
e i ka thane Abdullah begut
ti ** je Abdullah begu
falemeshendet po t'con halia
nji murtat ** ke te shpia
a thue ba n'dore me na leshue
perse e keme nji gjyqe me te.



vijon......
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:18 pm

Ka qite begu edhe i ka then:
se asht murtat , se s'asht murtat
ku ta dije kete pune i mjeri
pse , vallahi , pervete s'e kam.
Kete zanat s'm'a ka lane baba
me i pervete miqte un se shka jane
se shka jane e shka nuk jane
se kah vijne e se kah shkojne
shka punojne e sa rrugojne.
Vec , po , ' i pune baba m'ka mesue
miqte per t'gjalle un mos me i leshue
Po t'me lype halia mue
gjithku e kam un gjane e babes
po ia leshoj t'eger e t'bute
po i leshoj token me gjithe shpi
po i leshoj plemet me tagji
po i leshoj vathen me bageti
dhen e dhi un po ia fali
erz , e shpirte , e mik s'e fali:
Asht cue lajmi edhe ka shkue
begu n'kulle mire asht ngujue
me miq t'vet e pesedhete Fanda
t'zotet me bre hekur me dhambe
mjaft me thane njaj Oshi i Nuros
** po kish' , po , nja tri zemra
e po kisht' synin rr'fe
** s'la Pashe me thye kanunin
** s'la beg me fike katundin
nuk la age me ba placke grunin.
Valle , c'ka thane hoxhe Korenica
Pa ndigjo, ti Osho i Nuros
** je Fande e ha kuvend
edhe din si hece kanuni
a m'i thue ati' Abdullah Drenit
le t'na leshoje Pashen e Mbretit
le t'na leshoje Mehmet Murtatin
pse per mik hazmin e vendit
nuk e xen kanuja e Malve!
Oshi i Nuros m'ate frangi
se , manat , hoxhe efendi
mue ketu begu s'me ka pru
me prite peng , me da kanu
mbasi as doke s'po isht' n ' Shqipni
me lype mikun me pleqni
por me pushke , barut te zi.
Vec se shka , si m'duket mue
per Shqiptare kund gjase nuk ka
mikun shoqit me ia nga
pse fale njeri tate e vella
fale te shame e fale te rame
por jo mikun n'buke e krype
s'e ban as Dulo dreni
** bjen n'zjarrm e ** bjen n'uje
edhe mikun s'ia fale kuje
si tash huta te difton.
Edhe "huta" bani e "bam"
Lum e lum per t'Madhin Zot
kur ka krise "huta" e Oshit
se c'ka ushtue Suka e Cabratit
se c'asht dridhe qaj Gramoleci
se edhe lufta c'asht ndeze zhari
me Shqiptare t'u vra Shqiptari
Shqiptaret, po t'u vra n'mjet veti
per nji Pashe ** cueka Mbreti
Eh! ate Zoti ma marrofte!
Perse i huej , kushdo ** kojfte
ai gjithmone a agur i zi
per te mjeren Shqiperi
si njaj korbi ** ndjellezi.
A s'e' i here , se e zeze nji prove
asht t'u reshe sot mbi Gjakove
neper shkak t'nji njeri t'huej
** vec dam se ' i t'mire s'suell kuje?
Keq nper te Shqiptaret ngaterrue
m'shoqisho'in keta m'arme kane leshue
ai ta vras pashen e Mbretit
ky ta peshtoj Pashen e Mbretit
Njani thote" me ka ra mik
tjetri thote: e kam anmik
edhe thejne per te rradaket
si t'i'n poca e kunguj Vraket
si mo' Zot , ma keq per ne
** n'vend t'lidhim bese a fe
me u vra na me Turk e Shkja
jete e Atdhe ** na kane tha
coh'na e vrit'na vella me vella!
Keq asht mikun m'ia pre kuje
keq asht lajmin m'ia nga kuje
s'bje'n faj lajmi , as gjobe nuk lane
por ma keq asht me vra vellane.
Prandej keq a' e si a m'a zi
keshtu Shqiptaret sot me u perzi
e me u gri keta ndermjet veti
per nji pashe qe cueka Mbreti
per nji Pashe p'r'i njeri t'huej
** vec dam se t'mire s'suell kuje
Pse edhe, besa , asht ba shume gjak
kane mbete gjindja nper sokak
nper sokak e mbi cardak
mjaft me thane se ai Osho i Nuros
nper ato frangjia t'kulles
njiqind vete , po , me te njehun
me dore t'vet i bani t'dekun
per t'peshtue jeten nji "halldupi"
ndoshta rode magjupit!...
Plot tri dite e rafsh tri net
krisi pushka nper qytet
der' ** zmbramit kulla u muer
e u vra pasha , mbeshile ne kjuer.
Sa per Pashen , drejte po u tham 
kurrnji grime un dert s'po kam
s'po kam dert as sm'vjen e veshtire
t'i'n kene dy edhe fort ma mire
vec un kjaj Abdullah drenin
Shaqir Currin , Ram Rustenin
edhe kjaj Oshin e Nuros
** per mik e shkrine vetin
si zanat ** e ka Shqipnia.
Atehere tok asht mbeledhe halia
edhe fjale mbratit ka cue:
Pa ndigjo , ti lala Mbret
shka po t'thote halia e Kosoves
se ta cojsh ndo'Pash n'Shqipni
per t'ia dredhe lakun bakeqit
per t'ia shtruem udhen shtegtarit
e per t'cile kishe e xhami
per "dintare" e 'kryqali"
ani shka , mundesh m'e cue
pse ende doret s't'kemi dalun
Por, sa per me da Shqipnine
e Nukolles m'ia cue "pashqesh"
pasja Zotin!Lala Mbret
nuk pse cone Pashen n'kete dhe
pse ta vrasim , pa dy fjale
si t'keme vra Mehmet Aline
Lajmi s'vritet , thote kanuja
por na ty nuk kemi ku t'marrim
do t'vrasim veqilat t'u
po vune dore keta me na shite
a "bakshish" me na dhane t'huejve.
Kur ka vojte fjala nper krajla
se shka bane Shqiptaret n'Gjakove
po ky komb , kane thane , valle! "V'kenka?
C'kenka , valle , ky komb Shqiptar
** ' grusht njerez, t' vobeget tue kene
( fare e fis t'cilve s'u dihet
e as emnin na ndie s'ua kemi)
guzojne t'thejne fjalen e Krajlavee
edhe ate t'Mbret t'Stambolles?





*******
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:19 pm

LUGATI




Knjaz Nikolla , ' i burre me koke
ka ndodhe sonte disi n'qoke
e po i kandet me ligj'rue
ndeje te votra bashke me grue
mbasi darka ka mbarue
e shkuen femija n'shtrat me ra
kush tue cijze e kush tue kja.
Si , pra , buke nji here kane ngrane
per ure votres peshtet m'jane ane
zgjeshun brez e ashtu n'holla
kalle kamishin Knjaz Nikolla 
edhe rrin ai m'njanen bri
tash duhan , tash vene tue pi;
pocin ngjat e ka n'fragji
tash tue grane do keshteja t'xeta
** Milena me duere t'veta
ia qiron e ia ven perpara
si per grue ** e lype e mbara.
Aty , atehere , tue bisedue
po xen grues ai m'iu levdue
se keshtu Turkun un e theva
ketu ia bana , atje ia ktheva
se edhe Krajlat mue me duen
Serbi dhe Greku mue me druen
s'e marr n'dore un per Bullgarin
do ta marr Shkoder e Prizren
krajl do t'bahem pernjimend
edhe n'Shkoder do t'xa vend.
Ty do t'baj un nji mbretneshe
ma dollame nuk ke me veshe
a s'do t'veshe kunore mbi krye
por krejt n'ari ke me shndrite
e do t'veshe kunore mbi krye
nji dite udhe larg me t'shkelxye
pse ma trim se mue nuk ke
kahdo shkrepe dielli mbi dhe.
Qeshe Milena me ' i gjyse gazit
per keto makllada t' Knjazit
e as s'i bahej , jo , me i ndi'
perse i dajme t'tane kllapi
** i flet Knjazi , vene tue pi
prandej rrin ajo pa za,
me gjipenuer carap tue ba
Vec ma vone nise me kuvend
qyqja , njeri , shka me kene!
memzi femijne kam vu me ra
pse , me gjase , dishka kane pa
e kaq fort t'mjeret jane trishtue
sa s'digjojne me fjete pa mue.
Shka kane pa , Knjazi po pervete
** s'ndigjojne vetem me fjete
mbasi na edhe ktu po jena?
Nuk e dij , pergjeje Milena
vec si femija duen me thane
se keme kena buke tue ngrane
e nper kthina ata tue lujte
paskan pa nder shtamba t'uj't
struke te sjolli , ndeje kacuk
nji callme , si me kene turk
me tesbih e me cibuk
edhe kraheve leshue nji qurk
** , zbe n'fetyre e buzekerveshem
tue qite flake nper sy e veshe
rrite femijeve tue ngerdheshe.
A mos t'jete , qyqja! Lugat?
pse po flitet neper fshat
se nji turk "kamatazhi"
i pa-bese e faqe-zi
diku andej prej Samoborrit
kenka cue lugat prej vorrit
hukubet me u pa me sy.
Hik!mo' , i thote: a i ke mende n'krye?...
se lugat n'shekull nuk ka
Kush e din se shka kane pa
e u asht ba ferra"Brahim";
ase ndoshta , ndo'i kulim
do t'jete ba nder ta surrat
e u asht shti tjerev lugat.
Kush ka deke e hi ne dhe
ai nuk kthen , jo ma nder ne.
Vec se jeni , po ju , grate
** keto dokerra i qitni n't'thate
kur te mblidhni ju te hini
edhe fjale e hale mos t'gjini
per me fole me shoqet t'jueja.
S'ka lugat as shtrige , lum grueja
e un jam n'hall , po , me te gjalle
se per t'dekun po t'baj palle.
Si?... s'ka shtriga e s'ka lugeten?...
ia nise grueja prape me t'veten
Per lugete nuk e dij pse gja kurr s'kam pa me sy
vec nper gjind un shka kam ndie
por per shtriga s'ke shka thue
pse un t'njoh ma se nji grue
** ketu mbrende , po , ne Cetine
( ndoshta ndoshta ndo'i kushrine...)
dalin naten porsi shkendia
edhe futen mbrende nder shpia
prej pullazit nper oxhak
e u xane gjindes frymen njak
** , mandej , keta duen me thane
se n'gjume "ankthi" ata i ka xane
e s'asht tjeter vecse shtrigat
** ua leshojne te mjereve t'ligat
ke shkojne naten rreth e okolla.
Perralla! perralla ! thote Nikolla
t'tane perralla edhe kopalla
perse shtriga s'ka kurrkund
as n'qytet as ne katund...
A din shka, ti moj burrneshe?
xen ma vone Knjazi tue qeshe
mbasi shtriga ka , po thue
a m'i leshon keto shtriga mue
e . perze! Le t'm'erpijne gjalle...
Por m'i zgjidh me dhambe e tmballe
e jo rrole permbi hinit,
** s'mund t'brejne as gjeth purrinit...
Hajt , he i ngrate! Si te shkoi jeta
me pallavra e fjale te shkreta
i pergjeje Milena atehere.
Un jam n'hall per femije te mjere
** i ka kapun sonte friga
e ti m'qet dokrra per shtriga;
jo keshtu , i drue , jo keshtu s'i drue...
Cou me ra , pse vone ka shkue
pse dhe femija jane tue m'prite
e un do t'gdhije neser me drite
per me i bamun ranget e shpise
pse po kje ** e zoja e shpise
vete s'u del puneve perpara
aty s'reshket kurr e mbara.
Keshtu i thote grueja si n'merzi
mandej zgjarr'n e mbelon me hi
shpute e lamsh i qet ne shporte
e pat tjerre fjale tjera torte
me nji za si n'gjyse t 'marazit
"te mire nate" ajo ia thote Knjazit
( do gjuhe t'cilit xjerr kisht' pija)
edhe shkon me ta te fmija
me i tube djelm e me i varg vasha
shtri nen petka rresht si brasha.
Qeshe Nikolla nen mustak
e per t'vume punet n'kapak
mere e mbushe edhe nji gote
edhe shpike e ban zallote
mabdej pocin ndryne n'fragji
ndene kamishin nen sergji
mbasi llullen shkunde e ka 
edhe shkon n'ode t'vet me ra.
e si lodhe ** kishte kene
ku me pune , ku me ate pike vene
** pat pi sonte ma teper
me i here mende iu bane leter
edhe fjet e pa i ngjate
nisi t'madhe me gerhate...



Vijon....
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:19 pm

Kur , qe , aty t'u ba mjesnate
po i del gjumi Knjaz Nikolles
edhe sheh ai n'mjedis t'odes
nji njeri , ndeje ne kambe
me nji mjeker gjate nji pllambe
edhe barkun sa' i fund sheke
peshtjellun shtatit n'pelhure deke
** , si surf'lli fetyret zbe
e tue i ardhun era dhe
rrite Knjazin tue e shikjue
me do sy ** me t'trishtue
si gastaja cungullue
Neper fetyre , mande , e mbi duerre
aty ketu edhe mbi pelhure
kish'do njolla gjakut' zi 
** per mendere m'te ishte ngri
e me qelb bashke ishte tha.
U tremb Knjazi kur e pa
e t pergjethe shtatit i ra.
Floket iu cuene shllunge perpjete
nisi fryma m'iu zanete
e e mb' loi djersa.Kishte mbete
tue keqyre n'te , e as s'isht tue mujt
prej trishtimit n'vend me luejte.
pse edhe n' "kryq" disi isht' kepute
kaq per mendere ** ' i here ke tute.
Por kambe-kambe , qe nisi lugati
me iu avite Nikolles kah shtrati
Knjaz Nikolla aty i rrin gati
e fille doren coj n'kobure
** e kisht' vjerre nen nji figure
edhe don ai zjarrm me i dhane.
Kur lugati nise me i thane:
- mos e ven doren n'ngerkeqe!
nuk t'kam ardhe me mende t'keqe
as me t'carte , as me t' trazue
un kam ardhe ketu me t'kallxue
disa pune , ** tash kane bijte
e ** mire per ty asht me dijte
ashtu mue si m'dan nentrasha
Un jam Mehmet Ali Pasha
** m'pat nise Mbreti n'Shqipni
per me i leshue Malit te Zi
Hot e Grude , Plave e Gusi
si n'Berlin kje ba pleqni.
Por , kur mrrina ne Gjakove
aty e zeze mue m'gjet nji prove
perse Krenet e Shqiptarise
me Ali Pashen e Gusise
nji be t'madhe po e ki'n ba
plak e ri ne lufte me rra,
burre e grue , po , n'lufte me u shue
e ato Male mos me i leshue
Prandej vete aty kur shkova
t'u cue n'kambe te tane Kosova
Peja e vogel dhe Rugova
edhe mue m'rrethuen nji rendit
shi ne shpi t' Abdullah drenit
ku mue t'mjerit me kane vra
te tane n'gjak mue me kane la
si me sy ** je tue pa.
Pra tash tjeter ty s't'ka mbete
vec , keto Male me i marre vete
e me i marre me pushke per faqe
pse , pa i ba nja disa gjaqe
per pa i djege disa bajraqe
toke Shqipniet n'dore nuk qet
sot Shqipnia asht ba "Milet".
Besa , atehere , po i thote Nikolla
mbasi vete s'mujtka Stambolla
keto Male me m'i leshue
puna gjate , thom , ka me shkue
pse si vete ke muje me pa
qyshe se n'gjak krejt kenke la
me pushke n'dore s'merret Shqipnia.
Vra ne fetyre Mehmet Alia
e prej pezmit tue qite shkendia
tue kercnue dhambte prej marazit
e vertete , po i thote ai Knjazit
se madje ka me t'u dashte
n'lufte me thye ma se nji rrashte
e me hjeke shum e shum zi
para se te hijshe n'Shqipni
pse , Shqiptaret , e dij ' dhe vete
se jane trima per kete jete
ata rob s'i shtrohen kuje
por me pase me i mesy pa buje
edhe n'moh naten me u ra
tash ** ata ' i here jane shpernda
un kujtoj se me pak gjaqe
puna ty te del per faqe
edhe hin ngadhnjyes n'Shqipni.
Prandej mbelidhe shpejt nji ushtri
edhe leshoje n'Plave e Gusi
naten n'terr befas t'u ra
e si n'gjak Plaven t'a kesh la
edhe zhbi ta keshe Gusine
atehere merr e mesyje Malsine
me tagan , me une ne dore
edhe shkimi ata malesore
pse , pa i shkime ata malesore
Shkodra ty s'te bjen ne dore.
E as s'ke ngae . jo me u hutue
pse Shqiptaret kane nise me u zgjue
kane nise shqip ata me shkrue
kane nise t'flasin per kombesi
per kombesi e per liri
per liri e autonomi
edhe gjate , thom , nuk do shkoje
e Shqipnia do t'kerkoje
me dale m'veti , si Serbia
si Greqia e Bullgaria
mbasi ka edhe ndonji Mbret
** Shqiptaret ai po i gerget
ku me pare e ku me fjale
Turkut dore ata me i dale
Prande' atehere ti s'ke me mujte
gurt mbas d'shirit tand me u luejte
pse do t'dale kushdi se kush
** e ka vu ka' dit n'rabush
Shqipatrise me i dalun zot
edhe guret ai ty t'i lot
Por po mujte nji here sot
keto Male me i pushtue
( ** ty dheske te jene perore)
jo vec keto ma s' t' dalin dore
por , me kohe e me dredhi 
edhe n'Shkoder ke me hi .
Pse do t' dijshe , ti lum Nikolla
e e ka ba plaqeni Stambolla
ty ma para edhe Serbise
si dhe Krajlit e Greqise
Grekut , Shkjaut , po , edhe Bullgareve
m'ua leshue n'dore toket e Shqipnise
se me u dhane lirine Shqiptareve.
keshtu Nikolles i tha lugati!
Edhe tjeter nuk ia ngati
por u zhduk ai nper kthine
tue lane mbrapa nji qelbesine
** der' vone u ndie n'cetine
Knjaz Nikolla atehere u cue 
shpejt u vesh edhe u shtrengue
edhe duel naten per hane
per me u pjeke n'ate Mark Mila'n 
n'Mark Mila'n ai per me u pjeke 
me te fjalet per me i perpjeke
se kur n'Plave me qite ushtrine
se kur n'gjak me la Gusine
se kur flake me ndeze malsine
e se si m'e hupe Shqipnine
i hupte Zoti pernjimend
Knjaz Nikolle edhe gjithkend
** mendon e shorton zi
per te buk'ren kete Shqipni.
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:20 pm

Fragmente nga "Lahuta e malcisë"



Ndihmo, Zot, si m'ke ndihmue!
Pesqind vjet kishin kalue,
Se të bukuren këtë Shqypni,
Turku e mbante në robni,
Krejt tue la t'mjeren në gjak,
Frymen tur i zanun n'jakë,
E tue lanë, jo, dritë me pa:
Kurrë të keqen pa ia da,
Rrihë, e mos e lên me kja,
Me iu dhimtë, po, minit n'mur
Me iu dhimte gjarpnit nen gur!
....
Der m'Kala të Rozafatit,
Me ba Shkodren Karadak,
Mbasi i here ta kete lâ ne gjak... 
N'mos i paça mendt mbi hatull,
Mali i Zi e ka i vorr n'shpatull.
Venu shej ti fjalve t'mija,
Pse do t'vijë po lum zotnija,
Koha n't'cilën Shqyptarija,
Zojë n'vetvehte ka me dalë,
Por m'fal faj'n ti për këtë fjalë:
Mal i Zi ma s'ka me pasë,
Serbi vëlla do ta humbasë,
Pa kqyre t'drejtë paa kryre arsye,
Serbin shqype ke mbi krye.
Ka me t'lanë ky i ditë pa sy,
Thellë n'rrashte, po t'ue t'i gërrye,
Se kshtu ecte në shekull lodra,
Ulu maje e çohu kodra...

... Skulshedra neper keneta
Ka leshue turrin mbi do çeta,
Mbi do çeta t'Malit ZI
Thua se gjallë do me i përpi,
Lum per ty o i Zoti lum!
Ç'i ka bâ shkiet hi e shkrun,
Ç'i ka hypë vneri në sy,
Kur mbi Shkje trimi ka msy,
S'e ndla kur, nuk e ndal shkrep,
Po i kcen prrockat kep me kep
Po i pret Shkjet o për gazep,
Edhe trimi n'gjak eshte la,
Idhtë me shkje tuj u perla,
Ke tuj pre e kokes tuj ça,
Veç me sy t'i kishe pa,
....
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:21 pm

Gjergj Fishta - LAHUTA E MALSISË

Kânga e Pestë
[...]
por s' din Shkjau me mbajtë miq'sí !
Aman, Zot, kur duel Serdari,
se ç' kje ndezë Vranina zhari !
Aman, Zot, kur mbërrini Pera,
se shum krisi atëbotë potera ! 395
Por kur ránë Shkjetë e Vraninës
Shum u krisi plumbja shpinës !
Porsi shé ** m' nji natë gjamet
Rritet turr e del prej amet
Tue ushtue – e tue shkumbue, 400
shkapërderdhet npër zallina,
ashtu u derdh Shkjau te Vranina,
n' valë Shqiptarët krejt tue i përshi.
S' lufton ndryshe' e rrebtë kulshedra
e me dhambë edhe me kthetra, 405
zjarm e surfull tue flakrue,
kur drangojt ta kenë rrethue;
si i qindron sot Shkjaut Shqiptari
për dhé t' ambël ** i la i Pari:
kambë për kambë tue qitë padá, 410
tue korrë krena nepër Shkjá.
U janë ndezun flakë breshanat,
u kullojnë gjak n' dorë taganat,
e u kullon gjak edhe zemra,
veç se vendit s' u lot themra. 415
Por ç' dobí: dielli tue lé
– isht' tue lé m'atë ditë për Shkjé ! –
I ranë ndore Shkjaut t' tërbuem
Tridhetë t' vramë e dhetë t' shituem !...
O ata t' lumtë, ** dhane jetën, 420
o ata t' lumtë, ** shkrine vehten,
** për Mbret e vend të Parëve,
** për erz e nderë t' Shqiptarëve
derdhën gjakun tue luftue,
porsi t' Parët u pa'n punue ! 425
Lehtë u kjoftë mbi vorr ledina,
butë u kjoshin moti e stina,
ak'lli, bora e serotina :
e der' t' këndoje n' mal ndo'i Zanë,
e der' t' ketë n' detë ujë e ranë, 430
der' sa t' shndërisin djellë e hanë,
ata kurr mos u harrojshin,
n' kangë e n' valle por u këndojshin.
E njaj gjak, ** kanë dikue,
bân, o Zot, ** t' jesë tue vëlue 435
për m' ia xé zemrën Shqiptarit,
për kah vendi e gjuha e t'Parit !
– Po vallë ! Osja ku do t' jetë ?
Oso Kuka a mos ka mbetë ?
N' Xhebehane ka zatetë ! 440
Ka zatetë n' atë kullë t' barotit,
ku ka bâ emnin e Zotit,
se për t' gjallë nuk ka me e lëshue,
shokët e vet për pa i pague
tridhetë t' vramë e dhetë t' shitue. 445
Kur pau Shkjau se pushka mêni
Si kah vau si kah Liqeni,
e se mbetë s' kisht Oso Kuka
me t' tjerë t' vramë, përjashtë ke suka,
m' Xhebehane u turr m' atëhera, 450
si kur t' lëshoje kah pranëvera,
vrullet bleta çark njaj zgjonit,
tue zukatë si rryma e përronit.
N' brohorí tue i lutë jetë Knjazit,
njiqind vetë këcyen n' kulm t' pullazit, 455
mâ t' përmendunt kah trimënia
njaq u ngjitën mbi frangjia,
tue thye muret n' gjak t' përlyeme :
– por ka gjobën shpia e thyeme ! –
krisi Osja atëbotë si ulani, 460
mje n' Cetinë i vojti zani :
« Ah kadalë, Nikollë, t' vraftë Zoti !
pse këtu i thonë Oso baroti :
se s' ké pá Shqiptár me sy,
se djeg vehten edhe ty ! » 465
Edhe zjarrë i dha barotit.
Aman, falë i kjofshim Zotit,
kur ka dhanun zjarrë barotit,
se ç'â dridhë Vranina e shkretë !
se ç'â hjedhë kulla përpjetë ! 470
se edhe L'qeni ç'ka gjimue
m' kalá t' Shkodrës tue ushtue !
Qepra, tjeglla, gur e trena :
Kambë e trupën, krahë e krena,
hi e tym e flakë e shkëndia, 475
shi mje n' Viri i hodh duhia :
I hodh duhmja shi n' breg t' Virit
Qepra, gur e gjymtyrë njerit.
Eni, eni, mori shkina,
eni, eni, te Vranina, 480
mblidhni vetë npër shpat e përrue
ehu ! kortarët e djelmve t'ue ;
edhe mësoni fëmijët mbas sodit
mos t' lakmojnë tokës s' Kastriotit,
pse u bjen shtrejtë, qe besa e Zotit ! 485
Njasi gjaku ** Oso Kuka
Sot ka derdhun ke ato suka,
si për Mbret, si për dhé t' Parëve
vëlon se vëlon ndër dej t' Shqiptarëve.
Pra, pa u djegun n' flakë t' agzotit 490
Si Oso Kuka n' kullë t' barotit,
s'ka me rá fisi i Shqiptarit
n' thoj t' pangishëm t' Gospodarit !
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:21 pm

Lahuta për dëshmorët
(fragmente)

O ata t'lumtë, ** dhanë jetën,
o ata t'lumtë, ** shkrinë vehten,
** për Mbret e vend të Parëve,
** për erz e nderë t'Shqiptarëve
derdhën gjakun tue luftue,
porsi t'Parët u pa'n punue!
Lehtë u kjoftë mbi vorr ledina,
but u kjofshin moti e stina,
ak'lli, bora e serotina:
e der' t' këndojë n'mal ndo' i Zanë,
e der' t' ketë n' detë ujë e ranë,
der' sa t'shndërisin diellë e hanë,
ata kurr mos u harrojshin,
n'kangë e n'valle por u këndojshin.
E njaj gjak, ** kanë dikue,
ban, o Zot, ** t'jesë tue velue
për m'ia xe zemrën Shqiptarit,
për kah vendi e gjuha e t'Parit!

Gjergj Fishta
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:22 pm

Gjergj Fishta 
Lindi në fshatin e vogël Fishtë të Zadrimës më 23 tetor 1871. Jetën e filloi si barì. Por shumë shpejt , kur ishte 6-vjeçar zgjuarsia e tij i bie në sy famulltarit të fshatit, i cili e dërgon Fishtën në Seminarin Françeskan të Shkodrës. Më 1880, kur hapet seminari në Troshan, ai vijon në këtë shkollë. Këtu ai shfaqi trillin poetik. Më 1886 dërgohet për studime në Bosnjë. Vitin e parë e kaloi në Guçjagorë afër Travanikut. Mësimet filozofike i mori në kuvendin e Sutidkës, ndërsa ato teologjike në kuvendin e Livnos. Të kësaj kohe janë edhe "Ushtrimet e para poetike". Më 1893 i kreu studimet shkëlqyeshëm.

I formuar në periudhën e Rilindjes sonë kombëtare, poeti ynë Gjergj Fishta është një nga vazhduesit më autentikë dhe të drejtpërdrejtë të saj, shprehës i idealeve atdhetare dhe demokratike në kushtet e reja që u krijuan në shekullin e njëzetë.Mënyrat e pasqyrimit të jetës, në krijimtarinë e tij, janë vazhdim i natyrshëm i teknikës letrare të Rilindjes, ku mbizotëron romantizmi, realizmi dhe klasicizmi.Deri më 1899 Fishta shkruan me alfabetin shqip të françeskanëve. Në janar të atj viti ai bëhet bashkthemelues dhe pjestar aktiv i shoqërisë "Bashkimi", të cilën e drejtoi poeti atdhetar Preng Doçi. Me alfabetin e kësaj shoqërie u botuan edhe krijimet e Fishtës të kësaj periudhe. Më 1902 emërohet drejtor i shkollës françeskane në Shkodër gjer atëherë e drejtuar nga klerikë të huaj. Menjëherë ai fut gjuhën shqipe si gjuhë mësimi në këtë shkollë. Arrin të botojë këngët e para të "Lahutës së Malësisë", kryevepër e poezisë epike shqiptare, më 1904. Më 1907 boton përmbledhjen satirike "Anzat e Parnasit", më 1909 përmbledhjen lirike "Pika voëset" më 1913 "Mrizi i Zanave".

Shpejt Fishta u afirmua si poet dhe si atdhetar. Më 1908 ai mori pjesë në Kongresin e Manastirit si përfaqësues i shoqërisë "Bashkimi". U zgjodh Kryetar i Kongresit dhe drejtoi punën e Komisionit të Alfabetit.
Shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë ai e kishte pritur me entuziazëm të veçantë, por Luftën Ballkanike dhe Konferencën e Ambasadorëve me një brengë të madhe. Shkodra, qyteti i tij, të cilin kërkonte ta aneksonte Mali i Zi, ishte në duart e fuqive ndërkombëtare. Brenga dhe entuziazmi duken në poezitë, por edhe në shkrimet publiçistike që boton në revistën "Hylli i dritës", revistë letrare-kulturore, të cilën e themeloi në tetor 1913 dhe u bë drejtor i saj. Nën pushtimin austriak boton gazetën "Posta e Shypnisë" (1916-1917), më 1916 themelon, bashkë me Luigj Gurakuqin, Komisinë letrare që kishte për qëllim krijimin e gjuhës letrare kombëtare.
Mbarimi i Luftës së Parë Botërore përkon me pjekurinë e plotë të personalitetit të Fishtës si poet, si intelektual, si politikan atdhetar. Nga fillimi i prillit 1919 dhe gjatë vitit 1920 është sekretar i përgjithshëm i delegacionit shqiptar në Konferencën e Paqes në Paris. Në dhjetor 1920 zgjidhet deputet i Shkodrës. Në prill 1921, në mbledhjen e parë të parlamentit shqiptar zgjidhet nënkryetar. Si nënkryetar i Parlamentit kreu veprimtari të dënduara politike. Merr pjesë në Revolucionin e Qershorit 1924. Përndiqet pas rikthimit të Zogut në Shqipëri. Vitet 1925 e 1926 i kalon në Itali. Ndërkohë, krijon, boton e riboton pareshtur. Të kësaj kohe janë edhe pjesa më e madhe e dramave, dramave lirike, tragjedive etj. Pas kthimit në Shqipëri nis etapa e fundit e krijimtarisë së Fishtës. Kësaj etape i vë vulën përfundimi e botimi i plotë i "Lahutës së Malësisë", (1937).

Për veprimtarinë poetike, arsimore, atdhetare e fetare Gjergj Fishta mori nderime të ndryshme. Më 1931 Greqia i jep dekoratën "Foenix". Më 1939 Italia e bën anëtar të Akademisë së saj.
Vdiq në Shkodër më 30 dhjetor 1940.
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:22 pm

VEPRA

Poezinë e parë Fishta e botoi në "Albania", më 1899, me pseudonimin E popullit. Gjatë veprimtarisë së dendur botuese, e cila, përveçse në librat u publikua edhe në 15 gazeta e revista të kohës brenda edhe jashtë vendit, veprimatia e tij përfshin 40 vite të jetës, ai përdori 24 pseudonime.
Si krijues Fishta, në radhë të parë ishte poet. Përkushtimin më të madh e pati ndaj epikës. "Lahutës së Malësisë", veprës së jetës, ai i kushtoi 40 vjet punë. Ndërsa vepra tjetër epike "Moisi Golemi dhe Deli Cena" u botua jo plotësisht në shtypin periodik. Tonet e madhërishme heroike, burimësia e papërsëritshme e përfytyrimeve, shqiptarësia në dhënien e mjediseve, heronjve, rrethanave që kanë bërë që Fishta, si epik të quhej "Homer i Shqipërisë". Ndërthurjet e ndryshme të mitologjisë me realitetin, ashpërsia e stilit , mendimi i fuqishëm filozofik, dramaciteti i veprës kanë bërë që Fishta të krahasohet në këtë lëmë me Gëten e Danten.
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:23 pm

Lirika


Kryevepër e lirikës së Fishtës konsiderohet pothuaj njëzëri nga njohësit e tij "Mrizi i zanave". Ai e ndante lirikën e tij në dy lloje: atdhetaret dhe të përshpirtshmet ose ato të jehonës së shpirtit.
Nëse e gjithë krijimtaria e Gjergj Fishtës është quajtur përmendore e gjallë e gjuhës shqipe, poezia e tij "Gjuha shqype" mund të quhet lirika më e bukur që i është kushtuar asaj në krejt poezinë tonë. Krahasimet e njëpasnjëshme, me thelb metaforik sublim, që shkallëzohen drejt ngjitjes e bëjnë atë krijim himn të përkryer.

Nëse sublimiteti i poezisë së mësipërme realizohet nëpërmjet shprehjeve delikate të brishta e flladitëse, ky tipar në poezinë "28 Nanduer 1913", "Nji gjamë desprimit", "Syrgite mortui", "Emancipacioni i kombit shqiptar" etj., realizohet përmes vrullit të papërmbajtur, përmes ashpërsisë ngjethëse, përmes thirrjeve dhe kushtrimeve luftarake. Poezia "Nji gjamë desprimit" është një gjëmë e një klithmë që akuzon agresionin e Malit të Zi të 16 prillit 1914 ndaj Shkodrës dhe viseve tona veriore. Poezia "Surgite mortui" që fajëson Evropën për të gjithë tragjeditë që po i ndodhnin Shqipërisë, e cila s'ka marrë ende frymë nga varfëria pesëshekullore turke, ishte shembull i ashpërsisë së skajshme të stilit të Fishtës ku nuk kursehen përbuzjet, sharjet neveritëse, sarkazma, grotesku, ku u bëhet apel luftarak të gjallëve dhe të vdekurve, varreve dhe djepave.

Në lirika filozofike ai trajton çështje të përgjithshme të jetës e të botës. Ndër më të realizuarat janë "Burrnia", "Kataklizmi i rruzullimit", "Një lule vjeshtet", "Gurrave të Jordanit" etj. Në poezinë "Burrnia" me një plastikë të përsosur, me një ndërtim të saktë klasik, ndeshen jeta dhe vdekja. Epërsia apsolute është në anën e vdekjes, e cila zotëron çdo mjet për ta asgjësuar bukurinë fizike të natyrës dhe të njeriut. Në të kundërtën lirika "Katalikizmi i rruzullimit", ndonëse ka thelb filozofik, fillesën dhe misionin e ka të natyrës etike, morale. Në emër të së mirës së përdhosur, të së bukurës së shkelur, ai nxit gjithë forcat kaotike, me qëllim që të rivendosë harmoninë mes përbërësve të rruzullit dhe, njëkohësisht në harmoni gjithë rruzullin në Gjithësi. Në poezinë "Nji lule vjeshtet", me njëmbëdhjetërrokësha të bardhë, poeti ankohet për vdekjen, ngrihet në mbrojtje të idealit të së bukurës, së mirës, së dobishmes. Në odën "Gurrave të Jordanit" në strofa safike ai e përjeton me dhembje të kaluarën që vete e nuk kthehet më, por mbresën, ia ka lënë të pashlyeshme njerëzimit, si vetë rrjedha e ujit që, ndonëse është e përjetshme, sipas dukjes, në të vërtetë rinohet, ndërron paprerë.

Ndër lirikat e buta shquhen "Mbi vorr t'Anton Xanonit" që i afrohet lirikës së llojit intim të shoqërisë e miqësisë për nga fryma e qortimit, e lavdërimit, e mirëkuptimit mes heroit lirik dhe bashkëbiseduesit. Lirikë e mallit universal, për atdheun, nënën, mjediset intime, vatrën familjare, fëmijërinë e rininë është "I dëbuemi".

Më 1907 Fishta botoi pa emër përmbledhjen e parë satirike "Anzat e Parnasit" e cila u ribotua më 1928 dhe 1942, e pasuruar. Studiuesit hamendeshin nëse Fishta është më i madh si epik, lirik, ose si satirist. Sidoqoftë ai mbetet satiriku më i madh i letërsisë sonë.
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:23 pm

Satira


Satira e tij u tregua e pamëshirshme ndaj veseve të kohës. Pa kompromis, ai goditi dukuritë e shëmtuara negative dhe mbartësit e tyre, cilëtdo që qenë ata. Këto vese e dukuri ai nuk i luftonte vetëm brenda individit, por në rrafshin e gjithë shoqërisë kombëtare. Ai nuk fal askënd që të abuzojë me postin që mban dhe të zhvatë financën kombëtare, të marrë ryshfete, të bëjë veprime prej kopuku e dallkauku, të trajtojë Atdheun si çiflikun e tij, si tapet për karrigen e tij.

Në radhë të parë ajo është satirë kundër tradhtarëve, atdhemohuesëve, parazitëve të kombit. 

Në radhë të dytë është satirë kundër elitës zyrtare dhe veseve klasore të saj. Këtu Fishta na shfaqet si realist i fuqishëm. Vepra artistike më e përkryer artistikisht e Fishtës mbahet "Palokë Cuca", (1912), bashkë me "Gomarin e Babatasit" (1913) që e botoi me pseudonimin Gegë Toska, janë dy kryeveprat e satirës sonë. "Palok Cuca" është poema e heroit komik. Në thelb, Fishta mbron me këtë vepër shkollën kombëtare. Ai stigmatizon e neverit atë kategori të caktuar njerëzish, që nëpërmjet klerit italian u italianizuan në atë masë, saqë ndihen inferiorë ndaj kulturës dhe gjuhës italiane, aq sa ta quajnë poshtëruese gjuhën amtare. Nga njësia e familjes Fishta zgjeron rrethin e objektit të satirës së tij në njësinë e shoqërisë, duke e shndërruar veprën në tablo të të gjithë shoqërisë. Për të tallur, përqeshur e goditur Fishta gjen mjetet shprehëse më të përshtatshme. Këtë e realizon përmes fabulës së shtruar në trajtën e tregimit poetik. Një ngarje të caktuar ai e shtjellon me hollësi, e shqyrton nga të gjitha këndet, duke zbërthyer të gjitha mangësitë, shëmtitë, të këqijat që burojnë prej saj dhe infektojnë, sëmurin atmosferën shoqërore e kombëtare. Konkretësia e mjediseve përmes detajizimeve, gjer në hollësitë më intime e më të turpshme, shndërrohet në qëllim artistik në vetvehte. Përgjithsimet artistike të fuqishme realizohen me një gjuhë të gjallë, plot kolorit. Përmes një qesëndie që gërryen ngadalë e qetë, në mënyrë të shkallëzuar ai vë pranë në të njëjtin tekst mjedisin konservator, primitiv, arkaik, me atë pseudomodern, pseudoqytetërues të kohës, duke zbuluar anët e shëmtuara të tyre. Ngjyrimet më popullore satirike, formulat më të spikatura vihen pranë krahasimeve e metaforave nofka, pranë situatave krahasuese e metaforike fyese. Fjalët e shprehjet e huaja, krahas fjalëve shqipe, si kudo në satirën e tij, krijojnë një atmosferë gjuhësore satirike të veçantë. Sidomos kontrastet mes barbarizmave orientale e atyre oksidentale. Ai vëren se si shartohen në një pemë pa rrënjë të kategorisë mediokre të pseudoelitës, aziatizmi me oksidentalizmin e rrejshëm: te folurit e personazheve është edhe mjeti më demaskues i kategorive njerëzore që ata përfaqësojnë. Kritika është shprehur me të drejtë se këtu, më shumë se kudo gjetkë, realisti e ka tejkaluar romantikun e klasicistin, satirikun, epikun e lirikun.


"Gomari i Babatasit", u botua në situatë që përkonte me beteja të ashpra politike rreth formës që do të merrte organizimi i ardhshëm shtetëror. Kritika fishtjane me ashpërsinë e saj, që nuk fal askënd, lëshoi mbi kokat e deputetëve, ministrave, gjithfarë zyrtarëve të kohës, talljen, fyerjen, sharjen, nëmën e mallkimin, ironinë, sarkazmën, satirën. Nën moton "Populli i falë ata që e mundojnë por nuk ka për të falë ata që e rrejnë", ai shpartallon klikën zyrtare, të cilën i vetmi ideal që e bashkonte, ishte marrëveshja e tyre me gjithë mjetet që u kishte dhënë pushteti në dorë, të zhvatnin trupin dhe shpirtin e shtetit të mjerë të sapofromuar dhe ta linin me turpe e shëmtitë jashtë, ndaj syve të botës. Poeti Babatasi arkeolog, njeriu i kthyer në gomar e anasjelltas, muzeu formal, injoranca që ka veshur petkun e dijes, së qytetërueses, mjedisi i trashëguar anadollak që belbëzon me gjuhën "oksidentale", janë mjetet më efikase përmes të cilave Fishta arrin të nxjerrë në pah kontrastet që kthenin në regresin më poshtërues shoqërinë. Klika që kërkonte të majmej dhe populli që më kot shpresonte, njeriu që s'dilte dot prej thelbit të vet prej gomari, që ngul këmbë në të vjetrën dhe nuk bën asnjë hap drejt të resë, drejt qytetërimit. Fishta gris pa mëshirë fasadën, që dëshiron të krijojë burokracia shtetërore e sapolindur. Një shtet që po formohet nuk mund të durojë në themelet e veta zhvatës makabër, shtinjakë, hipokritë e servilë. Ai prek ato plagë, që më vonë shoqërisë shqiptare iu bënë pjesë e natyrshme biologjike e qënies, iu bënë sëmundje, pa të cilat nuk e kuptonte dot ekzistencën e vet. Duke e kuptuar që atëherë rrezikun, poeti nuk e ruan aspak gojën, përmes fjalorit dhe vizioneve më lakuriqe, të zhveshura nga çdo paragjykim, bën autopsinë e saktë të shoqërisë që po lindte me vese fizikee shpirtërore, nga më fyeset për një komb që krejt ndryshe e meritonte t'i shpërblehej gjaku dhe mundi mbinjerëzor, që i kishte kushtuar së ardhmes së vet.
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:24 pm

28 Nanduer 1913




Oj Zanë, t'këndojm... t'vajtojm, deshta me thanë;
Pse sot ditë kangët s'asht për mue e tye.
Po ç'gzim kjo ditë ne mundet me na dhanë,
Kur, qe; mbas nji motmoti q'iu pëlqye
Europës shqiptarin zot n'shpi t'vet me lanë
E kujt pose Hyut, n'këtë jetë mos me i shërbye,
Shqiptari i ndam' prap me vedvedi gjindet
E shk'asht ma zi, prej vedit edhe s'bindet...
.................................................. ..........................
Flamuri kombtar nuk ka ç'ka ban nder ne,
Po kje se dashtni nuk kem' për Atdhe!
E, drue dashtni për Atdhe nuk ka shqiptari;
Me gjasë, s'çan krye shqiptari për komb t'vet,
As për at gjuhë të ambël ** i la i Pari,
As pse Shqipnia n'vedi u ba sot shtet;
Pse e shoh se veç atje ku xhixhllon ari
Pa frymë e tue dihatë vrap ai nget,
Si Krishtin shiti Juda Iskarjot,
Drue Adheu ndër ne po shitet për një zallotë...
A thue mos fola keq?... Po lypi t'falun,
Përse ktu vetë me fue nuk due kërkëndin,
E pse asht mirë fjalën n'zemër t'fryt m'e ndalue,
Por ai, ** të liruem me e pasë s'don vendin,
A prej së tjerëve s'don me ia lshue rendin
A thue ai s'asht Judë? Po, kambë e krye Iskariota!,
E pra kso nipash ka edhe shum Kastriota...
E po për ata ** detyrë e nder harrue,
** marrë e turp kaherë flakërues mbas shpinet,
M'visar t'Atdheut me t'huej shkojn tue tregue
Kush ndyet mbas Frankut rrejtë, kush mbas stërlinet
Kush pse dinari tepër i ash lakmue.
E Atdheun' prej t'huejsh me e qitun duen bashtinët,
Thue edhe për ta ndokuj do t'i vijë çuda,
Kur them se nuk janë tjetër veçse Juda?...
Po, Juda janë e gjinde janë tradhtarë.
Mori
M'kamë kryekungujt prej si u vunë,
Duel padija n'krye të vendit;
Njerzt e kënuen u poshtnune,
Metën t'urtit jashtë kuvendit.
Duel me faqe t'bardhë trathtari,
Shpirt e fis ** ka kuletën;
U ndëshkue pa dhimë Shqyptari,
** për fis nep gjan e jetën.
Shqynis zani atbotë i humi,
T'huejt mi qafë i a vunë themrën,
E e mloj skami, terri e gjumi,
Djelmt e vet i a lnurën zemrën.
E Shqyptarët jo veç s'e nisen
Për kto punë përjashta Momin.
Por ma fort, medje, e konisen.
Msue gjithmonë me ndërue llomin...
E njikshtu, qitash, njaj i cilli
S'e la mrendë e detit vala,
S'e la ferri, toka e qilli,
N' Shqypni majet porsi njala.
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:25 pm

Diskurset në letërsinë e Fishtës 


Letërsia e Gjergj Fishtës

Në këtë aspekt analizat e tipareve të veçanta dhe të përbashkëta, si dhe statusi i tyre në pozicionim autorial është çelës për të hyrë dhe kuptuar universin e diskurseve që e karakterizojnë letërsinë e Fishtës. Diskursi origjinal, i konceptuar si autorial, është specifik në gjuhë e stil. Ka status të fuqishëm dhe tingëllon fuqishëm në tekst. Ky lloj diskursi përzgjedh një gjuhë të goditur poetike dhe përdor një figuracioni të qëlluar, kryesisht oral e religjioz biblik. Në këtë rrafsh të konfigurimit të ligjëratës letrare, autori del mjaft spirtuoz dhe elokuent në shprehje.

Ky diskurs në bashkë-artikulim me diskurset e tjera që janë referenciale, të cilat shfaqen analog me tekste të ndryshme të njohura, qoftë nga oraliteti, mitet, kultura e moçme nacionale, apo edhe nga sferat e filozofisë dhe religjiozitetit, konvertohet në diskursin e veçantë që e ka vulën e stilit fishtian të shkrimit, karakterizuar nga një dramaticitet në tekst, një emocionalitet dhe shprehej e përpunuar letrare.

Në veprën letrare të Fishtës shohim të sajuara disa rrjete tekstesh e diskursesh: tekste të Shkrimit Shenjtë Biblik; tekste nga literatura e përbotshme, veçanërisht ajo antike, që mbeten shënjues letrare specifike. Kjo mënyrë e shkrimtarisë, në sistemin e tërësishëm poetik, na sugjeron edhe për shumëplanësinë e diskurseve.

Në fakt, kjo formë kreacioni, realizon tekstualitet dramatik; tekstet duke ruajtur inter/shenjat me diskurse të njohura, karakterizohet nga gjuha e gjallë, stili i rrjedhshëm, idetë e shpërthimet dinamike e dramatike, shprehjet e përpunuar letrare, figuracioni i transformuar gjithnjë me gjetje brilante poetike, të thithura nga frazeologjia popullore, apo kultura universale letrare. Në sistemim letrar të krijimtarisë letrare të Fishtës, me theksime në zhanrin e epikës, të teksti “Lahuta e Malcis”, Fishta shpërfaq fuqishëm dhe plotënisht diskursin që rezulton nga kultura e letërsia nacionale folklorike, që bënte jetë aktive në Malësi, ku autori kaloj pjesën më të madhe të jetës. Njëherit ky tekst pasurohet edhe nga mitologjia e pasur vendëse dhe e huaj. Të gjitha këto, bashkë-artikuluara, të shpërnderuara në strukturën e brendshme letrare, me një sens kreacioni specifik formësojnë epin “Lahuta e Malcis”. Ligjërata poetike ndërlidhet fuqishëm me kodet tematike e historike. Rrjedhimisht edhe me personazhet e njohura të ambientit shqiptar. Ky lloj i ligjëratës poetike ruan karakteristikat me formulimet e frazeologjisë popullore, ritmin e melodinë e gjallë, për të formësuar një asociacion të shumëllojshëm artistik, pastaj edhe semantik të tekstit. Në tërësi, sistemi poetik, stilistik brendapërbrenda këtij konstulacioni e bën këtë vepër krijim poetik brilant.

Diskursi-teksti letrar ruan inter/shenjat me shenja e diskurse popullore e orale, në shumë plane të ndërtimit dhe organizmit të lëndës letrare. Edhe në makro e mikro strukturë. Kënga për “Tringën”, përveç se shënjon e hibridizon diskursin letrar autorial; Fishta nga diskursi epik këtu shpërthen në shënjues të treguesit lirik; statusi i këngës ka shenja të pastra lirike dhe në të njëjtën kohë, kënga shënjon lidhjet e fuqishme interletrare mes “Lahutës…” dhe letërsisë orale, respektivisht shënjon raportin interletrar me këngën e njohur për Gjergj Elez Alinë dhe motrën e tij.

Ligjërata poetike, përveç në planin e kodit tematik, ku spikatet heroina Tringa, e cila shëmbëllen dukshëm me motrën e Gjergj Elez Alinë, edhe në planin e strukturimit të idesë qendrore, ruan shenjat e intertekstit të pastër letrar. Dimensioni interaktiv është i fuqishëm dhe dinamik. Madje modeli referencial thithet edhe në planin e strukturimit të idesë letrare.

Teksti trajton trimërinë shqiptare, projeksionet morale të autorit për qenien femërore, qenie kjo që vazhdonte të jetë tragjike; ashtu siç ngjet në paratekstin poetik, Tringa për të mbrojtur pragun, moralin, virgjërinë, vetëflijohet. Ky vetëflijim është ndodhi që lexuesi i ka të ditur nga varianti i njohur në këngën për Gjergj Elez Alinë. Teksti autorial duke ruajtur në esencë shenjat e fuqishme me paramodelin e këngës në fjalë; në dimensionin autorial, vetëm sforcon variantet e njohura referenciale, idenë, dialogun, sëmundjen, perceptimet, vetëflijimin e motrës.

Më tej, teksti në intenca shpërthen në domosdonë e fuqizimit të këtyre tipareve, nga fakti se rezulton statusi i pavdekësisë në shkrimin letrar-estetik për heroinën. Jo vetëm mënyra e këndimit të luftës shqiptare për liri, e cila thithë poetikën e Këngëve Kreshnike, pastaj Këngëve historike, si dhe legjendave për qenie mitologjike, përshkon tekstin e “Lahutës…”, brenda tridhjetë këngëve, por edhe ritmi e melodia aq popullore, të cilat i japin një karakteristikë të veçantë poetikës së epit. Gjitha këto, kur autori insiston fuqishëm në fuqizimin e raportit të ndërliqshëm e intencional: Atme e Fe. Afria në planin e kompozicionit, në planin stilistik, pastaj edhe në kodet tematike, me variantet e njohura letrare, e bënë “Lahutën…

” krijim kulmor epik në literaturën shqipe, të përpunuara mjeshtërisht nga dora e krijuesit me dell të fuqishëm artistik. Që të shfrytëzohet kjo materie letrare, përveç edukimit të poetit ka ndikuar në përmasa të mëdha gjendja e kombit në përgjithësi, kontestet socio-kulturore, që në tërësi i dhanë frymëzim në vullkanet krijuese autorit. Andaj tipet e diskurseve që i gjejmë brenda letërsisë së tij janë të shumëllojshme: ato janë orale, mitike, biblike, klasike, për t’u pasuruar fuqishëm përmes pikëshikimeve fiksionale. Kësofare, poetika e letërsisë fishtiane është e realizuar në shkallë të gjerë.

Aty literariteti (Roman Jakobsoni) funksionon para se gjithash, përmes shenjave e simboleve që shprehin qenësinë shqiptare, qenësi që pikaset përmes Mallit, Dashunisë dhe Dhembjes Autoriale.
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:25 pm

Rrafshet interpretuese

Semiologu i njohur Umberto Eco në eseun “Autori dhe interpretuesit e tij”, shtron një intencë, të cilën e vlerësojmë të rëndësishme ta përmendim në këtë studim, ngase analizon marrëdhëniet e mundshme ndërmjet tekstit letrar dhe interpretuesve të tekstit letrar, nga ana e kritikëve letrarë. Kjo intencë kërkimore dhe letrare, shtrohet-analizohet në kontekstin e rolit aktiv që duhet të ketë interpretuesi i letërsisë në parakonceptimin e një ndarje të mundshme mes dialektikës se: ekziston e drejta e teksteve dhe e drejta e interpretueseve të tijqenien letrare” (Zhenti).

Në këtë kontekst, parakuptohet pozicioni edhe i interpretuesit të tekstit apo teksteve letrare, që gjithashtu ka status autonom, karshi objektit të studimit/interpretimit; pra teksteve letrare. Ky dimension kërkimor, përveç tjerash, mëton hetimin e nivelit të letërsisë në tekstet e Fishtës, domethënë karakteristikat dhe kategoritë letrare, të cilat e bëjnë një tekst të dhënë vepër letrare, me një intencë kërkimore që pretendon të analizoj rrafshet ligjërimore (diskurset) si kategori dhe përbërës të ligjëratës letrare të Fishtës.

Në këtë sens, ky studim i projektuar nga qasja e analizës së diskursit apo diskurseve letrare, në esencë pikëqëllim ka “deshifrimin” e natyrës ligjërimore në letërsinë e Fishtës (diskurset letrare si kategori që konfigurojnë tekstet letrar të autorit në kuadër të korpusit të gjerë të krijimtarisë së tij letrare që përbëjnë zhanret themelore të letërsisë, epikë, lirikë, dramatikë dhe satirikë).

Në këtë arenë kërkimesh, na implikohet përkufizimi i teoricienit të letërsisë, Ian Meclani në eseun Leximi dhe Interpretimi, kur thotë se procesi i leximit dhe interpretimit të një teksti letrar ka në shtratin e tij, së paku dy kategorizime; i pari nënkupton se “roli i interpretimit është të korrigjojë ose të arsyetojë një lexim; i dyti sugjeron se interpretimi, në të vërtetë vendos kuptim dhe lidhje në një mjedis historikisht të përcaktuar”.

Në këtë rrafsh të procesit të leximit dhe interpretimit të letërsisë së Fishtës, autorit më specifik në kulturën letrare shqipe, i cili ka përjetuar vlerësime nga më të ndryshmet, prej atyre në glorifikim, deri në përbuzje dhe mohim të plotë, synojmë të arsyetojmë një mënyrë leximi, që pretendon të korrigjojë ose arsyetojë një lexim, duke e vendosur në marrëdhënie me historinë e letërsisë shqipe. Për të realizuar sa më esencialisht këtë intencë, duhet praktikojmë atë që na sugjeron teoricieni i letërsisë Roland Barthi për vdekjen e autorit, për hir të vetë qenies së tekstit, ngase që kur shkruhet teksti, autori humb origjinën dhe fillon jetën shkrimi.

Procesi i leximit, së bashku me procesin e interpretimit të letërsisë, mund të shoqërohet edhe me “konfrontime” letrare, që mund të shkaktojnë mospërputhje pikëpamjesh me interpretime të tjera që kanë dalur rreth korpusit letrar të Fishtës. Konsiderojmë se kundërvënia e mënyrave së më të shumta të shqyrtimit të letërsisë së këtij autori (apo edhe më gjerë, të korpusit të letërsisë shqiptare), vetëm do ta pasuronin sfondin e vlerave letrare dhe zhvillimin e letërsisë shqiptare.

Mirëpo, edhe do të arsyetonin a “dëshmon” bindjen tonë (dhe jo vetëm tonën) se letërsia e Fishtës, i përket përmasave të majave letrare në kulturën e shkrimit shqip. I parë nga këndvështrimi se interpretimi ideal për letërsinë mbetet vetëm një “dëshirë”, ngase kemi të bëjmë me një objekt të larmishëm letrar dhe kompleks, korpusin e vëllimshëm dhe shumëdimensional të autorit do ta shqyrtojmë në kontekstin e poetikës së diskurseve narrative dhe kategorive të diskurseve si ligjërime letrare.

Kjo formë e shqyrtimit të korpusit të gjerë letrar të Fishtës, do të bëhej më e pranueshme nëse pranohet mendimi, të cilin na sugjeron studiuesi Umberto Eco në librin “Gjashtë udhëtime nëpër pyjet narrativ” kur shkruan se: “Rregulli themelor për t’iu qasur një teksti narrativ (një vepre letrare , vërejtja ime N.U.) është që lexuesi të pranojë heshtazi një marrëveshje fiktive me autorin”. Këto referenca që i përmendëm, më shumë se terma e mendime teorike letrare, shtresojnë një dimension logjik të interpretimit të tekstit letrar, pra, letërsisë së Fishtës; dimension i cili korrespondon me esencën e “qenies” së teksteve letrare, esencë kjo e cila mëton të hetohet përmes analizës së imanencës e teksteve letrare.

Po i kthehemi edhe njëherë referencës së semiologut Eco të më lartë cituar për arsye operuese, ngase na sugjeron dy aspekte letrare, të cilat i vlerësojmë esenciale për të hyrë në universin e letërsisë së autorit. Po ashtu japin premisat, për dy kategori të rëndësishme të marrëdhënieve mes tekstit letrar dhe deshifruesve të tij, kritikëve letrar: (tekstit letrar v. ime).

Përmes kësaj dialektike të supozuar, nuancat e të cilave janë dy hallka, secila autonome në mënyrën e vet, në esencë, na dalin dy aspekte kualifikuese për statusin e tekstit letrar si autonom, në kuadër të korpusit më të gjerë letrar të Fishtës, duke implikuar edhe autorin origjinal si subjekt të gjithëpushtetshëm në tekstet letrarë dhe duke njohur e pranuar, edhe rrjetin intertekstual, si element konstituiv brendapërbrenda strukturës së teksteve letrare, si filozofi e cila formëson “

a) së pari, se ekziston teksti letrar që është unikat, në tersi, me strukturën e shpërndarë në sipërfaqen e tekstit, ndërtuar përmes një rrjeti strukturor shumështresore dhe shenjave letrare, në formë të kodeve informuese letrare që prodhojnë shumësi kuptimore, dhe:

b) së dyti, ekzistojnë deshifruesit e tekstit letrar, që janë, në këtë rast kritikët letrar, të cilët interpretimet letrare i bëjnë sipas një kuadri parimesh kritike letrare dhe estetike karshi objektit të caktuar letrar, në këtë rast korpusit të letërsisë së Fishtës.
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:26 pm

Letërsia si dialog

Përmes analizës së kategorive të diskurseve dhe diskurseve narrative, synojmë të interpretojmë, përveç tjerash, relacionet jashta letrare (të natyrës intertekstuale a interdiskursive), që shfaqën në letërsinë e Fishtës, si në nivel të topikës, të figuracionit letrar, ashtu edhe në aspektin e ligjërimit dhe shenjave poetike në tërësi. Hetimi i funksioneve që paraqesin kategoritë e veçanta të diskurseve, brenda korpusit të përgjithshëm të veprave letrare të Fishtës dhe veprave në veçanti, mundëson për t’i vënë relacionet në raporte interkomunikative, për të parë si funksionojnë brenda diskursit autorial në shkrim, në kuptimin Unik që ka Teksti Letrar kategoritë e diskurseve.

Korpusi letrar i Fishtës, brenda fushave themelore të shkrimtarisë së tij, ndërtohen përmes një strategjie letrare, që njeh në mënyrë funksionale dy komponentë të ndërmjetme shkrimore, të cilat shkrihen nën stilin autorial: fiksionin dhe rrjetin e parateksteve; rrjet ky që shfaqët në formë të ndikimeve intertekstuale përbrenda sistemit letrar të opusit letrar të Fishtës. Në të vërtetë, Fishta duke qenë njohës dhe pasionues i madh i letërsisë, e dinte se shprehja e rikrijuar rishtazi (Horaci) përmbush intencën estetike më plotësisht dhe realizonsi një dimension i domosdoshëm i krijimit poetik.

Andaj rrekët së shkruari në këtë formë, duke krijuar shprehje, të cilat tingëllojnë të njohura për audiencën letrare, por që në vete ngërthenin vlera universale të domosdoshme për shpirtin shqiptar. Këtë logjikë letrare autori e ndjek në të gjitha zhanret letrare ku krijoi. Ndërsa kjo formë e krijimit ndeshet më fuqishëm dhe atë në shumë plane strukturore, në konfigurimin e tekstit epik, “Lahutën e Malcis”. katharsisin Aristotelian,

Fishta letërsinë e shkruan nga një referencë letrare, të cilën e përpunon mjeshtërisht dhe e rikontekstualizon në gjendjen e tij, për t’i dhënë status të qëndrueshëm dhe të tejkohshëm autorial, për të dëshmuar atë që shkruan Linda Hacion se: “Libri është thurje me libra tjerë, me tekste tjera, me fjalë tjera: ai është nyje përbrenda rrjetit”. Është ky lloj i letërsisë që merr karakter konotues. Mesazhi letrar tingëllon aktual, sa do që autori, ta zëmë shkruan për ngjarje, personazhe të kaluara e të largëta. Ky tip i krijimit, brenda letërsisë së Fishtës paraqitet në nivele të ndryshme dhe dallon prej zhanrit në zhanër. Në tjetër formë e gjejmë në epikë, tjetër në lirikë dhe në tjetër në dramatikë e satirikë.

Duke qenë librat thurje gramatikore, sipas një renditje të organizuar në princip, nga disa parakonceptime për letërsinë, Fishta tekstet i ndërlidh brenda një sistemi poetik me një nyje triadike: aty inkorporon fiksioni letrar, si element i parë konstituiv e shkrimit artistik, për ta zgjeruar me mbarështimin e figurave, ideve dhe ngjarje të njohura (letrare e religjioze); dhe pastaj i realizon brenda konteksti shoqëror, i cili kontekst motivon disa segmente letrare të krijimtarisë së tij.

Semiologu Umberto Eco në esenë “Borghesi dhe ankthi im nga ndikimet” shkruan: “Librat flasin njëri tjetrin”. Duke “folur” librat me njëri-tjetrin, bëjnë procesin më të natyrshëm të ngjasimit. Në këtë aspekt, letërsia e Fishtës ndërton një rrjet të gjerë të interkomunikimeve aktive me tekste dhe parateksteve letrare, kulturore, historike a religjioze. Epika e tij mund të lexohet në relacion të ngjashëm më epet klasike, Iliada, Odisea, Eneida. Ndërsa, tragjedia “Juda Mukabe” shkruhet në relacion me Biblën. Mirëpo në lirikë bëhet një hibridizim, ku diskursi biblik dhe ai historik e oral shkrihen në konfigurimin e lirikës së Fishtës. Në satirikë, referencat letrare janë kryesisht shoqërore, por që hasen shenja, figura dhe aspekte interdiskursive, qoftë me diskursin biblik, qoftë më trajtat tjera interdiskursive.

Dialogu letrar, natyrshëm nënkupton relacionet, referencialitein, të cilat elemente i ndërton teksti në rrjet me tekste për rreth tij, që në kritikën letrare, kategori kjo që tashmë njihen me nocionin intertekstualiet. Këto marrëdhënie të ndërmjetme letrare, në të vërtetë përbëjnë segment me rëndësi në procesin e leximit, kuptimit dhe interpretimit të letërsisë së Fishtës. Letërsia e Fishtës në këtë rrafsh, në të gjitha planet e ligjërimit na shpie kah referencialiteti, edhe si aspekt tematik, por më shumë si diskurs.

Pra letërsia e Fishtës bën një dialog aktivë. Çështja e relacioneve interletrare, në kuadër të poetikës letrare që ndërton Fishta, paraqitet mjaft specifike, jo vetëm si karakteristikë për autorin, por edhe për kulturën e shkrimit shqip përgjithësisht.

Letërsia e Fishtës në planin e çështjes së relacioneve me referencialitetin, nuk dallon shumë nga pjesa dominuese e letërsisë shqipe: veprat e autorit kanë për bazë strumbullarët fondamentale që influencuan letërsinë tonë; kultura letrare biblikedhe kulturën letrare orale. Mirëpo këtu trajtat e ligjërimit dallojnë nga gjithë autorët tjerë që kanë për objekt të trajtimit këto dukuri Por dallon esencialisht me mënyrën e transformimeve të diskurseve dhe temave. Këto lloje të ndikimeve i gjejmë në epikë te “Lahuta e Malcis”, në lirikë te dy librat me poezi “Mirzi i Zanavet” dhe “Vallja e parrizit”, në dramatikë te “Juda Mukabe”, me ca nuanca edhe në satirik, përshembull te libri “Anzat e Paransit”.

Por Fishta hë për hë, përvidhet nga këto strumbullarë dhe “del” e hedhet thellësive mistike të poezisë, për të dalur në pah krijuesi i vërtetë, shpirti artistik fishtian. Këtë e bënë te lirika “Një lule vjeshte” dhe një tufë lirikash religjioze ku pulson shirit i madh krijues. Megjithëse “thenë” natyrën tematike të rënd, shkëmbore e mashkullore, siç e përkufizon stilin Fishtës Lasgush Poradeci, edhe këtu Fishta nuk i ik ndikimit të gjuhës ligjërimore orale, sidomos në formësimit figurative dhe gjuhën religjioze biblike që përbën shpirtin e kësaj kategorie lirike. Por autori këtu, më fuqishëm se kudo, shpërfaq potencën e jashtëzakonshme krijese, potencë kjo që ka fuqitë e një krijuesi me përmasa universale.

U tha se librat “flasin” me njëri tjetrin. Së këndejmi, është e natyrshëm që procesi i riartikulimeve të konvertoj trajtat burimore në një status që merr shenjën e autorit. Megjithëse në esencialitetin e transformimeve letrar, marrëdhëniet mes kodit letrar dhe ligjërimit autorial ndërrojnë esencialisht, në letërsinë e Fishtës, kemi tekste ku vetëm sugjerohen konotome letrare, siç është tragjedia “Juda Mukabe”. Ngase, duke u manifestuar në trajta qoftë të ndryshme shkrimore (e kam fjalën zhanore), apo edhe shkrimore, nga poezia në prozë, apo anasjelltas, referencat shkrihen dhe marrin karakter të ri letrar, që vishen mjeshtërisht nga stili dhe diskursi fishtian.

Duke u “ndryshuar” referencat ndryshojnë mesazhin dhe riartikulohen natyrshëm nga një pozicion i ri. Këto trajta të shkrimit i ndeshim, ta zëmë në tragjedinë “Juda Mukabe”, ku Fishta lëndën religjioze e dramatizon në zhanrin e tragjedisë, me nuanca të klasicizmit dhe ja “përshtat” gjendjes kulturore dhe shoqërore të audiencës së tij letrare. Këndej, kjo tragjedi ruan statusi të dyfishtë letrar: përcjell ngjarjen e njohur biblike si reminsehcë, me gjithë pasojat që sjell dhe përshkruan gjendjet e kësollojshme në kontekstin shqiptar për të implikuar analogjitë e mundshme.
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Orfe@
V.I.P
V.I.P
Orfe@


Female
Numri i postimeve : 9104
Age : 113
Vendi : Ne zemer te njerit
Profesioni/Hobi : Bum - Bum bum !
Registration date : 26/03/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyTue Sep 30, 2008 5:39 pm

Leka i Madh shkruajti:
Vlerat e tij si shkrimtar epik dhe nacional i cmoj jashtezakonisht. Ai ishte nje mjeshter i vargut epik, por edhe i dramave e koemdive te ndryshe. Pornese nje njeri eshte mjeshter ne fushen e letrave, kjo sdo te thote qe ai eshte gjithashtu mjeshter edhe ne fushen politike.

Nuk e dini a e dini por Gjergj Fishta ka qene pjese e kabinetit qeveritar te Turhan Pashe Permetit, kryeministrit kapitullues i cili e la Shqiperine ne duart e italianeve. Poashtu qeveria e tij deshtoi ne mbrojtjen e teresise tokesore ne Versaje.

Gjergji i takonte mjerisht atyre intelektualeve qe thonin se shpetimi i Shqipnise vjen prej 'lumnise me emrin Itali.

Jane te njohura boterisht dy letra qe i dergoi Fishta per botimin e librit te tij ne adrese te gjakatarit dhe kriminelit B.Mussolini dhe Francesko Jakomonit.

Pra, veprimtaria politike e tij eshte shume diskutabile, elastike. Elasticiteti dhe perthyerja nuk jane shenje e burrave te mire. Perkundrazi...

  •  Fishta nuk mund te ndahet..gjys Prift e gjys Poet.. ai ish Nji.. Kleriku i famshem e Poeti legjendar.. bashke me nji trup e ne nji zemer e mendje..
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Leka i Madh
V.I.P
V.I.P
Leka i Madh


Numri i postimeve : 1368
Vendi : Dielli lind nga malet!
Registration date : 02/09/2007

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyWed Oct 01, 2008 1:07 pm

[quote="biligoa

  • Fishta nuk mund te ndahet..gjys Prift e gjys Poet.. ai ish Nji.. Kleriku i famshem e Poeti legjendar.. bashke me nji trup e ne nji zemer e mendje..

[/quote]

Paj Biligoa. Une mundem te marr nje shembull. Geteja ishte poeti me i madh gjerman qe lexohet me endje edhe ne ditet tona. Geteja ishte nje gjeni i letrave dhe kjo ska diskutim. Por edhe gjermanet e ndajne Geten ne dy 'pjese': Geteja si mjeshter i madh poetik qe se ka shoqin, dhe Geteja 'jo korrekt' politikisht i cili perkrahte Napoelon Bonapartin ne kohen kur gjithe Europa e luftonte ate.
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Medalim
Anëtar aktiv
Anëtar aktiv
Medalim


Male
Numri i postimeve : 610
Age : 70
Vendi : Shqypeni
Registration date : 06/12/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptySat Oct 24, 2009 11:33 pm

Përkujtohet 138 vjetori i lindjes së At Gjergj Fishtës
At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Spacer
At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Spacer
At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 28225LEZHE- Përkujtohet në Lezhë 138-vjetori i lindjes së poetit të njohur At Gjergj Fishta. Një sërë aktivitetesh janë bërë pjesë e sofrës poetike lezhiane, e cila mblodhi në një festë të përbashkët autoritetet lokale dhe intelektualë.
Të pranishmit kanë vlerësuar figurën e Fishtës si një kolloz të letrave shqipe.
Kreu i shoqatës “At Gjergj Fishta”, Fran Kulli kërkoi që shtëpia e poetit të kthehet në vend peligranazhi.
Lahuta e Malësisë, Mrizi i Zanave janë ndër veprat e poetit që lanë gjurmë në letërsinë shqiptare. Shkrimet dhe stili i tij përkufizoheshin si vazhdimësi e teknikës letrare të Rilindjes, kur mbizotëron romantizmi, realizmi dhe klasicizmi.
I konsideruar si Homeri i kohërave moderne në vitin 1940, Gjergj Fishta ishtë kandidat për cmimin Nobel në letërsi.
(e.n/BalkanWeb)
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Medalim
Anëtar aktiv
Anëtar aktiv
Medalim


Male
Numri i postimeve : 610
Age : 70
Vendi : Shqypeni
Registration date : 06/12/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptySun Oct 24, 2010 8:25 am

Daniel Gàzulli: Fishta (1871- 1940)
E Premte, 22-10-2010, 10:00pm (GMT+1)


F I S H T A

(23/10/1871-30/12/1940)


- Në 139-vjetorin e lindjes –

Triptik


“ … fatzeza moj Shqipni – po ishte faj me të dashtë ty”.
Gjergj Fishta ne vdekje te Avni Rrustemit.


Nga Daniel Gàzulli

Hymje


Ishte dhejtori i vitit 1990, dhjetori i shpresave, i frikës, i kërcënimeve, i vorfnisë së skajshme; ishte ai muej kur shqiptarët shikonin një rreze shprese, por edhe dhambët kërcënues të diktaturës, që kishte gjithë mjetet e dhunës ende në duert e saj.
Binte 50-vjetori i vdekjes së At Gjergj Fishtës, të mohuemit, të përbaltuemit, mëkatarit e deri tradhëtarit. Ishin rritë tre breza pa e njohë vepren e tij, e të bindun se ishte fjala për një tradhëtar të madh, për një anmik të kombit e sa nofka të tjera njollosëse.
Po ishte 50-vjetori i vdekjes së tij dhe mendova se kishte ardhë koha që populli ynë të mësonte të vërtetën.
Iu drejtova disa shkrimtarëve, poetëve, kritikëve, mësuesëve të letërsisë që të organizonim një Konferencë në këtë përvjetor të shënuem.
Përgjigje ishte e njëjtë: “Më vjen keq, nuk e njoh, nuk kam lexue asgja prej tij”.
Që një pjesë nuk kishte lexue asgja prej tij, duhej besue, pse me lexue një vepër të Fishtës mund të të kushtonte dhjetë vjet burg. Të tjerët nuk ishin çlirue ende nga frika që diktatura i kishte futë në palc popullit shqiptar.
Po unë isha i vendosun ta mbaja atë Konferencë. U gjet vetëm një njeri i gatshëm të bashkpunonte. Ai nuk ishte njeri i artit. Ishte shofer. Por nuk e kishte fshehë kurrë se ishte adhurues i Fishtës. Për ma tepër dinte përmendësh gjithë Lahutën e Malsisë, ashtu dhe pjesën ma të madhe të poezive të tjera.
E ndamë mandjen ta mbanim atë konferencë vetëm na të dy, unë do të përgatisja referatin, shoferi Lekë Celaj do të bante ilustrimin me recitime nga vepra e Fishtës.
Ma në fund dita erdhi. Të paktën na vunë në dispozicion sallën e vogël të Palaltit të Kulturës Lezhë me rreth 120 vende.
Në orën 16 të datës 30 Dhjetor 1990 fillova leximin e referatit. I hodha një sy sallës. Ishte plot. Kryesisht të moshuem. Në mes të të pranishmëve ishin edhe dy komunistë, të moshuem edhe ata; ndoshta diçka kishin lexue prej Fishtës kur kishin qenë në shkollë në vitet ’30 – ’40.
Ndërsa lexoja refertim, kuptova se zani më dridhej, pse ishte hera e parë që flitej për Fishtën publikisht, po shpejt e mora veten.
Nuk pëpëtinte asgja. Do të dëgjohej edhe fluturimi i një mize, po ishte dhjetor i acartë e miza nuk kishte.
Tek i afrohesha fundit të referatit, hidhnja shikimin ma shpesh në sallë. Nuk po kuptoja ç’ishte ajo heshtje gati e ankthëshme: po e pëlqenin, apo po më urrenin nga që po thoja krejtësisht të kundërten e asaj që kishte thanë “Partia” për 46 vjet me radhë? Aq ma tepër që në analizën time ndalesha ma shumë tek Fishta Atdhetar, pikërisht pika ku e kishin sulmue për një gjysëm shekulli.
Mbas rreth 40 minutash lexova edhe rreshtin e fundit.
Përsëri heshtje. M’u duk se heshtja zgjati një shekull. Mandaj papritë shpërthyen duertrokitjet, të përmbajtuna, por të forta, të pandërpreme, gjithnjë e ma të forta. Tashti pjesëmarrësit, të gjithë në kambë, nuk dinin të ndaleshin. Pash burra me sy të përlotun.
Shumë prej tyne u ndalen e më dhanë dorën e më falnderuen. U ndalen edhe dy komunistët. Njeni prej tyne me tha i emoconuem: “Na zgjate jetën dhjetë vjet”.


Po sot do t’u la fjalën tre “të ftuemëve” të mi. Do të jenë Prof. Abas Ermenji, poeti Ali Podrimja dhe Mërgim Korça, dy toskë e një kosovar, që me fragmente nga shkrimet e tyne për Fishtën, do të formojnë këtë triptik përkujtimor.


1. Prof. ABAS ERMENJI
AT GJERGJ FISHTA, SHQIPTARI POET (fragmente)


Ndonëse, në kohët që po jetojmë, shpirti i ynë - shpirti i kombit shqiptar - është i ngarkuar me të tjera kujdese dhe s'ia ka ngenë të merret me poezi e me poetë, me gjith këtë s'duhet të na hutojnë problemet e ditës aqë sa të mos e çojmë mëndjen në një çast tek Fishta, te këngëtari i math, që mbylli sytë në një ditë të vrenjtur Dhjetori dhjetë vjet më parë.
Vargjet e tij bien të fortë si oshëtimë gurrash, si rropame shkëmbejsh që rrokullisen, dhe nëpër ta duket lakuriq shpirti shqiptar - shpirt i pa-prishur nga butësitë e qytetërimit - me një tok cilësish nga të burrërisë së lashtë, prerë mbi një fisnikëri t'ashpër, dhe që Fishta i tregon shquar si vija të gdhendura në gur.
Por boshti rreth të cilit vepra e poetit t'onë ngihet në kulm, është antiteza shqiptaro-sllave, lufta heroike që bëjnë të parët për t'u mprojtur nga lakmitë e të dytëve. Në këtë dyluftim epik, Fishta e dallon me vija të forta shqiptarin prej shkjahut si popull, si komb, si fe.
A është "LAHUTA E MALCIS" epopeja e jonë kombëtare ?
Me poemin e tij epik pra, Fishta i ngriti kombit shqiptar monumentin më të bukur. Lahuta e Malcis s'e përmbledh ndoshta jetën kombëtare t'onën në të gjitha çfaqjet e saj por vë në dukje kaq mirë tipin e shqiptarit të pa-prishur - shpirtin, mëndësinë dhe vleftat morale të tij - saqë duket sikur ia sheh të gjitha këto si të prera në gur.
Jetë-kuptimin dhe vleftat morale të shqiptarit, Fishta i gdhend si në mermer në tipin e Marash Ucit e në porositë që ky iu lë Djemve të Calit. Pastaj bukuria është se Lahuta thesarin e folklorit, besimet popullore, mënyrë-shprehjen dhe botë-kuptimin e shqiptarit përgjithësisht i ka shkrirë e përdorur aq mirë si elementa të saja, sa që ke përshtypjen se është poemi i ndonjë këngëtari që s'e njeh jetën përtej rrethit të maleve. Prandaj çdo përshkrim, çdo figurë, edhe hiperbolat më të guximshme të saj, na vinë të këndëshme e të natyrëshme dhe s'të lënë aspak përshtypje se dalin jashtë masës. Çdo gjë në të, çdo ndjenjë, mendim, koncept e mënyrë të thëni është tipike shqiptare.
Edhe gjuha e Fishtës është ajo e malevet, e pa-ngrënë prej limës s'artit, por e pasur, e fuqishme me frazologjinë e saj të natyrshme, ashtu siç del nga burimi psikologjik shqiptar. Ndër shkrimtarët shqipëtarë, Fishta është ai që ka derdhur thesarin gjuhësor më të pasur, me një mënyrë të menduari e të thëni krejt shqip.
Fishta është i zoti të vërë në dukje, me katër pesë vargje, tipin e burrit të hovshëm e të fortë trup e shpirt:


Prap prej Shllakut lshon Gjetë Gega;
Faqja e tij kuq porsi shega,
Shllungë mustakun derdhë n'dy dega;
Kur nji fjalë po e folka burri,
Ma si luejtka me sa curri.


Vetëm fjala "lshon" këtu tregon burrin e papërmbajtshëm, i cili derdhet me vrull si një forcë e lidhur që këput vargonjt, si një ujë i mbyllur që thyen pengesat.
Krahëso efektin që bën këtu vargu:
Shllungë mustakun derdhë n'dy dega
me notën e vrazhdë e disi komike që shtojnë vetullat e mustaqet tek Malaziasi Vulo Radoviqi:
Vetllat trashë ngërthye kular,
Porsi lesh derrit bugar;
Vesh e m'vesh dega e mustakut,
Si dy korba lidhë pr' i lakut.


Një nga skenat më të bukura e më pathetike të Lahutës është mbledhja e krerëvet të Hotit te Kisha e Shnjonit, ku Marash Uci parashtron rrezikut që i kanosej Malësisë e ku merret vendimi i qëndresës. Kjo mbledhje, madhështore në thjeshtësinë e saj, nuk është më pak epike nga ato t'Iliadhës, e ku Marash Uci, ky Uliks i Malësisë që:


Anë e mbanë i kisht'ra detit,


tregon rrezikun e afërt dhe pregatit, me një oratori të rrallë, fushën shpirtërore për marrjen e vendimit heroik. Fjalët e tij rrokullisen ngadalë njera pas tjetrës, të thjeshta e të sigurta si çapat e luanit, dhe bëjnë që krerët e Hotit


Si t'u rake i rrfe prej Zotit,
...............................
Kishin ndejë me sy për dhe.


Atëhere Marashi, pasi i ka sjellë shpirtrat në këtë gjëndje, hedh shkëndijën e fundit:


Ç'thoni burra? Fe e zakona,
Bjeshkë e vrri e kullat t'ona,
A'imend Knjazit pa luftue,
Pa 'i pushkë t'shtime kem m'ia lshue?


Këta katër vargje bjenë si katër ura zjarri që e shkrijnë akullin e heshtjes ; vendimi që ka marrë seicili në thellësinë e zemrës, zbërthen si gurrë nëpër gojën e Gjeto Markut dhe e vendos Çun Mula me benë e tmerrëshme.
Shih, për shembull, se ç'figurë ka gjetur poeti për të paraqitur ndeshjen me jatagana ndërmjet shqiptarëve e malazezëve te Ura e Rrzhanicës, dhe me sa forcë e shpejti sillen përfytyrimet, ashtu siç ka qënë e hovëshme edhe përpjekja :


Po, dy prroje prej dy kulmesh,
Ndryshej nuk përpiqen shkulmesh,
Kur t'ken hasun n'grykë t' ndo 'i malit,
Për me u lshue mandej gjatë zallit,
Nëpër ara e fusha t'gjana,
Si u-përpoj'n, ahi! me tagana,
Dy ushtrinat ke Rrzhanica :
Heshti huta edhe "novica",
U përzien ksula e "kapica",
Flakuruen kaptina e koka,
Shkumboi gjaku, bumblloi toka.


Duke kënduar këta vargje, ke përshtypjen sikur të dridhet toka nënë këmbë.
Pjesa satirike e veprës së Fishtës nuk është më pak e denjë për t'u përmendur, pse qëndron gati në një lartësi me krijimet e tij epike. Edhe aty si objekt mbetet prap shqiptari (por këtë radhë jo shqiptari i maleve), ku poeti i rreh me sarkazmë disa nga anët e dobëta.
Eshtë për t'u vënë re, sidomos, që humori a mënyra tallëse e Fishtës ka diçka tipike shqiptare, dhe zbulon gjithkund natyrën sulmonjëse të poetit të Lahutës. Pa zbritur në trashamani, gjithnjë me kripë, satira e Fishtës nuk është pupël që të gudulit por është kamzhik që të djek lëkurën.
Gazeta FLAMURI, janar-shkurt 1951


2. Ali Podrimja
FISHTA - NDËRGJEGJJA E KOMBIT (fragmente)

Në moshën katërmbëdhjetë vjeçare shfletova për herë të parë "Lahutën e Malcis". Im atë nuk e di ku e kishte gjetur, në cilin kënd të antikuariatit të gjërave të çmuara, siç e quanim qytetin, aty nën Çabrat, ku dhuna serbe bënte çmos të zhbinte çdo vlerë tonën shpirtërore që mbante gjallë kujtesën.
Mbi tavolinë, aty në kënd të dhomës, ku qëndronte deri vonë llamba e ndezur, im atë e kishte vënë librin e anatemuar dhe kishte pëshpëritur: "Dy ditë ke afat ta lexosh". Kisha pastruar tavolinën dhe kisha zënë ta shfletoja. Më bëhej se gëlltitja çdo germë, varg e këngë. Përballesha me poetin, për të cilin kisha dëgjuar shumëçka, sidomos për dinjitetin e guximin e tij prej krijuesi.
Ditën e tretë im atë ishte ndalur para dritareve me shikim kah Pashtriku, për të cilin thoshte se atje rrinë perënditë tona dhe kisha hetuar si i lëviznin buzët. Fishta qenka më i lartë se mali ynë, Baba, i kisha thënë. I buzëqeshur ai e kishte mbështjellë librin dhe ishte bërë frymë në natën e frikshme.
Unë vështirë i bija në gjurmë Fishtës, të cilin fillova ta konsideroj fuqi hyjnore dhe të pajtohesha me atë që dëgjoja: Ai është ndërgjegjja e Kombit.
Disa vjet më vonë piramida e Shtetit ideologjik Shqiptar ishte bërë bezdisëse me retorikën e mugët. Të pranohej se ishte antikombëtar Fishta, i cili vendin e popullin i kishte ngritur në mit?! Mund të kapërcehej "Lahuta e Malcis" dhe të pajtohesh me etiketat e kuzhinës së diktaturës? Por gogolët e diktaturës nuk mund ta pranonin madhështinë e tij. Qëndrimi i tyre fyente dhe rrugëtimin historik të popullit. Akuzat ndaj veprës dhe personalitetit të Fishtës ishin absurde. Nuk kishin asgjë nga kodi ynë etik. Ishin pjellë e logjikës sllavo-otomane, e cila bënte çmos t'i shembte majat e kombit.
Komunikimi me opusin letrar të Fishtës është i rëndë, pakëz i trishtë por krenar. Shpalos ngjarje të mëdha të kohës së artë të shqiptarizmit, kur atdheu ishte mbi çdo gjë. Kujtojini heronjtë nga Lidhja e Prizrenit (1878), u ngjanin atyre të kohëve mitike. Ishin tubuar të mbronin çdo pëllëmbë të vendit, i cili po e humbiste gjeografinë historike. Fishta nuk mund të çonte dorë, se Lidhjen e Prizrenit e konsideronte ngjarje kombi. Si ta kapërdinte këtë Piramida ideologjike kur veten e mendonte të paprekshme, ndërsa propaganda e fqinjëve kryente punët e veta. Shqiptarët besonin se do të prajnë krrokamat e gëlltitësve, po qe se Fishtën dhe bashkëmendimtarët e tij i rrokullisnin nga Panteoni shqiptar. Kujtesa është e çuditshme. Vështirë harrohet morbiditeti. Pas të ashtuquajturës LNÇ, brenda qenies sonë ndodhi gjenocid nacional. Mbetet i paharrueshëm pendimi i Mehmet Shehut para të birit: "Kishin ndodhur ekzekutime masive në Shqipërinë e Veriut" (Bashkim Shehu, "Vjeshta e ankthit"). Dhe shtrohet pyetja: Përse në Veri dhe pse ajkën e intelektualëve dhe kreun e Kishës Katolike Shqiptare? Sipas të gjitha gjasave kasta politike po luante ndonjë karagjozllëk për ndonjë të huaj. Ky është ai turpi nacional nga i cili duhet të lirohemi.
Për potencën krijuese të Fishtës dëshmojnë poezitë lirike dhe ato satirike, vlera të pakontestueshme jo vetëm në letrat shqipe. Në "Lahutën e Malcis" ndeshemi me artikulim karakteristik burrëror, rrëmbyes. Ngjarjet lemeritëse Fishta nuk pranonte t'i harrojë populli. Mu për këtë kishte lexues-dëgjues të shumtë. Këta duhet të njiheshin me të kaluarën e tyre, konkretisht me ngjarjet që kishte për subjekt në "Lahutën e Malcis", duke u dhënë atyre përmasa mitologjike. Prizreni ishte dhe metaforë. Nga të gjitha skajet e vendit kishte tubuar luftëtarë për të mbrojtur nderin dhe një copë tokë. Bën të harrohen zonat e shkëputura nga trungu amë? Fishta ia kishte parashtruar vetes se shqiptarët duhet mbajtur të zgjuar, pa marrë parasysh cilit besim apo krahine i takonin. Ai qëndronte në ballë me atë kumbimin trimërues. "Lahuta e Malcis", ishte në një farë mënyre, abetare historike. Të vetmin problem Magi e kishte ekzistencën e Shqipërisë. Kjo e bën të madh atë, ma të madhin ndër të mëdhenjtë.
Në poezinë "Shkodër, (ri)varrimi i Gjergj Fishtës" (nga libri "Thesaret e frikës" 2005) përmes nëntë vargjeve poeti Visar Zhiti na jep madhështinë e pavdekshme të poetit, por vë në mëdyshje edhe atë që kishte ndodhur pas (ri)varrimit:

Çka mund të bahet me to, o At veçse skeleti i dorës
që mbi dhé ka shkrue eposin e vdekun të t'gjallëve
e nën dhé eposin e gjallë të t'vdekunve.

Qëndrimi i Zhitit është dinjitoz, qorton dhunën e Piramidës që ishte ngritur duke shkelur dhe vlera kombëtare.
Botuesi dhe analisti nga New Yourk-u Gjekë Gjonlekaj ka të drejtë që në vështrimet e tij ta ngrit në çështje arrogancën sllavo-otomane ndaj At Gjergj Fishtës, se nuk i jepet ende vendi i merituar poetit kombëtar në Panteonin shqiptar. Kjo ndoshta ndodh se ende ca nga ne nuk janë liruar nga hija e Piramidës.
Toleranca ndërfetare mbetet njëra nga stolitë tona, për të cilën na e kanë zili të tjerët. Fishta kishte respekt për besimet shqiptare. Figurat historike nuk mund t'i ndante në myslimanë e të krishterë. Në galerinë e tij kishte vend për të gjithë. Si dhe pse ndodhi te ne islamizmi dihet. Por ekziston frika se mund të vihet në pyetje lashtësia iliro-shqiptare.
Pansllavizmi ka kohë që merret me të kaluarën dhe origjinën tonë, duke lansuar gjithandej Europës gënjeshtra, pikërisht për lashtësinë dhe autoktoninë tonë. Pra, ndodh një luftë e heshtur për dominimin e hapësirës Ballkanike. Mirëpo, ne vazhdojmë të mbështesim se identiteti ynë mbetet ai europian. Ky është realitet që nuk mund të ndërrohet për hirë të askujt. Shkas ndoshta është njëra nga degët e besimeve tona që dëshmon për trungun nacional se kush jemi e nga vijmë.
Nëna Tereze na la një amanet që shpesh duhet ta kujtojmë: "Atdheun më shumë e doni, kur njëri-tjetrin ta doni më shumë".


3.Mërgim Korça
Patër Gjergj Fishta akoma i trajtuar si “gogol”. Sa keq! (fragmente)


Këmbëngulja me të cilën vazhdohet të insistohet në drejtim të ruajtjes së shtrëmbërimit të të vërtetave historike, por në mënyrë më të sofistikuar, që të duket sa më i besueshëm shtrëmbërimi, parimisht më revolton shumë. Shtysë që t’a trajtoj problemin siç do t’a shihni në vazhdim, u bë pohimi i një personaliteti të mirëfilltë në fushën e studimeve shoqërore, i cili së fundi ishte pozicionuar duke thënë pak a shumë ... mos t’i shkojë në mëndje njeriu të shajë personalitetet e shquara të letërsisë tonë, se do të nxjerr në dritë disa letra të Fishtës ku ai i shan toskët...
Ky pohim kërcënues, i bërë pikërisht nga ana e një studiuesi, i lidhur me pohime e konsiderata të së njejtës natyrë të bëra nga njerëz me vlera tejet të diskutueshme niveli kulturor, (pavarësisht nga titujt edhe gradat shkencore që mbajnë), më bëjnë të mendoj se kemi të bëjmë me një sindromë e jo më me çfaqje simptomatike. E sindromat, po nuk u trajtuan, çojnë drejtë sëmundjesh të thella e dëndur edhe të pashërueshme.
Është fakt i pamohueshëm se vetëm atje ku ka shumë dritë mund të qëmtohen edhe hije ! Kujt ësht’i zhytur në errësirë nuk i shquhen hijet, por ama as dritë ai nuk ka ! E pra pa dashur t’u themi atyre që kërcënojnë, t’a hedhin ata vetë shikimin prapa e t’a shikojnë udhën e përshkuar prej tyre duke u krahasuar me Patër Gjergj Fishtën e t’a gjykojnë veten e tyre, por vetëm i ftoj të mendohen mirë dhe t’a pyesin veten se kujt i shërbejnë duke vepruar kësisoji me një personalitet shqiptar i cili ka fituar respekt e konsiderata ndërkombëtare ? Ky, po, është faj dhe faj i rëndë !
Përse u anatemua Patër Gjergji nga diktatura ? Përse u bë e pamundura që atij vigani të kombit as mos t’i zihej në gojë emri i Tij ?
Të shumta ishin fajet që ai mbarte mbi kurriz : së pari, qe intelektual i shquar klerik. Nga ana tjetër, ishte ai që hodhi në letër nëpërmjet vargjeve të Lahutës Malcís “Historin’e Shqipërisë” në marrëdhënjet e saj me fqinjin tonë verior sllav duke trajtuar një periudhë kohore që nga 1858-ta e deri më 1913 me frymën e së vërtetës e duke e skalitur e nxjerrë në pah shovinizmin serb ashtu siç ishte me të gjitha atavizmat e tija antishqiptare. Si klerik ai domosdo ishte edhe antikomunist sepse e njihte mirë e me themel si ideologjínë komuniste e gjithashtu edhe bindjet e skajëshme ateiste të përkrahësve të saj. Patër Gjergji pikëpamjet ateiste që kishin filluar e përhapeshin në Shqipëri mbas Luftës I-rë Botrore e deri në vitet kur filloi Lufta e II-të, i kish përcaktuar si “ Të mishnuemt e ateizmit mâ të rafinuem t’Oksidentit e i egërsísë mâ të ftoftë t’Orientit “. E me që të gjitha virtytet e Patër Gjergjit duheshin kthyer në faje të tij, u përdor edhe helmi i mashtrimit djallëzor duke e akuzuar si antikombëtar e gjithashtu edhe si fashist.
Për hir të së vërtetës, në vijim, t’i hedhim një sy fluturimthi pikave më kulmore të veprimtarisë patriotike të Patër Gjergjit, e pastaj japim edhe përgjigjet e mirëfillta.
I referohemi studiuesit të madh arbëresh Gaetano Petrotta i cili ka pohuar : Fishta është ndër të parët e më të mëdhenj atdhetarë të cilët në kohët më të vështira bënë çmos për t’a mbajtur gjallë lëvizjen kombëtare kundër dhunës barbare të qeverisë turke, kundër lakmísë dhelparake serbe dhe kundër propagandës greke. Kudo që ishte çështja e Shqipërisë, At Fishta gjëndej aty pranë e, ku me vepra e ku me shkrime, sidomos me poezinë e gjallë të vetën, zgjonte prej gjumit më të plogështit dhe mbante gjallë gjithmonë shpresën e ardhmërisë.
Duhet thënë që në fillim se prof. Petrotta nuk i kishte të pambështetura konsideratat e tija për At Gjergjin, por ishin veprat si edhe veprimtaría e prelatit të madh që e çuan studjuesin e madh arbëresh në këto përfundime. T’i shikojmë.
Për Patër Gjergjin nuk kish të ndalur përkushtimi atdhetar : kur e ardhmja e kombit të Tij ishte e rrethuar nga një mjegullnajë krejtësisht e turbulltë edhe kur Bismarku Shqipërinë e shihte si “ një shprehje gjeografike ” duke shtuar edhe “ ... shqiptarët as gjuhë të tyre të shkruar nuk kanë … “ Ai e kuptoi se asnjë përpjekje për themelimin e shtetit shqiptar nuk mund të kishte sukses në qoftë se nuk hidheshin themelet e gjuhës shqipe të shkruar. Sot, të folurit edhe të shkruarit shqip brënda kufijve shqiptarë, duket si një gjë krejtësisht normale. Mirëpo duhet të kthehemi në vitet e para të kapërcyellit shekujve të XIX-të si edhe të XX-të (gjë të cilën ne nuk e konceptojmë dot sot), dhe të përjetojmë atë që e ka përcaktuar me një pohim sa lakonik e gjithashtu kuptimplotë studjuesi i thellë i historisë dhe i gjuhës shqipe, Mustafa Merlika Kruja “... nën sundimin tyrk, kur filluen me na u çelë syt neve, shkrimi e këndimi shqip përbânte nji delikt kundra shtetit.”
E pra, në ato kondita, kur pushtuesi otoman rrekej me çdo mjet t’a pengonte popullin tonë mos t’a lakmonte pavarësínë e Shqipërisë e gjithashtu mos t’i binte mbrapa lavrimit të gjuhës shqipe që e ka mbajtur gjithmonë në këmbë ndjesínë e kombësísë, Patër Gjergji me të gjitha fuqít’e Tija i luftoi këto qëllime të prapta t’armikut ! E tërë veprimtaría e Atë Fishtës kishte si shtysë idealin e mbarë jetës Tij që qé Shqypnía zojë n’védi mrenda kufîjve ku flitet shqyp ! Dokumentim i këtij përkushtimi është fakti se si në bashkëpunim me atdhetarin e shquar, Abatin e Mirditës Imzot Prengë Doçin, si edhe të mbështetur nga atdhetarët e tjerë si Ndoc Nikaj, Pashk Bardhi, etj. në vitin 1899 themeluan shoqërinë letrare “Bashkimi “ ku Imzot Fishta, duke qenë krahu i djathtë i Abatit, ishte anëtari më aktiv. Pikërisht alfabeti i gjuhës shqipe, i formuluar si alfabet shkencor, qe vepër e shoqërisë letrare Bashkimi e prandaj Patër Gjergji, i cili ishte ndër krijuesit e këtij alfabeti, në nëntorin e vitit 1908, duke i peshuar edhe drejtpeshuar të gjithë këta faktorë, u bë njeri nga nismëtarët e Kongresit të Manastirit. Ai e shihte qartë se nuk kishte si të bashkohej kombi ynë në një shtet të mirëfilltë kur gjuha e tij shqipe të shkruhej me “kirilicat” e Kirilit apo me “krrabat” osmane që për më se 500 vjet u kishin ngecur në fyt shqiptarëve !
Zgjedhja e tij si Kryetar i Komisísë së Alfabetit Shqip flet qartë për ndikimin e madh bindës që ai pati ndër pjesëmarrësit e Kongresit dhe me ndikimin e personalitetit të Tij alfabeti i shoqërisë letrare Bashkimi, me shumë pak ndryshime, u shpall pastaj nga Kongresi i Manastirit si alfabeti zyrtar i gjuhës shqipe ! Pra, Patër Gjergji, lojti rol kryesor duke u bërë pjesë e rëndësishme e asaj kryeure që lidhi Rilindjen tonë Kombëtare me Pavarësinë e Shqipërisë, në atë kapërcyell shekujsh !
Patriotizmi i Tij shquhet dukshëm edhe në lidhje me dasínë fetare të cilën fqinjët shovinistë, (së bashku me mungesën e gjuhës së shkruar), i konsideronin armë të mprehta dhe prova evidente të mosekzistencës një kombi shqiptar. E pikërisht për t’iu kundërvënë këtyre insinuatave që në kancelerit’e Europës kishin zënë vënd, më 1913-ën, në shënjë revolte kundra Fuqive Ndërkombëtare që e mbanin të pushtuar Shkodrën, Patër Gjergji do të ngrinte Flamurin Shqiptar në Kishën e Gjuhadolit. E, në shënjë vëllazërimi dhe solidarizimi mes muslimanëve dhe katolikëve, do të lidhte me një banderollë dritash Kishën me minaren e Xhamisë së Fushë Çelës. Çuan atëherë “qeveritarët e huaj” dërgatën e tyre që mes kërcënimesh frikësuese urdhëruan uljen e flamurit por “Frati trim” me ironinë e Tij të guximshme i dërgoi mesazhin e Tij sundimtarit të Shkodrës, admiralit britanik Sir Cecil Borney ku mes të tjerash i shkroi : “Flamuri jonë e ka për ndér të gjuhet prej topash t’ huej”. Dhe admirali vërtet që nuk iu përgjigj letrës Atë Fishtës por ... as nuk dërgoi forca t’ia ulnin flamurin!
Pa le pastaj kur Patër Gjergji derdhte mllefin e Tij të skajshëm kundra gjith’atyre që nuk punonin për të patur një Shqipëri të fortë. U sulet prelati atyre me forcë që luftëtarët më të ashpër do t’ia kishin zilí e nuk ndalet as para mëkatit të agresivitetit edhe ndaj vetë Perëndisë, e thotë :


O Perendi a ndjeve, / tradhtarët na lane pa Atdhé.
E Ti rrin e gjuen me rrfé, / lisat n’për male kot !


Vijmë tashti tek akuza e komunistëve se Patër Gjergji qe antikombëtar.
Si provë e kësaj fajësíe janë paraqitur vargjet e Tija tek “Metamorphosis” e Ânzave të Parnasit ku autori shprehet :


T’a dijë Shqypnija / Pra, e shekulli mbarë
Se mâ mbas sodit / Un s’jam shqyptar.


Duke e gjykuar tashti akuzën si edhe ata që e mbështesnin akuzën e tyre në këta vargje, mundësítë janë dy: ose keqdashje e skajëshme si pasojë e urrejtjes së paprincip ndaj një kollosi të patriotizmit si edhe kulturës, ose injorancë aq e pakufíshme sa që vetë Patër Gjergji, Patër Anton Harapi ose Baba Rexhepi me të gjithë atë plejadë kollosësh ... do t’i mëshironin ! Sa i takon keqdashjes, nuk kemi pse të merremi me të si edhe me bartësit e saj, do të qe kohë e humbur. Sa i takon padíjes së të gjithë atyre që mendojnë se janë në gjëndje t’a gjykojnë kollosin Fishtë duke i lexuar vargjet e Tija pa asnjë bazë përgatitjeje, e ndjej për detyrë t’u shpjegoj se në “Metamorphosis” autori evokon ndërrimet apo kuptimin e anasjelltë duke marrë si shëmbull kryeveprën e poetit të madh të Romës lashtë, Ovidit. Kurse, shprehur pa krahasime simbolike, me ata vargje Poeti shpreh zemërimin e Tij skajor dhe nxjerr mllefin e grumbulluar brënda shpirtit të Tij patriotik kundra bashkatdhetarëve shqiptarë të kohës, dallkaukë e mjeranë ! E për t’ia paraqitur thjeshtë edhe qartë lexuesit vullnet-mirë idén’e Mjeshtrit Fishtë, aq sa i ka lartësuar Ai virtytet e besës edhe burrnisë së shqiptarit në apoteozën e Lahutës, po aq e ka fyer, tallur edhe poshtëruar në Anzat e Parnasit vesin si edhe përçudnimin e virtyteve shqiptare nga ana e njerëzve të pakarakter !
Vijmë tashti tek një fakt tjetër tejet kuptimplotë. Nga data 10 dhjetor 1940 Mjeshtri po përjetonte ditët e spasme të jetës Tij. E viziton Arqipeshkvi i Shkodrës, Imzot Gaspër Thaçi, dhe Fishta i thotë :
“Nuk po më vjen keq se po des, mbasi të gjithë atje do të shkojmë, por po më vjen e rândë se tânë jetën e kam shkri për të pa nji Shqipni të lirë e në vedi, ndërsa sot po e lâ të shkelun prej ushtrive të hueja.”
Edhe kur u varros, arkivoli i Patër Gjergjit, simbas dëshirës Tij, u mbulua me flamurin kombëtar autentik të Dedë Gjo’ Lulit, flamur pa sopatat e Liktorit të qindisura mbi të, (të cilat u hoqën kur Mustafa Merlika Kruja e vuri këtë si njerin nga kushtet e tija, kur pranoi të formonte qeverinë e tij).
Mendoj se me të gjitha këto argumente, të cilave studjuesi i mirëfilltë dhe pa komplekse politike mundet t’u gjejë edhe dokumentacionin mbështetës arkivor, hidhen poshtë të gjitha akuzat çpifëse edhe dashakeqe ndaj Poetit tonë Kombëtar, Patër Gjergj Fishtës!
Vijmë tashti edhe tek epilogu i këtyre radhëve.
Analistët e indoktrinuar mund të qëmtojnë kalime nga shkrime ose epistolari i Patër Gjergjit ku Poeti i Madh të jetë shprehur pa respekt kundra toskëve. Nuk e ve fare në dyshim. Po studjuesi në fjalë duhet atëhere të bëjë edhe një analizë “sasiore” ku të verë në ballancë sa herë është shprehur Atë Gjergji kundra gegëve e sa herë kundra toskëve. E vetëm kësisoji analistit do t’i rezultojë se në 90 % të rasteve Patër Gjergji ka kritikuar, sharë e shpotitur gegët dhe mjedisin e tyre e vetëm 10 % toskët. Dhe arsyeja është evidente : sepse Gegërínë edhe gegët Mjeshtri i njihte me rrënj’e me themel ! Prandaj jo pa qëllim, nga moría e personaliteteve shqiptare si edhe të huaja që janë shprehur me vlerësime dhe respekt sipëror ndaj Personit si edhe veprës Patër Gjergjit, radhita vetëm pozicionimin e figurave të shquara nga Toskëria të kombit tonë !
Mbas kësaj analize dhe ballafaqimi faktesh historike, vërtet e ndjej veten dishka të lehtësuar, por prap me kokë ulur dhe i dëshpëruar i mbyll këto radhë dhe shtroj pyetjen : përse duhet kërcënuar se po u mundua njeri të kritikojë shkrimtarë tanë të shquar që shkëlqimin e morën me veprat e tyre gjatë periudhës Realizmit Socialist, me vrap do t’u kundërvihen e t’a kritikojnë viganin Fishtë? Pse, frika e nxjerrjes në dritë të hijeve të kollosit Fishtë duhet t’ua evidentojë dritën, që eventualisht kanë, ata shkrimtarë e t’ua fshehë hijet e tyre? Jo zotërinj. E vërteta historike kërkon që drita dhe hijet e secilit jo vetëm të nxirren në shesh, por edhe të krahasohen. Ky i vetmi kriter simbas të cilit do të shquhet kush është titan e kush pigmé!


Dy fjalë në mbyllje


Pak vjet ma parë akademiku Ali Aliu botoi një antologji të poezisë shqiptare. Në atë antologji, ku nuk ka mbetë poet e poetuc pa u përfshi, mungon At Gjergj Fishta. Nuk dëshiroj me i ba koment tjetër, veç të përsëris sa ka thanë Poeti i Madh në varrim të heroit Avni Rrustemi: “ … fatzeza moj Shqipni – po ishte faj me të dashtë ty”.
E pra, si vëren me dy fjalë të thjeshta Klajd Kapinova, Vepra e Fishtës asht një ungjill atdhedashunie.
Mbrapsht në krye Shko poshtë
xhema
Anëtar i Suksesshëm
Anëtar i Suksesshëm
xhema


Male
Numri i postimeve : 2337
Age : 58
Vendi : Ferizaj -gjermani
Registration date : 30/03/2009

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptySun Oct 24, 2010 6:20 pm

Qka ka then gjergj fishta pra 100 viteve ne po i perjetojm dhe sod,tka njerz jan te medhenj,gjer sa ne i kuptojm na mori gjoli.
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Atdhetari
Anëtar i Besueshëm
Anëtar i Besueshëm
Atdhetari


Male
Numri i postimeve : 1415
Age : 112
Vendi : Arbëri
Registration date : 13/11/2009

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptySun Nov 14, 2010 9:38 pm

“Shtepia Muzè” ku lindi shqiptari i pavdekshem Gjergj Fishta

Fama neper gazeta, salltaneti neper salone, pompoziteti neper konferenca, elozhimi fals neper gazeta shqiptare e jo shqiptare, materializmi ne shpirtin e koprracit, pangopsia per pare neper banka, ndalimi me dhune i shprehjes se mendimit te kundert, vegel e sllavo-bolshevizmit, laramanlleku dhe hipokrizia ndaj europianve dhe te tjera si keto vese te mrapshta, nuk kane qene kurr pjese perbase e shpirtit te gjane te nji njeriut te madh si At Gjergj Fishta.

Gjergj Fishta lindi ne nji familje fshatare ne fshatin Fishte te Lezhes. Para se te bahej frat ai e kishte emnin Zef. Ishte trup madh dhe me nji urtesi dhe zgjuesi te veçante. Ai e donte njeriun dhe deshti te ia kushtonte jeten e vet ekskluzivisht sherbimit shpirtnor dhe kultural te njeriu, te shqiptarit, te Atdheut, pa hile e pa asnji lloj interesi materjal personal. Gjithçka nga populli dhe gjithçka per popullin e vet shqiptar.

Ka qene zakoni qe kur nje person bahej frat, te ndrronte emnin e vet tue zgjedhe nji emen tjeter te preferuem prej tij. Kjo bahej per te qene koshjent se fillonte nji jete te rè, gjate se ciles do ti perkushtohej qellimit te perkushtimit. Keshtu katundari Zef Fishta i familjes katundare te Fishtajve vendosi ta quente vedin tash e mbrapa Gjergj Fishta. Te gjithe e kuptojme se pse i riu Zef Fishta zgjodhi pikrisht emnin Gjergj. Ka pase thane nji here me shaka ky Gjergj Fishta:
“Sikur te mos isha ba frat, une do te isha nji alamet Zefit”. Kjo ka kuptimin alegorik se “po te mos isha ba frat, un do te kisha mbete nji alamet katundari trup-madh e asgja tjeter ma shume”.

Vlerat e jetes dhe vepres se Tij, i dijne te gjithe, miqt dhe ma shume anmiqt e tij, prej te cilit edhe s’dekni e kan frige. Shume intelektual shqiptar dhe te huej kan vlersue sherbimin dhe kontributin e tij patriotik dhe kultural per popullin shqiptar.
Ja per shembull se ç’ka shkruen per Fishten nji intelektual dashamirs i shqiptarve:
Robert Elsie per Fishten (Marre ng a “Pasioni që e lidhi me Shqipërinë” Nga Oliverta Lila, Shqip më 23.08.2009 http://www.gazetaexpress.com/index.php/artikujt/lexo/13847/C6/C21/ )
At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Kulla-ku-lindi-at-gjergj-fishta

“Detyra ime si përkthyes është të prezantoj letërsinë shqipe aq sa mundem”, na tha atëherë albanologu i njohur kanadez. Në të qeshur pohoi se ishte sërish Fishta që e kishte lodhur më shumë, ndonëse në vitin 2005, përkthimi anglisht i “Lahutës së Malcis” ishte një sfidë personale për Elsienë-përkthyes. Por sipas tij gjithçka justifikohet kur flitet për një epos kombëtar që për të “është një kryevepër, e cila ka vend në radhën e eposeve të mëdha botërore”. Nga udhëtimi i parë, djaloshi-Elsie është tashmë albanologu që përcjell kumtet e kësaj kulture tej në Perëndim me ëndrra ndaj Shqipërisë dhe sfida që i kërkon në botën që e ka bërë të tijën.”
At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 At-gjergj-fishta-me-familjart-e-tij
Por sot un due me vue ne dukje nji gja krejte tjeter. Due me vue ne dukje se qendrimi anmiqsor tosko-komunist dhe neokomunist ndaj ketij intelektuali te madh patriot shqiptar, vepra e te cilit do te jete e pavdekshme brez mbas brezi, vazhdon ne te gjitha format si ma perpara ne kohen e diktatures se baballarve te tyne. Hiqet nga programet shkollore me qellim qe brezat e rij te mos e njohin, por te njohin idhujt komunist. Veç kesaje shtepia ku lindi ky patriot i madh lehet te degradohet njisoj si edhe shtepia muzè e te madhit Luigj Gurakuqi ne Shkoder.

Ketu bashkangjes fotografine e shtepise se fshatarit Zef-Gjergj Fishta ne fshatin Fishte te Lezhes, per te cilen nuk i shkon mendja askerkuj ta riparoje e jo ma ta ristrukturoje e ta baje Shtepi Muzè. Kjo asht faqja e zeze e kombit mosmirnjohes shqiptar.
Po ketu bashkangjes edhe fotografine e At Gjergj Fishtes me familjen e tij fshatare kur ai ishte frat, por dhe njeri i famshem. Kjo fotografi e dyte tregon se burimi i frymzimit te tij ka qene gjithnji nga gurra e popullit dhe se ka vazhdue te jete gjithnji me popullin. Kjo asht arsyeja qe me gjithe luften qe i asht ba gjate diktatures dje dhe nga neodiktatura sot, vepra e tij do tu rrezistoje kohnave, pamvarsisht ne se shtepia e tij bahet muzè apo jo.
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Medalim
Anëtar aktiv
Anëtar aktiv
Medalim


Male
Numri i postimeve : 610
Age : 70
Vendi : Shqypeni
Registration date : 06/12/2008

At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 EmptyThu Dec 30, 2010 6:55 am

Daniel Gazulli & Fritz Radovani: At Gjergj Fishta asht Mendja, Zemra e Shpirti i Popullit Shqiptar
E Merkure, 29-12-2010, 08:00pm (GMT)


http://www.zemrashqiptare.net/images/articles/2010_12/19235/u1_GjergjFishta1.jpg

Në 70 – vjetorin e vdekjes së Poetit tonë Kombëtar!

Ia kushtojnë, Autorët
Dhetor 2010

Kopertina®: Foto e Përkrenares Gj. Kastriotit Vienë, D. Gazulli 2007
Portret i At Gj. Fishtës, Grafikë nga F. Radovani, 2010.



AT GJERGJ FISHTA O.F.M.
ASHT
MENDJA, ZEMRA E SHPIRTI I
POPULLIT SHQIPTAR



JETA DHE VEPRA E
AT GJERGJ FISHTËS OFM.
ASHT PËRGJITHMONË:
MENDJA, ZEMRA DHE SHPIRTI I
POPULLIT SHQIPTAR !




Nga Daniel GAZULLI - Fritz RADOVANI

30 Dhetor 1940...
Nalt nga qielli zbret një Engjëll e bie tue përplasë Flatrat e Tij...
Asht Flamuri i Shqipnisë, që mbulon Fytyrën e Poetit tonë Kombëtar...
E bashkë me Te... vorroset edhe Ai, ndoshta përgjithmonë....
Themi përgjithmonë, mbasi atë ditë nuk u vesh vetëm Shkodra, Malet e fushat e saja me të zeza, po u vesh gjithë Shqipnia, tue hy në zi të pafund të vitit 1941...
Plot 70 vjet ma parë! Kur Shqiptarët menduen se një zemër e madhe pushoi së rrahuni, pikërisht prej asaj dite Ajo vazhdoi me gufue ma shumë se kurrë, për t’ i ndejë fjalës së dhanun:

Kurrë, Shqipni, s’kam me t’ harrue,
Edhe në vorr me t’ përmend kam.

E kjo, me siguri, asht arësyeja që At Gjergj Fishta, vazhdon mos me u prehë në vorrin e vet!
Me mbarimin e luftës, re të zeza, ngarkue me llohë stepash ruse e zgjyrë kulisash serbe, u shfaqen në qiellin e letrave shqipe, si në gjithë jetën shqiptare, e zunë yjet ma të ndritun; ndër ta edhe yllin e kalvarit të mundimeve shekullore, At Gjergj Fishtën. Por ai:

Ndërtue kishte ‘i pomendore,
rr’fe as mot mos m’e dërmue.

Nuk mund të shkatrrohej vepra e Tij gdhenë me daltë hutash e martinash drejtpërdrejt mbi shkambijtë alpinë; nuk mund të shuhej Ai vullkan, shpërthye ma shumë prej zemres se sa prej mendjes së Poetit erudit. Kujtuen përbindshat katilë se vullkanin do të mund ta shuenin përgjithmonë tue hedhë baltë mbi te, po më kot: Ai shfaqej e rishfaqej me një shkelqim lëbyrës në qiellin e zymtë shqiptar të letrave.
Dhe ja, yjet e rralluem kanë zanë përsëri vend në Panteon.
Njeni prej tyne na grishë sot t’i përkujtojmë 70-vjetorin e vdekjes.
Që ky komb ynë i lashtë i Mesdheut të bahej shtet e të mund t’ i dilte zot vetes, nuk mjaftonin martinat e topat e botës mbarë; duhesh dituni, pa të cilën asnjë komb nuk mundi t’u bajë ballë rrebesheve të historisë. Asht kjo arësyeja që pushtuesit kudo në botë, ma parë se kështjellat, rrafshojnë shkollat, themelin e ndërgjegjes kombëtare e liridashëse pakufi të Tij.
Ndërkohë qiri i Frashërllijëve ishte ba pishtar, Prizreni shpërndante anë e kand Shqipnisë flakë lirie e atdhetarie. Shkodra e vjetër, dikur portë e Ballkanit, po zgjohej nga letargjia e randë osmane, nga një gjumë vërtet vdekjeprues. Malet po shkundnin supet e pluhnosuna nga zgjedha disashekullore.
Lezha, që pesë shekuj ma parë do të merrte përjetësisht në gji Gjergjin e Madh të Historisë, katër shekuj ma vonë do t’ i jepte Atdheut në një fshat të vogël të Zadrimës, Gjergjin e dytë, Apostullin e Lirisë. Fishta, ky fshat shpeshherë i pashënuem në harta, e ndoshta i lanun në harresë me dashje, asht sot në gojën, mendjen e zemrat e shqiptarëve kudo që janë në trojet e tyne sidhe kudo përreth ku gjendet “gjaku ynë i shprishur.”
Ishte fund i asaj nate të gjatë osmane, “natë tri herë mizore”, që kishte rrënue qytete e fshatra, kështjella e kisha, kur lindi Ai me 23 tetor 1871. Atdheu kishte në trup nandë varrë, Atdheu ynë i brishtë ishte tretë në dhimbjen e vet. Bijtë e Tij të ligun, por të paepun, sa kishin fillue me thurë andërrat e para për një Shqipni “zonjë më vete”. Ndërkohë, çapojtë gllabrues të sllavëve të jugut e ata të helenëve kishin shkëputë mish e gjak nga Atdheu ynë brijëdalë e lakmia e tyne ishte me të vërtetë rrënqethëse.
Po Zoti nuk do kurrë me e humbë Truellin e Kastriotit të Madh...
E n’ ato gërmadha të braktisuna, Ai i Lumnueshmi, dërgoi një djalë me emnin Zef...Kur ishte 9 vjeç, porsa Françeskanët kishin çelë në Troshan një shkollë, ndër nxanësit e parë ishte edhe Zefi i vogël, i biri i Ndokë Simonit.
Një studjues dhe adhurues i Popullit Shqiptar, At Lavro Mihaçeviq, pikërisht Ai profesor i Kolegjit Françeskan të Troshanit, ishte që zgjodhi dhe çoi në Bosnje për studime At Gjergj Fishtën dhe At Shtjefen Gjeçovin. Më 1886, Zefi 15-vjeçar asht në Bosnje për të vazhdue ma tej studimet. Atje filloi me marrë nektarin e dijes...
Mbas një viti, simbas rregullave françeskane, ndërroi emnin nga Zef në Gjergj. Ishte një përkim fatlum të merrte emnin e Kastriotit të Madh, emën që e mbajti me nder sa ishte gjallë.
Zadrimori i ri, atje në dhé të huej, mes mureve të Kuvendeve të Guçjagorës e të Livnos, mallin e tij vullkanik filloi ta shprehte në vargje, i ndikuem edhe nga poetët dalmatë Andrea Kaqçiç e Gega Martiç, edhe ata të përvëluem për liri.
Më 1893 Fishta i ri u kthye në Atdhe. Me 25 shkurt 1894 meshoi për herë të parë në Troshan, pikërisht aty ku kishte hedhë hapat e parë drejt një bote të trazueme e që quhej bota e shkronjave dhe e ditunisë.
Kurse më 1897-1898 shërbeu si kapelan në Lezhë, ku do të kthehej herë mbas here, sidomos për të gjetë prehje e për të shkrue disa prej kangëve të Lahutës, këtu, në mes zadrimorëve të tij e Lekëve të Malësisë, që rrethonin Lezhën. Ku tjetër mund të gjente prehje e frymëzim si në Lezhë ku ishin:

qielli i kaltër, toka e blerë,
njeti dimën, këtu pranverë …

http://www.zemrashqiptare.net/images/articles/2010_12/19235/u1_Gurakuqi-Fishta-Mjeda.jpg


Luigj Gurakuqi, At Gj. Fishta dhe Don Ndre Mjedja, 1923.
Por nuk do të ishte gabim të shprehemi se e përpjeta drejt lavdisë e At Gjergj Fishtës nis pikërisht në Gomsiqe, ku pat rastin e fatin të njihej me Abatain e Mirditës, Imzot Prengë Doçi, atdhetar i flaktë, luftëtar i paepun, por edhe poet e burrë me kulturë të rrallë për kohën: Kishte rrahë botën në mërgimin e Tij të detyruem, prej Njufëlandit të SHBA, deri në Indi. Abati do të bahej udhëheqësi shpirtnor e kulturor jo vetëm i Tij, po edhe i shumë klerikëve të tjerë.
Në janar 1899, Imzot Doçi bahet nismëtar i themelimit të Shoqnisë “Bashkimi”, tue mbledhë rreth vetes anëtarë të shquem, si Dom Ndoc Nikajn, At Gjergj Fishtën, Luigj Gurakuqin, At Shtjefen Gjeçovin, Dom Ndre Mjedën. E nisun si shoqni kulturore, ajo luejti rol të dorës së parë jo vetëm me botimin e fjalorit të quejtun i “Bashkimit”, e të 34 librave të tjerë, por sidomos në krijimin e një votre atdhetarësh që shkelqej në gjithë Shqipninë.


Kuvendi Françeskan ishte kthye në berthamë të një qendre të studimeve albanologjike. Krahas shërbimeve fetare, ata banin edhe jetë shkencore sikur të ishin në një institut të mirëfilltë studimor. Shoqnia “Bashkimi”, e ma vonë edhe revista “Hylli i Dritës”, ishin monumenti që ndërtoi Akademia Françeskane.
Që në nisje të veprimtarisë së Tij poetike, pedagogjike, gjuhësore, publiçistike, ende nën sundimin otoman, At Fishta u kosiderue menjëherë Apostull i Shqiptarisë, por me një vizion përveçse thellësisht kombëtar, kryekëput edhe përendimor dhe europian.
Aty ku vuni kambën e zbathun të fratit t’ Asizit, vështroi me kujdes dhe përvetësoi me saktësi nga goja e popullit frazeologjinë e tij, që arrijti me e njohë si pak kush para e mbas Tij dhe e vuni në punë ma aq mjeshtri, sa rrallë kush mundet me lidhë fjalën me psikologjinë e popullit të vet, për me lanë në thesarin e kulturës sonë kombëtare kryevepren e letërsisë shqipe, “Lahuta e Malsisë”, e cila ngërthen 15.563 vargje ndër 30 kangë. Krijimtaria poetike e botueme e At Fishtës kalon 50.000 vargje.
Ai ishte i pari drejtor shqiptar qysh prej themelimit të shkollës françeskane më 1861. Asht ky një çast në jetën e Fishtës që nuk mund të kalohet lehtë, pse:

Kur në shkollë zbutun shqiptari,
N’mni t’ket marrun ai gjakun dhe dhunën
E me dije të ket kapun ai punën,
Shqipnisë fati do t’i çilet taman.

Duen apo nuk duen disa, Ai na mësoi të gjithë Shqiptarëve me shkrue e me lexue në Gjuhën Shqipe. Alfabeti nuk ishte një çashtje teknike akademikësh, po një çashtje kombëtare që kërkonte BASHKIM e ngritje mbi çdo ndasì, grindje, mni e ngatrresë, për atë gjuhë që ishte:

Porsi kanga e zogut t’ verës,
Që vallëzon n’ blerim të prillit;
Porsi i ambli fllad i erës,
Që lëmon gjinjtë e drandofillit:
Porsi vala e bregut t’ detit,
Porsi gjama e rrufesë zhgjetare,
Porsi ushtima e një tërmeti,
Ashtu asht gjuha jonë Shqiptare!


http://www.zemrashqiptare.net/images/articles/2010_12/19235/u1_KuvendiFranceskan.jpg
NË SHQIPNI...

Në çdo fushë ku veproi Ai, tregoi se ishte gjeniu i pakrahasueshëm, prandaj edhe mundi t’u dilte mbanë sa e sa ndërmarrjeve nga ma të vështirat: prej artit, tek publiçistika, prej gjuhësisë, tek arkitektura, prej arësimit te muzika, prej humorit tek politika...
Tashma në qytetin e lashtë të kontrasteve të thella, nga dita në ditë konturohej figura shumëplanëshe e fratit 30-vjeçar. Qysh në penelatat e para u duk qartë se veprat e Tij nuk do të ishin përvijime të lëmueta e aq ma pak laramanime orientale, por gjithçka do të ishte e ashpër, diçka dritë hije rembrandiane me tone të forta. Gëte dhe Manxoni, Shën Françesku dhe Da Vinçi, e kishin po fisniknue fytyrën e fratit të ri, por landa mbet ajo që ishte: Shkamb i gjallë hedhë prej vullkanit fuqishëm e të pashuem të shpirtit shqiptar.
Ishin nevojat historike të Atdheut që i diktuen At Fishtës drejtimin e gjithë veprimtarisë së Tij artistike, pedagogjike, publiçistike ashtu edhe në impenjimin e Tij politik.
Lahuta ka në themele shkambij ciklopikë, në dukje pak të pagdhenun, herë-herë arkaikë, por aq të harmonishëm e të natyrëshem, sa të duket se nuk patën nevojë për daltë, por arkitekti e hartoi drejtpërdrejt në masivet e Alpeve, sa të papërsëritshme, aq edhe brilante.
I gjithë universi intelektual i Fishtës ka pasë si yll polar interesat e Atdheut dhe vetëm interesat e Atdheut, pse në shpirtin e Tij ideja Atdhe ishte ba ideal suprem.
“Petrarka, thotë Ai, …fshan e kjan bihude ndër kangë përnjimend të mrekullueshme, por për Italinë, pak e aspak, megjithëse do të kishte për çka me kja.”
Ja pra, pse At Fishta nuk zgjodhi vargun e lëmuet, po ate të ashprin, vargun e lahutës, që ata të shkonin drejtpërdrejt në zemrat e atdhetarëve të etun për liri e t’i ndezte flakë me guxim për luftën e këputjes së prangave shekullore, për luften për dije e përparim kombëtar. Kanga e Tij asht një britmë deri në dëshprim, e sa e sa Herojëve që nisen në luftë u thotë:

S’ kan shka bajn? Po a thue të desin?
T’desin pra, nuk kan shka presin!
Apo:
P’r ‘i grusht eshtna, pashi Zotin,
t’mos korisim Gjergj Kastriotin,
t’mos korisim na sot Hotin…

http://www.zemrashqiptare.net/images/articles/2010_12/19235/u1_Fishta-Gjecovi.jpg
E ban këte, jo për mëni ndaj sllavëve, por, sepse, siç e ka thanë në një intervistë, po të ndodhte e të rihumbëte lirinë Shqipnia, “kishin me plasë dhime sa janë bjeshkët tona.”
Si mund të quhet shovenist Poeti i një kombi 12 shekuj nën robni sllave e osmane pse lëshon anatemën ndaj arijëve të bardhë të ardhun prej stepave ruse e që ende guxojnë e na e quejnë sot e kësaj dite Kosovën Martire Serbi e vjetër?!...
Atyne po, u thotë:

T’i mësojnë fëmijtë mbas sotit
mos t’ lakmojnë tokës s’ Kastriotit,
se u bjen shtrejt, qe besa e Zotit!

At Fishta nuk ngurron t’ i lëshojë namen as Europës në London, në Versajë, pse e la këte dhé të coptuem, prandaj:

Me gjith këta, por larg nuk shkon
e me i vra ka rr’feja e Zotit
t’ shtat mbledhë si janë n’London.

Gjuha e Tij asht thellësisht popullore, pse ishte i vetëdijshëm se po shkruente një vepër që do të ishte universitet atdhetarie për Malet tona ku mungonin edhe shkollat fillore, sa me shumë vend thotë Profesor Zekiria Cana: “Shqiptarët në Jugosllavi, duke mësuar përmendsh “Lahuten e Malcisë”, përvetësuen arësimin kombëtar, kur ky mungonte.”
Por që të gjykosh Lahuten, duhet të rijetosh historinë me dhimbje, siç e jetoi Poeti.
Në këto rrethana, aty nga viti 1904, zu e lëshoi akordet e para Lahuta e Tij ngjethëse, tue u ngjeshë për parzem të malësorit.
At Fishta vetë ishte një shembull i shkëlqyeshëm i mbylljes së tragjedisë së gjakmarrjes, një vepër e pandërpreme e Françeskanëve Shqiptarë, sa kur i vranë të vëllanë, Çupin, jo vetëm e fali vrasësin, po edhe lëshoi thirrjen:

Ndalnju, burra! Ku veni!
Pashi Zotin, lëshoni hutat,
se mjaft gjak asht derdhë!…


Në prag të ditës së madhe të 28 Nandorit Ai tashma naltohej si lis vigan me rrajë thellë në truellin arbnor e degë që piqeshin me bjeshkët. Penës së Tij, veç kangëve të para të Lahutës, i përkisnin sa vepra të tjera, ato “Pika vese” që dridheshin mbi petale, “Anzat”, vepër satirike e pashoqe deri më sot në letërsinë shqipe, bash ato anza të lëshueme rrugëve të Shkodrës e të mbarë Shqipnisë, ku tue përqeshë me humorin e hollë shkodranë, here tue thumbue keq e jo rrallë tue fishkullue pa mëshirë. Penës së Tij i përkisnin veprat e para dramatike, origjinale, të përshtatuna a të përkthyeme, ndër të cilat “Shqiptari i qytetnuem”, vu në skenë prej Atij vetë më 1909, sidhe plot libra për shkollat tona shqipe.
Por edhe 28 Nandori la shumë vepra mangut. Përgjysë andërrat, përgjysë shpresat, përgjysë vetë Atdheu e që Ai e vajtoi... me “LOT GJAKU”. E gati si tue lëshue piskamën, porositë:

Edhe me u thanë anmiqve e t’ tanë njerëzimit:
“Unë këtu sundoj! N’ këtë shkamb mue m’ vuni Zoti,
E këndej nuk luej, pa u shue stina e moti”!?

Fati i vendit do të vazhdonte të ishte i trazuem edhe pothuej për një 10 – vjeçar. Filloi me rrethimin malazez të Shkodrës, e vazhdoi me trazime të pafund deri në Korçë, Gjirokastër e ma përtej...
As në ato ditë të vështira At Fishta nuk u step. Ishte në ballë të luftës për mbrojtjen e Shkodrës prej knjazit të Cetinës, atëherë kur botoi të parën revistë shprese mbrenda Atdheut e që e quejti “Hylli i Dritës”, bashkë me Gurakuqin, Mjedjën, Logorecin, tue themelue “Komisinë letrare”, e në fund të Luftës së Madhe, që trandi botën, po bashkë me Gurakuqin e Bumçin shkuen t’i dilnin zot Atdheut coptuem në Versajën hijerandë. Ai kapërceu edhe Atllantikun, deri në Amerikë, për të shpëtue ç’mund të shpëtohej nga e shumëvuejtuna dhe e nëpërkambuna Shqiptari.
Në proçesverbalin e mbledhjes të Komisisë thuhet: “U vendue me themelue një drejtshkrim sa ma tepër të përbashkët për të dy dialektet”, ishte ai parim mbi të cilin punohej për Bashkim, parim që u shkel me te dy kamët në Kongresin famëkeq të vitit 1972 e që nuk po ndreqet as sot!
Frati me zhgun nuk i la asgja mangut detyrës ndaj Atdheut, Nëse la mangut diku, i la pikërisht detyrës së Tij si “klerik”. Por, do të thotë ndokush, si arrijti atëherë aq nalt edhe në hierarkinë ekleziastike?
...Asht rast i rrallë, ndoshta i vetëm, që pikërisht vepra letrare dhe atdhetaria e ngritën edhe në hierarkinë fetare, që për nevoja të Atdheut i ishte dashtë ta linte shpesh mënjëanë. Sa Shqiptar ishte Ai dhe sa klerik, e shprehin qartë vargjet e maposhtëme, ku, mbasi andërron me çelë një shkollë të naltë në Shkodër, thotë:

Por n’Shqipni pse nji meshtar
Posë se prift do t’jetë Shqiptar,
Shqiptar, po pa dredha.
Unë rektor e profesorë
Sakristan e baçeva
T’gjithë shqiptarë i zgjodha.

Kur lufta mbaroi dhe paqa mirë a keq u vendos, punët sërishmi nuk shkuen dhe aq mbarë. Mehmurët që kishin heqë fesat dhe ishin veshë allafranga, mendonin si të banin zap popullin e jo si ta udhëhiqnin atë. Këta “batalla fytyrë-fudullë, batakçij e me nji lasker kulturë, sa me mzi me shkrue emnin e vet”, si i pikturon me mllef At Fishta, e ndjenin veten ma shumë turq se shqiptarë, të gatshëm të bashkëpunonin me sllavin e me djallin, mjaft qe të përmbushnin nepset e tyne prej lubishë të pangopuna. Shumë kohë ma parë Poeti i kishte jetue këto mënxyra dhe kishte parandje zvarritjen e tyne të lyrosun, sa kishte humbë durimin tue iu drejtue Zotit:

O perendi, a ndjeve?
Tradhëtarët na lan pa Atdhe
e ti rrin e gjuen n’errfe
lisat n’per male kot.

Ishin kohë të turbullta, kur, si thotë Poeti,

“tash qi u ba Shqipnia, duhen ba Shiptarët.”

E për me ba Shqiptarët Ai ishte që:
Në vitin 1913, thëmeloi dhe drejtoi deri sa vdiq revistën
“Hylli i Dritës.”
Në vitin 1916, themeloi e drejtoi fletoren “Posta e Shqipnisë.”
Në vitin 1919 asht sekretar i delegacionit shqiptar në Konferencën e Parisit.
Në vitin 1921 asht zgjedhë deputet i Shkodres në Parlamentin Shqiptar.
Në vitin 1921 asht edhe nënkryetar i Parlamentit tonë.
Në vitin 1930 asht në Athinë anëtar i delegacionit të Konferencës Ndërballkanike.
Në vitin 1931 asht ftue për mbrojtjen e të drejtave të Shqipnisë dhe të Shqiptarëve në disa shtete, ku ka spikatë fjala e Tij, në 1931 në Stamboll dhe 1932 në Bukuresht.
Në vitin 1931 asht ftue në New York me përfaqsuesit e 60 shteteve të Botës ku u zgjodh anëtar i Bashkimit Ndërkombëtar të Poetëve në Amerikë.
Me 6 qershor 1921, në zgjedhjet e para Parlamentare në historinë e Shqipnisë, Shkodra e dërgon At Fishten përfaqësues të vetin bashkë me miqtë e Tij Gurakuqin e Mjedën dhe Parlamenti e zgjedh Nënkryetar të Kuvendit Kombëtar. Ky polemist i shkelqyeshëm në lamen e gazetarisë, me prodhimtari ma të madhe se çdo gazetar profesionist, do të shfaqej në Parlament si një orator i pashoq, një atdhetar i flaktë në akuzën kundër Serbisë për masakrat mbi vëllaznit kosovarë; por edhe kompetent si ekonomist, gjeolog, pedagog e agronom, jurist e diplomat “sa me pasë nder me e pasë çdo parlament i Europës”, siç shkruente një gazetar i huej që ndiqte punimet.
Me fjalën e Tij të zjarrtë i tregoi mbarë Europës se At Fishta ishte dhe mbetet Tribun i Popullit Shqiptar, që luftoi pa i ba syni vek për të Drejtat e Shqiptarëve për vetvendosje, tue demaskue haptas qellimet e fqinjëve grabitqarë të Tokave tona përrreth, të cilët vepronin dhe mbroheshin nga Fuqitë mëdha.
Polemikës së At Fishtës i jep shpirt satira, me ndihmën e së cilës realizoi pikturën estetike të së keqes. Ai godet me forcë të gjitha llojet e devijimeve morale, sidomos ato të zyrtarëve ma të naltë. Këte luftë e ban me guxim, pa pyetë se me cilin binte në kontraditë. Prandaj edhe asht quejtë mbreti i polemikës shqiptare. Nuk trajtoi në to asnjëherë çashtje vetjake, pse si synim i polemikës së Tij të ashpër ishte lufta kundër pseodoatdhetarëve “me barkun kodër” dhe “xhepat e frymë”...
“Shka ka me dijtë me folë mbi politikë e mbi organizmin e shtetit civil nji njeri malok, matrahul, qi me m’zi ndoshta ka krye dy a tri klasë fillore e qi djerset kur i duhet me shkrue emnin e vet. Pse asht edhe tradicjoni shpijak e edukata familjare, qi shumëkend ndër ta e ban krejt të neveritshëm e ekcentrik. Ky babën gjaks, gjyshin katil, stergjyshin mizuer, rritë me katila, me gjaksë, me mizorë, me intriganta, batakçij, vagabonda, rrugaça, me njerëz hasëm të kulturës e të gjytetnisë, kah mund të mendohet se ka me kenë i zoti me rregullue fatin e nji kombi ende primitiv? Pse me sundue nji shtet nuk asht mjaft dhelpnija, dredhija, intriga, batakçilleku, rrena, tradhëtija; duhet nder dhe urtì, burrnì: qe se shka duhet. Po, por dija, urtija, ndera, burrnija u nxejshin në shkollë e, madje, me shumë mund e djersë, e jo ndër kafeshantana t’Europës e mejhane paçaxhihane të Tiranës, tuj luejtë “tavell” e “bigjoz” e tuj pi “mastikë”.
Një portret i përkryem i “udhëheqësit” tonë të ardhshëm...
Në trazimet e vitit 1924 ishte përkrah Nolit, Currit, Gurakuqit, dhe s’ kishte si të ishte ndrysh. Atyne që fenë dhe klerikët i kanë gjykue vetëm si antikombëtar, mjaft t’u kujtojmë se ndër figurat madhore të atij viti demokratik të papërsëritshëm ishin një pop, Noli, dhe një frat, At Fishta.
Më 1925 At Fishta detyrohet të mërgojë në Itali për të mos pasë fatin e Currit, mbytë në Shpellën e Dragobisë, të Gurakuqit vra në Bari t’ Italisë e të Dom Gjon Gàzullit, varë në Shkodër.
Mbas kthimit prej mërgimit, murgu poet, prozator, dramaturg, pedagog e gjuhëtar, arkeolog e muzeolog, gazetar e diplomat, piktor e arkitekt, u tërhoq nga jeta politike. Po prap Ai asht shembull i shkëlqyeshëm i intelektualit që e vijon luftën ku drejtpërdrejt e ku tërthoras, nëpërmjet shtypit. Sikur Fishta të na kishte lanë “vetëm” publiçistikën e Tij plot vlera, përsëri Ai do të kishte zanë vend nderi në Enciklopedinë e Vërtetë Shqiptare, ashtu siç kishte zanë vend nderi në Enciklopeditë e Europës për së gjalli jo vetëm si epik i madh, por edhe një ndër satirikët ma të shquem të kontinentit, me veprat madhore “Anzat e Parnasit” dhe “Gomari i Babatasit”.
Legjendë e gjallë, tashma 60-vjeçar, merrte rrugën e Athinës, të Stambollit e të Bukureshtit, tue i lanë nder Atdheut me përfaqësimin e Tij tue akuzua haptas mbrapaskenat e Beogradit e të Athinës. Ndërkohë përfundonte kangët e Lahutës, të cilën e botoi të plotë në vitin 1937, sidhe arrinë të plotësojë e të përmirësojë “Mrizin e Zanave” me lirika nga ma brilantet në shqip, e pse jo, në letersinë botnore.
E na vjen me u shprehë me fjalët e Tij në Vlonën e Flamurit para arkivolit të Avni Rrustemit:
“…fatzeza, moj Shqipni – po ishte faj me të dashtë ty...”

Veprimtaria e At Gjergj Fishtës, në fushen letrare ishte me permasa gjeniale, ku talenti dhe aftësia e Tij e bani të njohun mbrenda dhe jashtë Atdheut. Ai ishte dhe asht një Poet i përmasave që ka terheqë vëmendjen e shumë bashkëkohësve edhe në Europë, por nuk mbet i tillë vetëm në fushën letrare, mbasi Ai, si Atdhetar i vërtetë, veprimtarinë e Tij e shtrin edhe në lamën shoqnore dhe politike, ku mbrojti me vendosmëni dhe guxim çashtjen tonë mbarëkombëtare.
Jeta e Tij në shërbim të Formulës “Fe e Atdhe” e lidhi përjetësisht me brohoritjen në kupen e qiellit për Atdhe dhe ofshamjen e thellë të Popullit Shqiptar, të cilit i këndoi me aq mjeshtri në veprat e Tij të pavdekëshme.
Sa ishte gjallë arrijti majat ma të nalta të vlerësimit, sa u quejt Poeti Kombëtar i Popullit Shqiptar, tue u vlersue dhe nderue me një mirënjohje të madhe me shumë dekorata, medalje e tituj nderi:

Në 1911, Kunorë argjenti, nga Klubi “Gjuha Shqipe” e Shkodrës.
Në 1912, Dekoratën Ritterkreuz nga Mbreti i Austrisë.
Në 1913, Penë florini nga Qyteti i Beratit.
Në 1925, Medaglia di Benemerenza, nga Papa Piu XI.
Në 1929, Lector Jubilatus, prej Parisë së Urdhnit Françeskan.
Në 1931, Dekoraten Phoenix nga Greqia.

Zemra e Fishtës, një ditë, si llavë vullkani, shpërtheu në kangët e pamort të Lahutës së Malësisë. Ato kangë ishin jehonë malesh e betejash, pabesie e babëzitjeje, një kapërthim i egër ndjenjash, siç ishte e ashpër, deri në dhimbje, vetë historia e këtij populli. Lufta e tij: një çetë fatosash ndër shpella e në male, një grusht trimash në grykë, një pritë skifterash në rranza, njeni në Kosovë, tjetri në Hot, këndej kundër turkut, andej përballë sllavit, këtu i pabesi atje tradhëtari... Kush e kërkon Lahutën një poemë simbas rregullave klasike, nuk njeh historinë e popullit të cilit i këndoi.
Ka vërtetë një hark kohor në të cilin zhvillohen ngjarjet e Lahutës, që kap vitet 1858-1913, por tue mos mujtë kurrë me u quejtë aspak një kronikë, si me dashakeqësi e ka quejtë “ndokush”, ajo asht përthyemje e ndjenjave që rrezatonin ngjarjet e kohës, ajo po, me plot të drejtë, asht quejtë Epope e Kombit Shqiptar.

At Gjergj Fishta dhe vepra e Tij, ja si u vlersue para vitit 1945:
“Koha e ardhshme ka me dijtë me e çmue edhe ma mirë randësinë e këtij njeriut, sidomos kur vjershat e Tij të jenë përkthye ndër gjuhë ma të përhapuna.”
Prof. Dr. M. Lambertz

“Fishta është shkëmbi i tokës dhe shkëmbi i shpirtit shqiptar.”
Lasgush Poradeci

“Kot përpien grekët e sotem të gjejnë në letërsinë e tyre një vepër më të plotësuar se ‘Lahuta.”
Faik Konica

“Lahuta e Malsisë’ mund të qendrojë përkrah veprave poetike ma të shqueme të popujve të tjerë.”
M. A. Freün von Godin

“At Fishta, ky gjeni me rrajë në tokën amtare të Popullit Shqiptar, që për shkak të njohjes së thellë që kishte për letërsinë klasike dhe mbi jetën e sotme shpirtnore të kombeve të Europës, u ngjit deri ndër majat ma të nalta të kulturës.”
Prof. Dr. Norbert Jokl

“Fishtën, poet me temperament thjeshtë klasik nuk do ta frymëzonte asgjë më parë e më shumë se Atdheu. Gati krejt vepra e tij i është kushtuar Atdheut.”
Lefter Dilo

“Poemi epik ‘Lahuta e Malsisë’ asht një vade mecum i çdo atdhetari.”
K. Prennushi

“Sa qe gjallë, Fishta arriti apogjeun e vlerësimit, duke u ngritur në piedestalin e lartë të Poetit Kombëtar...Vetëm katër – pesë vjet pas vdekjes, jeta dhe vepra e Fishtës u përbaltën në mënyrë të pashembullt, me synimin që ai të varrosej njëherë e përgjithmonë, ose, e shumta, të mbetej si një njollë e zezë dhe e turpshme në historinë e letërsisë shqiptare...”
Prof. Ndue Zef Toma

Poeti ynë kombëtar asht i ndërgjegjshëm se:
Jo, jo! Për burra, që me gjak praruen
Namin e kombit e Lirinë ia sollën,
Atdheu kunora s’ ka. Për ta nuk gdhendet
Gur, as nuk ndizet qiri. Mbi vorr t’ tyne
Shpërthen rrushkulli e ferrmana, strukë ndër t’ cilat
Pret dhelpna e shqarthi...e shumta
As vorr nuk patën me u kondisë për s’ dekuni
Veç n’për t’ errshmet humnera e nëpër prroska
Kurmat e tyne shkapërderdhë përdhe,
Prej orlash edhe korbash t’ zez qenë shqye,
Shqiptarët, po, i kanë harrue...

Në Fjalorin Enciklopedik Shqiptar, botue në Tiranë në vitin 1985 nga Akademia e Shkencave e RPSSH, në faqe 270–271, shkruhet: “Fishta Gjergj (1871 – 1940). Shkrimtar dhe publicist reaksionar, përfaqësues kryesor i letërsisë klerikale-katolike. Që në fund të shek. XIX mori pjesë gjallërisht në jetën politike dhe kulturore për të forcuar në të ndikimin e klerit katolik. Në vitin 1913 e deri me 1938, me ndonjë ndërprerje të shkurtër, drejtoi revistën “Hylli i Dritës”, një nga tribunat më aktive të reaksionit klerikal. Në shkrimet e tij publicistike luftoi me tërbim kundër ideve përparimtare. Me 7 prill 1939 përshëndeti pushtimin e vendit nga forcat fashiste italiane. Krijimtaria letrare e tij është shumë e gjerë dhe e larmishme; shkroi vjersha, poema dhe drama etj. Vepra e tij kryesore është poema Lahuta e Malëcisë (botuar e plotë më 1937) një panoramë poetike e ngjarjeve kryesore historike të viteve 1878 – 1912, të pasqyruara nga pozita e klerit katolik; në të Gj.F. himnizoi prapambetjen e jetës së malësisë, patriarkalizmin, padijen, lartësoi mercenarizmin etj. Më 1923 shkroi pamfletin me vargje Gomari i Babatasit që drejtohej kundër laicizmit të shkollës, dhe, në përgjithësi, kundër përparimit shoqëror e kulturor të vendit. Një pjesë e mirë e krijimtarisë së tij letrare përshkohet nga fryma e besimtarisë fetare. (V.B.)” Siglat V.B. në redaksinë e letërsisë përfaqsojnë “prof.” Vehbi Balën, nga Shkodra.
Sikur ky Fjalor Enciklopedik të ishte botue para vitit 1912 nga mejtepet e Stambollit, me siguri autorët do t’ishin tregue pak ma të kujdesshëm në shprehjet e tyne të pakontrollueme anadollake, se sa “profesori ynë shkodran”. Ai të pakten të kishte parasyshë dekoratën e dhanun nga Mbretnia Turke në vitin 1912, apo aprovimin që qeveria e Stambollit dha në 1902 për futjen e Gjuhës Shqipe ndër shkolla me kërkesën e At Fishtës. Me siguri Vehbi Bala ka harrue se asht tue shkrue për atë At Fishtë, që në vitin 1913, kur vuni Flamurin Kombëtar të Kastriotit në kompanjelin e Kishës së Fretënve në Gjuhadol, ka pas lidhë vargun e kandilave me drita prej atij kompanjeli me minaren e Xhamisë në Fushë të Çelës, në shenjë vëllaznimi e miqësie të katolikëve me muslimanët shkodranë, pse të gjithë ishim e jemi Shqiptarë. Përgjigjen At Fishta ia jep vetë në poezinë “Shqipnia e lirë”:

Por, po ndodhi se vjen dita,
Që me faj Shqipninë e darni,
Që e Lirisë u erret drita
Edhe n’ t’ huej Atdheun e mëvarni,
A për pare a marri t’ tjera,
Si ndër kohë, që shkuen, atëhera,
Ju marroftë i Madhi Zot!

At Gjergj Fishta vdiq në prag të vitit ri 1941. Me formimin e Partisë Komuniste Shqiptare nga emisarët jugosllavë të Titos, vetkuptohet se jeta, shkolla, kultura, shoqnia apo politika do të kalonin nën ndikimin sllav, që ma vonë mori edhe formën qeveritare e shtetnore të Jugosllavisë, e njohun nga vendimet e Jaltës në Shkurt të 1945, kur Stalini u takue me Rusveltin e Çërçillin.
Ja parashikimi i At Fishtës që në 1914, në
“Një gjamë dëshpërimi!...”

Veç sot pse Europa, sot që asht gjith’ uzdaja
Se Shqiptaria e lirë del zojë n’ vetveti,
Pse sot Europa, - do Mbretni t’ Mëdhaja –
Duen me e ngushtue kah toka edhe kah deti,
E n’ vende tona duen që shkjau të shklasë
E fisi shqiptarit n’ dhe t’ humbasë?...

Atëherë kur Shteti Shqiptar dhe Qeveria Provizore e Tiranës u zgjodhën dhe vazhduen me u drejtue nga komunistët shqiptarë, sherbëtorë besnikë të Titos dhe të Stalinit, çfarë mund të pritej përveç një pushtimi të ri, që po zëvendsonte atë fashist e nazist? E të mendosh se Shqipnia, mbas pushtimit fashist të vitit 1939, kur kryeministër ishte Mustafa Kruja, arrijti me hapë 120 shkolla shqipe jashta tokës Nanë, në territoret e pushtueme nga Serbia, në Ulqin, Tivar, Hot, Grudë e Kosovë, e kudo kishte në organet shtetnore vetëm Shqiptarë. Pushtuesit nazistë njohën edhe të drejtën e vendosjes së Flamurit Kombëtar Shqiptar pa shenjat e fashizmit apo të nazizmit.
Ndërsa, me 29 Nandor 1944, po në kompanjelin e Fretënve, aty ku At Fishta vendosi Flamurin Kombëtar në 1913, partizanët komunista të Enver Hoxhës vendosën Flamurin e zhigatun me yllin e kuq jugosllav, porosi e “shokut” Tito, në shenjë poshtnimi të Mbasardhësve të Gjergj Kastriotit, Dedë Gjo’ Lulit, Ismail Qemalit, At Fishtës dhe të gjithë Atyne Atdhetarëve Shqiptarë, që luftuen Trimnisht e vdiqën Burrnisht për Shqipninë Europiane, por kurrë të poshtnueme prej sllavëve.
Me të drejtë At Fishta shkruen:

Këtu, këtu Shqiptarë!.. A ndiet?.. Ku ju kam...Ku jeni?
Mo’ leni burra!.. M’ armë!.. Mbaroi Kosova!...
Janina humbi!.. e ndoshta Tepeleni...
Shkoi Manastiri! Dibra dhe Gjakova!...
Vendet ma t’ mira ne na i mori shkjau,
E, çka asht ma zi, ne vëlla me vëlla na ndau.

E zani i Tij sot... ndër Rrëmaji ushton: “Surgite mortui!”

“ÇOHUNI, TË VDEKUN!”

Ah! N’ kambë, bre burra! N’ kambë! Çka jeni fshehë
Ndër furka t’ grave, si do rrole t’ këqia?...
Sot armët duen rrokë; taganat sot duen mprehë;
Asht turp, për Zotin! Shurdhë me humbë Shqipnia.
Mo’ leni, burra, bre! Kushtrim! Kushtrim!
A gjallë me nder; a vdekë grue e trim!

E n’qoftë se lypet prej s’ hyjnueshmes Mëni,
Që flijë t’ bahet ndo’i shqiptar n’ therore,
Qe, mue tek m’ keni, merrni e m’ bani fli
Për Shqiptari, me shue çdo mëni mizore.
Oh! Edhe pa mue Shqipnia qoftë e rroftë,
E nami i saj përjetë u trashigoftë!...

At Gjergj Fishta asht e do t’ jetë mendja, zemra dhe shpirti i Popullit Shqiptar!
Ai ishte dhe mbetet përgjithmonë vetëdija e kombit shqiptar!

Këta pak rreshta le t’jenë...

“Një Lule Vjeshtet”

Emnin Tand kanë për t’ këndue, e vrrini e bjeshka
Gjithmonë i ri, tue njehë furit e tmerrshme,
Ambël prej emnit Tand kanë me jehue.
Me maje t’ briskut kanë me shkrue mbi lisa
Me shkrola t’ njohuna Veç prej barinjve
Kanë me u rritë lisat, përse sopata as reja
S’ e prekin landën, ku asht ravisë Ai emën:
E tue u rritë lisat, kanë me u rritë shkrolat;
E kështu ma t’ qarta, mbas disa qindvjetëve,
Nipat ma t’ vonët kanë me i këndue e emni,
Sa t’ bjerë dielli tokës, ka me t’ u këndue.

“I dëbuemi”...“I dëbuemi”...“I dëbuemi”... “I... Lamtumirë!.. .Vendet e mia... Qe po zhduken... dalngadalë... Lamtumirë! Ti shtëpia e t’ Parëve,
Ku ma s’ pari m’ agoi drita...
...E ku strehë u dhashë shtegtarëve...
Miqt e babës edhe ku i prita. Lamtumirë,
...carani n’ votër! Lamtumirë, ju armët e shkreta!...
Lamtumirë, ti Nanë e motër!
Lamtumirë, përsa t’ jetë jeta!..O shtegtar, n’ një vorr të ri N’ hasësh ndonjëherë ti, tue ndjekë shtegun, T’ çelun n’ ranë n’ për ndonjë shkreti, Aty vetë kam me kenë vdekun.
Një Kryq druni, të kjofsha true, Nxirre e venma përmbi krye, E, nemose, ti për mue Lutju Hyjit për çka t’ kem fye....

Dhetor 2010.


p.s., Arber i nerum, nese nuk dalin fotot, hidhu ne ndihem te plakut, pershendetje
Mbrapsht në krye Shko poshtë
Sponsored content





At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty
MesazhTitulli: Re: At GJergj Fishta veprimtaria e tij   At GJergj Fishta veprimtaria e tij - Faqe 3 Empty

Mbrapsht në krye Shko poshtë
 
At GJergj Fishta veprimtaria e tij
Mbrapsht në krye 
Faqja 3 e 4Shko tek faqja : Previous  1, 2, 3, 4  Next
 Similar topics
-
» GJergj Fishta .Lahuta e Malcise.
» GJ. Fishta: “Sod ka Shqypni, por shqyptarë të vërtetë kà pak
» Le ta dine tere bota mbare se Fishta me nuk a shqiptar,pse?
» Gjergj Elez Alija
» ARTI DHE KULTURA SHQIPTARE

Drejtat e ktij Forumit:Ju nuk mund ti përgjigjeni temave të këtij forumi
Bashkimi Kombëtar :: Shqiptarët :: Politikë-
Kërce tek: