Arti publicist i të rinjve

Nga Letërsia Botërore e sotme

Informacion i ri

ngaAleksandra Shabani



Si rrjedhojë e lidhësisë së krijuar me shumë simotra në botë kohët e fundit na kanë ardhur në Lidhjen e Krijuesve “Pegasi” Gjirokastër shumë materiale interesante që botohen sot edhe në fushën letrare.

Është për t’u përmendur këtu revista braziliane e poetit, shkrimtarit dhe botuesit Jose Roberto Sechi, e cila ka një ndërtim kompozicional të bukur. Në këtë revistë të quajtur “Pense Aqui” revista de arte Postal, ekspozohen punime nga e gjithë Bota të kësaj gjinie, të cilat tregojnë për zhvillimin e një letërsie eksperimentale nëpëmjet kosakrimit të mendimit me figurën e vizatuar, ku një rol parësor lot arti postal. Vetëm me një vëzhgim inteligjent mund të konceptosh e të shtjellosh se çfarë është dashur të përcjellësh me “diagramën” e paraqitur. Për të krijuar një ide të qartë në lidhje sa më sipër po publikojmë dy skicime të tilla:

Rubrika: Peizazhi bukuror shqiptar



RIZA LAHI *
PËRBALLË KORFUZIT CA MARGARITARË TË PAPARË…, TË MËDHENJ





- Uji ma i kthjelltë në botë ashtë uji i Ksamilit, – u dëgjua pëshpëritja në formë psherëtime e Asllan Bajramit, reporterit të Televizionit te Kosovës në Tiranë.

Në vend të ndonjë reagimi, si klithmë pranvere, shpërtheu hareja e një vajze:

- Ua…Ç’është kjo lule? Sa naziqe…Si një vogëlushe, që druan se mos i prishen flokët që ia ka krehur mami në të zbardhur të ditës.

- Quhet “Piperi i egër.”

- Po, përse ia kanë vënë këtë emër të çuditshëm?…

- Se gjëja më e rrallë është piperi i egër.

- Po…

Vajza puliste sytë e çuditur shumë. Ajo kishte veshur një bluzë të verdhë ku shkruhej “Uestern Union” dhe ngjante sikur ishte futur e tëra në një portokall. Në një portokall të ndezur keq nga dielli i Sarandës.

- Po…Kjo, sikur…Mos ka rënë këtu nga kopshtiet e Parajsës ?…Përdejt në kopështin e jugut të Shqipërisë?.. Sa e brishtë…Si një vajzë gjimnaziste që ka vënë të kuq të lehtë buzëve e druan se mos i prishet.

- Ndaj dhe është në pemë. Pema është e fortë. “Piperi i egër” do të mbështetet te një gjë e fortë dhe mbështetet te trungu i saj.

Vajza që rri shtangur para lules, në të vërtetë po fjaloset me mua, por i ngjan sikur është duke folur me degët burrërore të lules nazemadhe.

Ca më tej - një pishë e lartë alpine. Nëpër të skuqin lulet e një bugenvileje.

- Edhe kjo, bugenvilja, nga Parajsa ka rënë? Apo këtë ngjyrën e kuqe ia kanë dhuruar molusqet e thellësive të Jonit?

Bugenvilja lulendezur u ngjiste ojnave të një vajze të rënë në dashuri me një malësor; një Zhuljete Mesdhetare që flet e flet papushuar gjëra dashurie, ndërsa malësori i saj hesht me thepat e vet të gjelbër. Kur të vijë dimri, bugenvilja pa gjethe e pa lule, do t’i ngjasë kufomës së një vajze, të cilën e mban para krahëve i dashuri i saj i heshtur. Që e mban pa ndjerë të lodhur, duke i dhuruar frymë, duke ia fshehur lakuriqësinë me gjethet e gjelbra thepa – thepa, derisa të vijë stina e dashurisë.

Vajza e shtangur para “Piperit të kuq” e para bugenviles, që përmbyt të dashurin me të puthura të kuqe, është pikërisht një shqiptare e re. Shqiptaret e reja janë vajzat më të bukura që rrojnë ngado nëpër brigjet e Mesdheut. Përvec pamjes vajzërore, që ndeshet ngado nëpër universin femëror të rruzullit tonë të vogël, dhe bohçeja e luleve femërore shqiptare është nga më të bukurat, ato kanë edhe një ekstra bukuri, krejt të vecantë dhe unikale të tyren. Si një aureolë e huazuar nga Ave Maria, ato kanë me bollëk; ato i rrethon si një aromë ajrore ndjenja e turpit. Kjo ndjenjë thuajse ka humbur nëpër Evropë, por ende jo te shqiptaret e reja, kudo që të ndodhen e të rrojnë ato.

Vajza që jemi duke pikturuar, për shëmbëll, është nga një vend i Skandinav. Është bijë emigrantësh shqiptarë dhe ka ardhur për herën e parë në vendin që prindërit e saj kanë ëndërruar tërë jetën. I ngjet një hëne që, në vend që të zhytet në det, ka ardhur këtu, buzë Korfuzit të famshëm.Ajo ka ardhur në vëndin, ku rrojnë njerëz të çuditshëm shumë. Sikurse deti nuk ka për ta ditur kurrë se sa miliona breza njerëzish kanë rënë në dashuri me kaltrinën e tij, edhe shqiptarët nuk kanë për ta ditur kurrë sasinë e floririt të virgjër që ka oqeani i shpirtit të tyre.…

Vallë të ketë ndonjë vajzë më të bukur në Korfuzin përballë, se sa ky ëngjëll flokëderdhur?

Vajza quhet Klodina dhe nëna e saj shqiptare nuk e ka lejuar të vazhdonte të konkurronte në mes të dymbëdhjetë vajzave më të bukura të Norvegjisë. Klodina kishte shkuar në dymbëdhjetëshe pa i treguar nënës.

Hëna që na ndriti, /Ajo na paditi…/Mos padit, moj hanë/Të të fal gjerdanë…

Kështu flitet në një këngë shqiptare, ku lodrohet me shqisën e mahnitëshme të turpit.

Edhe nëna ime, kur më ka parë për herën e parë me rrobet e lëkurta të pilotit, kur i kam hyrë menjëherë në folezën e saj të vjetër të shtëpisë sonë në qytetin verior të Shkodrës, sikur…sikur…Në vend që të gëzohej me mua, më vështronte e shtangur. Kur unë flaka matanë rrobet dhe e ngrita hopa para duarve, ajo çeli menjëherë…E ndjeu se Ai ishte pikërisht biri i saj: unë.

Mbase ka patur të drejtë nëna e kësaj perrije…Mbase ka qenë e mbërthyer nga ndjenjat si të nënës sime atë mëngjes, kur u soll një aeroplan fare ulët nëpër Shkodër…

- Nuk ka ujë ma të kthjelltë në botë se sa uji i Ksamilit – u dëgjua pëshpërima në formë pasthirrme e Asllan Bajramit, por, pa asnjë përgjigje prej askujt.

Si shtatë portokaj të mëdhej me bluzat e verdha “Uestern Union”, vajzat u futën në “kombin” (mikrobuzin) e një shoferi me mollëza të dala e nofulla të forta, një lab tipik.

Labi vuri menjëherë një kasetë me këngë kosovare dhe, sapo u shpaluan para syve tanë ishujt e vegjël të Ksamilit, ai ndaloi.

- Nuk ka ujë ma të kthjelltë në tanë botën se uji i Ksamilit – u dëgjua psherëtima e Asllan Bajramit, që kaloi sërish si një plumb i shtënë në shtuf.

Pas tij - zëri i shoferit lab:

- Mos më fyeni, ju lutem. Jam edhe unë i gëzuar sa edhe ju, - dhe ndezi makinën për t’u larguar, pa marrë paratë, mirëpo, të shtatë vajzat dhe Agim Spahiu, ia mbushën prehërin me para, ndërsa ai skuqej e skuqej.

Agim Spahiu është në krye të këtyre vajzave të reja. Ky banon në Suedi ku ka arritur dy maja interesante. Është Nënkryetari i Unionit të shqiptarëve atje, por edhe parlamentar në një regjion të atij vendi me gjatësi ajrore dhjetë herë më të madhe se Shqipëria.

- I ke nga “Uestern Unioni”, – i thanë ata, duke qeshur shoferit , dhe i dhuruan një flamur shqiptar me një shirit ngjitur me të, ku shkruhej “Uestern Union”.

- Më jepni edhe një flamur tjetër, ju lutem, – kërkoi labi diçka, përpara se të largohej.

- E përse të duhet? – pyeti vajza më e re e me vetulla kureshtare, e quajtur Adelina.

- Njërën ta vë në makinë, e tjetrën ta ruaj për te varri im….

Krijime në anglisht




SILVI A. PETA




The friendship



If you ëill have a friend,

that ëill love you up to the end,

your life ëill be priceless

and ëill never end!



This is the secret of life

concluded by me,…

A person ëithout friends

is like the forest ëithout any tree.


A dream



The “Ritz” hotel

is beside me

and lots of servants

honour me.



I am so happy,

i am so glad

mr. Silvi is honorable

and his car is red.



Everything is gold

prepared for me,

for mr. Silvi

the king of luxery.



Ëhat’s happening?

Damn, everything’s gone

it ëas a dream

a life to postpone!



THE SUN

I DON’T LIKE RAIN,

IT BRINGS ME PAIN,

I LIKE SUN

IT BRINGS ME FUN.



SUN IS THE BEST

FROM EAST TO ËEAST.
SUN IS ËORTH



FROM SOUTH TO NORTH!

Klarku i vogël, stërnipi i shpikësit të aeroplanit



Ti, gjysh, nuk e di, po unë kam mësuar një vjershë të një xhaxhi që i këndon nipit të tij Klarkut, të cilin ne e kemi në kopsht. Ai xhaxhi që e ka shkruar është gjyshi i tij. Thonë se stërgjyshi i xhaxhi poetit ka shpikur një aeroplan. S’di sa e vërtetë është? Këtë ti, gjysh, duhet ta dish mirë.

- Po është e vërtetë. Ai, që ju ka thënë kështu e ka thënë mirë. Ka qenë një shpikës këtu në qytetin tonë të gurtë, i cili bëri emër dhe për të flitet shumë. Kur të rritesh t’i do ta mësosh edhe këtë. Po tani le të dëgjojmë se ç’ka shkruar nipi i shpikësit për Klarkun e vogël, shokun tuaj.
Gjysh, unë them se poetët i duan fëmijët si shpirt. Të pëlqen kjo?



- Si s’më pëlqen, Sarushe. Poetët janë me ndjenja dhe gjithmonë i duan dhe kujdesen për fëmijët.

- Unë them, gjysh, se ata na kënaqin ne me ato që shkruajnë.

Qyteti ynë i gurtë ka pasur dhe ka shumë poetë që kanë shkruar bukur për fëmijët dhe, pavarësisht se ata s’janë gjallë sot, fëmijët u recitojnë krijimet etyre.

- Pra, gjysh, ata janë gjallë, apo, siç thotë edukatorja jonë janë të përjetshëm.

- Krijimtaria , Sarushe , gjithmonë mbetet e gjallë. Këtë ti duhet ta mësosh mirë.

Dhe Sarushja filloi recitimin e poetit, nipit të shpikësit të aeroplanit.

Graziano Giudetti




Fëmijët





Fëmijët,

Kur me sqimë britmat tuaja

do të dhjetfishoni avujt e furrnaltës

dhe do të zbardhni suva të zeza

me buzëqeshje të çiltëra të fëmijërisë,

ndoshta edhe unë do të rigjej

luginën e lodrave

të atyre përkëdheljeve të lehta

tani thurni intriga reve të ndryshme.



Ju fëmijë

Do të rriteni në këmbë të reja,

Duke sfiduar rrugë e pallate,

Lubi të çuditshëm stampuar nga nafta



Dhe unë mbushem

me atë që mëngjesi

nxin në lindje,

me ajërin e hirtë e të amullt,

pa zhurmë drite e këngësh

në novelat e stinëve.



Unë do të bëhem fragment,

Flutur ngjyrë gjaku

Për të ecur hijerëndë në valle

E kërcime nëpër fusha

Edhe të ndryshoj në retë e padukshme

të rënda, korbat erëmirë,

që prekin ulët

fole e strehë zemrash

Ana d’Eredita





Nënës sime



Zhytur thellësisht

në pjesën më të thellë

të mendimeve tona

është gjithmonë prezente brenda nesh:

Dëshira të kuptohemi,

të duhemi e të jemi bashkëpunëtore dhe mike

në çdo moment!

Nënë, je ti

Shoqja ime e vërtetë

dhe e sinqertë e jetës;

je ti personi i vërtetë

mbi të cilën mund të besoj

në momentet më të rëndësishme;

je ti mbështetja

për ditët e mia të trishtuara;

je ti që ke kapacitetin e vërtetë

për të dashur

pa asnjë rezervë…

Çdo ditë që shkon

Vë re sa

është e thellë dhe e pakufishme

e mira që na lidh

dhe na mbush me gëzim

e dashuri zemrat tona!

Mbaje gjithmonë në shpirtin tënd të mirë

kujtimin e një vajze

që të ka dashur dhe admiruar gjithmonë

e që ka kërkuar të bëjë prej teje

“shëmbullin” dhe “modelin” e jetës tënde!



Me shumë nderim dhe dashuri Ana,

Veshët



Në përgjithësi njeriu lind me një dëgjim të përsosur, sidoqoftë në një lartësi më të lartë se nevojat e tij. Natyra ia ka dhënë këtë dhuratë, pse në fillim të jetës së tij ishte i rrethuar nga kafshë të egra dhe gjithfarësh armiq, që e kërcënonin dhe duhej të mbrohej me çdo kusht për ta përballuar jetën, duke u ndeshur me ta... Por ne tani nuk banojmë në shpella. Dëgjimi vjen shpejt dhe është një nga shqisat që largohet më herët. Shumë janë ata, që ruajnë nje dëgjim të mirë derisa vdesin, por kjo rrallë varet nga shërbimi që u bëjnë dhe i ruajnë nga ujët, lagështia e tjera. Madje janë disa që nuk iu bën përshtypje zhurma e madhe. Madje kënaqen me zhurmë të mëdha dhe zëra të fuqishëm. Kujdes, poqese dëgjimi ka defekt, vraponi të kontaktoni nga ç’shkak vjen kjo anomali. Mos harroni se veshi është i ndarë në tri pjesë: i parmë, llapa, i mesmi me daullen, i ndërlikuar, i treti me qimet që kthejnë zërat në fjalë e që përfundon me tri kocka. Veshi është i rëndësishëm nga ky mund të shkaktohen sëmundje të ndryshme, të shumta, deri tek humbja e ekuilibrit e të tjera.

Duhet që për çdo gjë që ndodh në jetë duhet ta prisni me kurajo dhe të mënjanoni nevrikun, kur dëgjimi ka pësuar defekt, të mos e fsheni, mos u turpëroni, gjëra që ndodhin dhe mos e lini se mund t’u bëhet problem, të mos dëgjoni ç’thuhet e ç’thonë ata që u rrethojnë. Vetëm durimi duhet në këto raste, se nuk ekziston ndonjë ilaç çuditbërës, që t’u shërojë nga sëmundja e veshit, megjithëse janë gjetur makineri, që përdoren për të sjellë deri diku gjendjen e mëparshme, por jo saktësisht.

Si përfundim u gjet se sëmundja ka filluar që në fëmijëri dhe mungesa evit. A ose mosmjaftimi i saj është shkak, gjë që, e cila, shërohet gjithashtu me grupin e vitaminës B. Kjo mungesë shfaqet në fillesë me një lëng që cënon nervin, mandej bashkimin e disa nervave, që quhen gangliodhi më tepër një prej vitaminave B6 (pirodhoksini) mungesa sjell dhermatinin (lëkurë të fortë në pjesën e parë të veshit. Mungesa e vitaminës E sjell shkatërrim të muskujve të veshit ose një fryrje të labirintit të tij, kurse mungesa e Vit A sjell anomali të rrezikshme në kockat e veshit të tretë (pjesës së tretë të tij), kurse vitamina C luan një rol serioz për zhvillimin e gjithë nervave. Ata që kanë pësuar pak mosdëgjim është i nevojshëm përdorimi i portokalleve, limonave me lëngje dhe greipfrut, kos, djath dhe një pjesë sallatë jeshile. Mundet me operacion të vendoset një daulle artificiale në “veshin” e jashtëm, që të pranojë zërat nga ambienti e që t’i kthejë i treti në fjalë me qimet e brendshme.

vijon