50 DATAT E HISTORISE SE BOTES.

Titulli: 50 DATAT E HISTORISE SE BOTES. Sun Apr 19, 2009 11:02 pm

50 datat e historisë së botës.

3500 PK
Shpikja e rrotës dhe e plugut në Mesopotami (në Irakun e sotëm); shpikja e varkës me vela në Egjipt: tri shpikje të rëndësisë së jashtëzakonshme, duke qenë se i dhanë shtysë të paparë tregtisë, agrikulturës dhe eksplorimeve.
3200 PK
Shpikja e shkrimit në Mesopotami: për herë të parë u ofrua mjeti për të regjistruar dhe kuptuar historinë e njerëzimit.
3000 PK
Themelimi i qyteteve të para shumere (në Irakun e sotëm): origjina e strukturave moderne shoqërore dhe administrative.
1600 PK
Shpikja e alfabetit modern: një mjet i rëndësisë së jashtëzakonshme të komunikimit të koncepteve komplekse dhe të kulturave.
1600 PK
Fillimet e para të qytetërimit grek: shumë i rëndësishëm për qytetërimin perëndimor, duke qenë se ishte pikërisht ai që hodhi rrënjët e matematikës, filozofisë, mendimit politik dhe mjekësisë.
753 PK
Themelimi i Romës: Perandoria Romake është një ndër shtyllat e epokës moderne, falë prodhimit të ideve mbi të drejtën njerëzore, ligjin, inxhinierinë dhe luftën.
670 PK
Shpikja e përpunimit të hekurit: metalurgjia është çelësi i zhvillimeve të mëtejshme në fushat teknike, ekonomike dhe ushtarake.
551 PK
Lindja e filozofit kinez, Konfuci, themeluesi i një prej sistemeve filozofike më të rëndësishëm në botë.
490 PK
Beteja e Maratonës: Grekët ia dolën të largonin rrezikun e pushtimit persian, duke siguruar mbijetesën e shkencës dhe të kulturës greke.
486 PK
Lindja e Budës, themeluesi i një prej besimeve fetare më të mëdha dhe më të rëndësishme në botë.
327 PK
Perandoria e Aleksandrit të Madh shtrihet në Indi: i pari shembull i marrëdhënieve të gjata (shpesh të dhunshme) mes Evropës dhe Azisë.
202 PK
Hanibali u mund nga Roma: fitorja është tepër e rëndësishme, duke qenë se siguroi mbijetesën dhe zgjerimin e mëtejshëm të civilizimit romak.
27 PK
Themelimi i Perandorisë Romake: është fillimi i periudhës klasike të dominimit romak në Evropë dhe në Mesdhe.
5 PK
Lindja e Jezu Krishtit, themelues i shumë degëve të krishterimit. Data e saktë e lindjes ka qenë objekt diskutimi për shekuj me radhë.
105
Përdorimi i parë i letrës moderne: zëvendësoi pllakat e gurta, pllakat e argjilta, lëkurën, duke u kthyer në një mjet që gjeti përdorim të gjerë.
280
Unifikimi i Kinës së dinastinë Çin të Perëndimit, e cila i dha trajtat Kinës së sotme.
312
Perandori romak, Kontstantini, konvertohet në të krishterë: kjo i dha mundësinë krishterimit të përhapej në mbarë Evropën.
476
Rënia e Perandorisë Romake të Perëndimit shënon fundin e 800 viteve hegjemoni romake. Është pika ku fillon krijimi i Evropës moderne.
570
Lindja e Muhamedit, themeluesit të myslimanizmit, një ndër fetë me shtrirje më të gjerë në botë.
730
Në Kinë shpiket shtypshkronja: hap shumë i rëndësishëm në komunikimin masiv, gjë që rriti ndjeshëm shpejtësinë e përhapjes së kulturës e të ligjeve.
800
Karli i Madh kurorëzohet Perandor i Perandorisë së re të Perëndimit. Kjo shënon çastin kur Evropa nisi të riintegrohet. Perandoria e Shenjtë Romake zgjati për njëmijë vjet.
1054
Skizma e kishave të krishtere greke e latine e ndan krishterimin përfundimisht në dy gjysma gjeografike.
1088
Në Bolonjë të Italisë themelohet universiteti i parë: këtu nis edhe koncepti modern i shkallës më të lartë të mësimit dhe të dijes universale.
1206
Xhenxhis Khani nis pushtimet në Azi. Dallga mongole ushtron një impakt shumë të rëndësishëm në zhvillimin e Azisë dhe në lëvizjet e popujve.
1215
Mbreti Xhon i Anglisë detyrohet nga baronët të firmosë dokumentin Magna Carta, me të cilën u jepte të drejta qytetarëve të mbretërisë: pikërisht këtu merr jetë koncepti modern i konstitucionalizmit.
1453
Rënia e Kostandinopojës në duart e turqve otomanë: nis dominimi thuajse 500-vjeçar turk.
1455
Shfaqet shtypshkronja e parë: shpikja revolucionare e Gutenbergut bëri të mundur që librat të mos mbeteshin më luks i shtresave aristokratike.
1492
Kristofor Kolombi zbulon Botën e Re, duke e futur kontinentin amerikan në sistemin global të kulturës e të tregtisë.
1509
Shpikja e orës: thelbësore në ekonominë dhe administrimin modern, falë futjes së konceptit të rregullimit të kohës me saktësi.
1517
Martin Luteri i jep jetë reformimit të kishës. Shënon pikënisjen e protestantizmit dhe nxjerr në skenë idenë e besimit fetar individual.
1519
Kortezi nis pushtimet në Amerikën e Jugut, e cila bëhet pjesë e sistemit politik dhe ekonomik botëror.
1564
Dita e lindjes së Uilliam Shekspirit: veprat e tij shërbejnë për të shpjeguar gjendjen njerëzore.
1651
Publikohet vepra "Leviatan" e autorit Tomas Obs: bëhet fjalë për gurin themeltar të idesë moderne mbi barazinë në shoqërinë civile.
1687
Isak Njutoni publikon Principia Mathematica, bazën e fizikës moderne.
1776
Deklarata Amerikane e Pavarësisë i jep jetë një evolucioni të jashtëzakonshëm politik dhe nxjerr në skenë Amerikën si fuqi globale.
1789
Revolucioni francez shënon shkëputjen thelbësore nga tradita monarkike; u lihet liri të "drejtave të njeriut".
1815
Beteja e Vaterlosë: vjen fundi i Perandorisë së Napoleonit dhe bashkë me të edhe ambiciet e Perandorit për të ristrukturuar dhe dominuar gjithë Evropën.
1825
Shpiket lokomotiva e parë me avull, duke shënuar daljen në skenë të transportit të lirë e të shpejtë tokësor.
1859
Publikohet nga Darvini vepra "Origjina e Specieve". Teoria e tij e evolucionit transformon këndvështrimet mbi njeriun dhe ambientin ku jeton, njëherësh edhe besimin në Zot.
1885
Benzi ndërton veturën e parë që shfrytëzon energjinë e prodhuar nga nafta, duke i dhënë kështu jetë revolucionit më rrënjësor teknik dhe social në epokën moderne.
1893
Zelanda e Re për herë të parë u jep grave të drejtën për të votuar. Në këtë pikë gratë e panë veten krejt të barabarta politikisht në raport me burrat.
1905
Publikohet teoria e relativitetit special të Ainshtainit. Transformon tërësisht natyrën e dijeve në fizikë.
1917
Revolucioni Rus krijon shtetin e parë revolucionar.
1918
Fundi i Luftës së Parë Botërore. Zhduken nga skena Perandoritë Otomane dhe ajo e Habsburgëve; modifikohen hartat evropiane dhe ato të Lindjes së Mesme.
1939
Shpërthen Lufta e Dytë Botërore: gjatë viteve 1939-‘45 në gjithë botën vdesin më shumë se 50 milionë njerëz në atë që ka hyrë në histori si konflikti me numrin më të madh të viktimave në historinë e njerëzimit. Shënon edhe fundin e epokës së imperializmit.
1945
Fundi i Luftës së Dytë Botërore. Në çastin e shpërthimit të bombës së parë atomike, njeriu ka mësuar të zhvillojë mjetet që mund ta zhdukin nga faqja e dheut.
1949
Themelohet Kina komuniste: Kina krijohet si një njësi e vetme territoriale me administratë të përbashkët dhe ekonomi moderne.
1959
Shpikja e çipit elektronik prej silikoni është shpikja më e madhe teknike e shekullit të shkuar, gjë që mundësoi edhe epokën e kompjuterit.
1960
Prodhohet pilula e parë kontraceptive për femra, duke u dhënë mundësinë të kenë në dorë të zgjedhin çastin kur duan të mbeten shtatzënë.
1989-‘90
Rënia e sistemit komunist në Evropë: shënon fundin e eksperimentit të gjatë komunist; edhe komunizmi aziatik u nënshtrohet ndryshimeve.

Titulli: Re: 50 DATAT E HISTORISE SE BOTES. Tue Apr 21, 2009 7:37 pm

» 5 datat me te rendesishme per shqiptaret!
» BOTA
» 100 datat historike të Pavarësisë së Kosovës
» 100 datat më të rëndësishme të Shekullit të kaluar!
» Kush ka qenë Enver Hoxha?