"Teoria speciale e Relativitetit"

Kjo teori prek shum aspekte shkencore por te gjitha te nderlidhura njera me tjetren.
Disa pika me te cilat nuk pajtohem ne asnje menyre, dhe qe mu duken mua krejtesisht e palogjikshme jan pikat e rradhitura me posht.
-Per te arritur nje trup shpejtesine e drites duhet te shendrrohet ne nje foton (Pse eshte e thene qe te arrihet nje shpejtesi sa e drites me do e mos duhet te jete drite, kjo mund te thuhet vetem me njohurit tona, dhe nuk mund te folet ne te pergjitheshmen per kete pune, sepse ne nuk dime asgje forcat dhe shpejtesit univerzale, pra simbas kesaj vellimi i nje trupi varet nga shpejtesia e tij, pra aq me e madhe te jete shpejtesia, aq me i vogel do jete vellimi, kete shkenca ne kohet tona nuk e thot)
- Nuk mund te kete shpejtesi me te madhe se sa shpejtesia e drites (kete pike analizone vet, mua me duket teper absurde).

Si tersi kjo teori nuk me duket e sakt, edhe pse kjo ne disa pike i ka sjell nje perparim te madh botes shkencore.

Cfare mendoni ju?

Se shpejti do te hedhet poshte , per kete jam i sigurt.

Kur flitet për Teorinë e Relativitetit i referohemi dy teorive specifike në të njëjtën kohë që janë teoria speciale e relativitetit dhe teoria e përgjithshme e relativitetit. Sidoqoftë mund të ketë raste që me "relativitet" të flitet dhe për Relativitetin e Galileit.

Une mendoje se Ajnshtajni gabon ne kete pike:

Perderisa ai thot se shpejtesia 300.000 km/h nuk mund te arrihet asesi, nuk e percakton se deri ne cfare mase mund te arrihet, po te ecim 299.000 km/h atehere mund te arrihet edhe 300-mijeshi. Ajshtajni e cungon shkencen, duke thene nga karriga e tij se sado qe te zhvillohet njerezimi, shpejtesia e drites nuk mund te arrihet, arsyetimi : sepse duhet te jesh foton, nje grimce thuajse pa vellim, gje qe ne te pergjithshmen mund te jete krejtesisht e gabuar, ne njohim shum pak, shum shum pak prej atyre qe ekzistojn.
Zhvillimi shkencor nuk ka limit.

Besoj se Ajnshtajni, se gjeni (relativ), kur ka vendosur fjalen relativitet e ka pasur fjalen "ne hapesiren dhe kohen ne te cilen ne gjallojme". Duke patur parasysh se aq jane njohurite tona edhe se ka dimensione, hapesira dhe nivele te tjera, kuptohet qe kemi te bejme me relativitet, pra "te pranueshme per aq sa dime dhe ne kete nivel ku jetojme".

Me i bukur e me i gjeri misterioze i jetes eshte se, ti ndjeshe ndenjat ne funde ku gjenden gjithmon ne kullat e arteve e ne trupin ''pure'' tuajn/tone .

Impresione misterioz ,eshte perzier te quajtur misterioz i nje timoni ,mbi te gjitha eshte shkrujte dhe besohet ,qe mbi te gjitha eshte religjioni .

Patur dituri e ndenajve qe ekziston ''diçka'' ,do te thote e njofton kfalitetin e nje intelektuali deri ne fundin e ndjenjave ,edhe bukurin e saj/tij me shume e shefe qe luminon,nga kjo kuptojm se na japin kuptim te kemi te drejt vetem ne ate form e si eshte,nga e gjithe kjo ka nje kuptim ai/ajo qe te drejtohemi ne kuptimin e vertet ,qe ka nje te vertet dhe gjendet e verteta.

kjo eshte nje dicka e pamohueshme, ne bote asgje nuk eshte apsolute e as perfekte.

rolling

Qe bota eshte relative apo e perafert eshte pjesa me e vogel e "Teorisë së Relativitetit", me kete pike pajtohem, sic thash edhe ne fillim kjo teori godet pika te ndryshme. Por eshte e mohueshme qe Ajnshtajni e cungon shkencen, dhe e ben zhvillimit shkencor me limit, gje qe eshte shum relative.

Shpejtesia e drites nuk eshte 300000km/h por 300000km/s ose ndryshe e shprehur ne fuqi te dhjetes eshte 3x10 ( ne fuqi te tete )m/s.drita ne vetvete eshte vale E-M ( d.m.th vale elektromagnetike ) dhe si e tille ka shpejtesine e vales E-M .

bisedë e dy gjenialëve - Ajnshtajn - Tagora

po duhet rilexuar me kuptua mirë:

Bisede Gjenish: Ajnshtajn e Tagore
E marre nga Peshku pa uje




Kjo bisede midis Albert Ajnshtajnit dhe Rabidranat TAGORAs
eshte zhvilluar me 14 qershor te vitit 1930 ne shtepine e Ajnshtajnit
ne Kaputh, ne rrethinat e Berlinit dhe eshte botuar fillimisht ne The
Religion of Man, Londer.

TAGORA-Sot po bisedoja me Dr Mendel
ne lidhje me zbulimet e reja ne matematike sipas te cilave ne boten e
madhesive pambarimisht te vogla sjellja e atomeve i bindet rastesise;
me sa duket drama e egzistences nuk eshte aspak e paracaktuar ne
karakter.

AJNSHTAJN: Faktet qe e bejne shkencen te tentoje
ndaj kesaj pikpamjeje nuk do te thote t'i leme lamtumiren parimit te
shkakesise.

TAGORA: Ndoshta jo, megjithate duket sikur ideja e
shkakesise nuk eshte ne grimcat elementare por qe disa forca te tjera
ndertojne me keto grimca nje gjithesi te organizuar

AJNSHTAJN:
Duhet perpjekur te kuptohet rregulli ne nje plan me te larte. Rregulli
eshte atje ku elementet e medha kombinohen dhe drejtojne egzistencen,
por ne grimcat shume te vogla ky rregull nuk eshte i perceptueshem.

TAGORA: Keshtu pra dualiteti eshte ne thelb te egzistences, dmth eshte
kontradikta e impulsit te lire dhe vullnetit drejtues qe realizon nje
skeme te rregullt te sendeve.

AJNSHTAJN: Fizika moderne nuk do
t'i quante qe jane kontradiktore.Rete kur shihen nga larg duken si nje
objekt i vetem por kur i vrojton nga afer ato shfaqen si nje grumbull i
crregullt pikash uji.

TAGORA: Une i gjej kesaj nje paralele
ne psikologjine njerezore. Pasionet dhe deshirat tona jane te
crregullta, por karakteri yne i nenshtron keto elemente ne nje te tere
te harmonishme. A ka dicka te ngjashme me kete ne boten fizike? A nuk
jane grimcat e vogla rebele,dinamike me nje impuls individual? Dhe a ka
nje parim ne boten fizike qe i nenshtron ato duke i vendosur nen nje
organizim te rregullt?

AJNSHTAJN: Edhe vete grimcat
elementare nuk jane pa nje rregull statistikor; grimcat e radiumit do
te ruajne nje rregull specifik te tyren, tani dhe pergjithmone ne te
ardhmen ashtu sic ka qene vazhdimisht deri me sot.Ka pra nje rregull
statistikor per grimcat elementare.

TAGORA: Perndryshe drama e
egzistences do te ishte mjaft e paqellimte.Eshte harmonia e vazhdueshme
e rastesise dhe percaktueshmerise e cila e ben ate perjetesisht te re
dhe jetesore.

AJNSHTAJN: Une besoj se cfaredo qe behet me ne
ose bejme ka shkakesine e vet;eshte gje e mire sidoqofte qe ne nuk e
perceptojme dot.

TAGORA: Ka nje elasticitet gjithashtu ne
veprimet njerezore ,nje fare lirie ne rende te ulta qe eshte per te
shprehur personalitetin tone. Eshte dicka e ngjashme me sistemin
muzikor ne Indi,i cili nuk eshte aq i ngurte sa c'eshte ne muziken
perendimore. Kompozitoret tane japin nje linje te percaktuar
muzikore,nje sistem melodik dhe arranxhim ritmik dhe egzekutuesi i saj
brenda disa kufijve mund te improvizoje mbi te.Ai duhet te ndjeke me
besnikeri pjesen muzikore, por dhe te jape shprehje spontane te
ndjeshmerise se vet muzikore sipas disa rregullave te paracaktuara.Ne
admirojme kompozitorin per talentin e tij ne krijimin e bazes dhe
superstruktures se melodise por nderkaq
presim nga interpretuesi te shprehe aftesite e tij duke krijuar
variacione me zbukurime melodike.Ne krijimin ne ndjekim ligjin themelor
te egzistences por nese lejojme edhe nje shmangje nga ai, atehere kemi
nje liri te mjaftueshme brenda kufijve te personalitetit tone per
shprehjen me te plote te vetvetes.

AJNSHTAJN: Kjo eshte e
mundur vetem kur ka nje tradite muzikore te fuqishme qe mund te
orientoje njerezit.Ne Europe muzika ka shkuar teper larg nga arti dhe
ndjeshmeria popullore dhe eshte bere si nje fare arti i fshehte me
konvencionet dhe traditat e veta.

TAGORA: Duhet te jesh
absolutisht i bindur ndaj kesaj muzike kaq te komplikuar.Ne Indi masa e
lirise se kengetarit eshte ne personalitetit e vet krijues.Ai mund ta
interpretoje kengen e kompozitorit ne menyren e vet nese ka fuqine
krijuese te afirmoje vetveten ne interpretimin e ligjit te pergjithshem
te melodise qe i eshte besuar.

AJNSHTAJN: Kerkohet nje nivel
shume i larte artistik per te realizuar plotesisht idene e madhe te
muzikes origjinale keshtu qe mund te behen edhe variacione mbi te.Tek
ne variacionet shpesh jane te paravendosura.

TAGORA: Nese ne
sjelljen tone ndjekim ligjin e virtytit atehere do te kemi nje liri
reale per shprehjen e vetvetes.Vertete eshte parimi i sjelljes por
karakteri qe e ben ate te vertete dhe individual eshte ne krijimin tone.Ne muziken tone ka nje dualitet te lirise dhe rregullit te paracaktuar.

AJNSHTAJN: Po fjalet e kenges a jane gjithashtu te lira? Dua te them a
eshte i lire kengetari te shtoje fjale te tijat ne tekstin e kenges qe
kendon?

TAGORA: Po.Ne Bengal kemi nje soj kenge-kirtan e
quajme,e cila i jep liri kengetarit te nderfuse komente ndermjetese,
fraza qe nuk jane ne kengen origjinale.Kjo shkakton entusiazem te madh
sepse degjuesit jane vazhdimisht te emocionuar nga sentimente spontane
te mrekullueshme te bera nga kengetari.

AJNSHTAJN: A eshte metrika teper strikte?

TAGORA: Po, krejt.Nuk mund te kalohen kufijte e vjersherimit; kengetari
ne gjithe variacionet e veta duhet te mbaje ritmin dhe kohen, te cilat
jane te fiksuara.Ne muziken europiane ju keni nje liri te krahasueshme
per kohen por jo per melodine.

AJNSHTAJN: Mund te egzekutohet muzika indiane pa fjale? Mund te kuptohet nje kenge pa fjale?

TAGORA: Po , ne kemi kenge me fjale te pakuptimta, tinguj qe thjesht
ndihmojne ne mbajtjen e notave.Ne Indine Veriore,muzika eshte nje art i
pavarur,jo nje interpretim I fjaleve dhe mendimeve si ne Bengal.Muzika
eshte shume e perpunuar dhe sugjestive dhe eshte nje bote e tere ne
vete melodine.

AJNSHTAJN: Nuk eshte polifonike?

TAGORA: Instrumentat perdoren, por jo per harmonine, vetem per te
mbajtur kohen dhe per te shtuar volumin e thellesine.A ka vuajtur
melodia ne muziken tuaj nga imponimi i harmonise?

AJNSHTAJN: Ndodh nganjehere qe vuan vertete teper.Nganjehere harmonia gelltit edhe vete melodine.

TAGORA: Melodia dhe harmonia jane si linjat dhe ngjyrat ne pikture.Nje
vizatim mund te jete i mrekullueshem nderkohe qe duke i shtuar edhe
ngjyrat mund te behet i vaget dhe humbet forcen.Por ngjyra ne kombinim
me linjat krijon piktura te medha sa kohe qe nuk shvlereson apo shkaterron vleren e vizatimit.

AJNSHTAJN: Eshte nje krahasim i bukur; vizatimi eshte gjithashtu shume
me i vjeter se ngjyra. Duket se melodia juaj eshte shume me e pasur ne
strukture se e jona. Muzika japoneze gjithashtu duket e tille.

TAGORA: Eshte e veshtire te anlizosh efektin e muzikes te Lindjes dhe
te Perendimit ne mendjet tona.Une jam shume i prekur nga muzika
perendimore; ndjej qe eshte e larte,e gjere ne strukture dhe e madhe ne
kompozicion. Muzika jone me prek me thelle prej vokacionit te vet lirik
themelor.Muzika europiane eshte epike ne karakter, ka nje sfond te
gjere dhe eshte gotike ne strukture.

AJNSHTAJN: Eshte nje
pyetje qe ne europianet nuk i pergjigjemi dot qarte, ne jemi shume te
perdorur nga muzika e jone. Ne duam te dijme nese muzika jone eshte nje
ndjenje konvencionale apo fondamentale, nese eshte natyrale te ndjesh
konsonancen dhe disonancen apo nje konvencion qe ne e pranojme.

TAGORA: S'di se si por piano me ngaterron.Violina me pelqen shume me teper.

AJNSHTAJN: Do te ishte interesante te studjoheshin efektet e muzikes
europiane ne nje indian qe nuk e ka degjuar kurre ate qekurse ka qene i
ri.

TAGORA: Une njehere i kerkova nje muzikanti anglez te me
anlizonte disa pjese te muzikes klasike dhe te me shpjegonte se cfare
elementesh e bejne te bukur nje pjese muzikore.

AJNSHTAJN: Veshtiresia eshte se muziken vertete te bukur , lindore apo perendimore qofte, nuk mund ta anlizosh dot.

TAGORA: Po dhe ajo cka e prek thelle degjuesin eshte dicka shume personale per cdo individ.

AJNSHTAJN: E njejta pasiguri mbetet rreth cdo gjeje themelore ne
pervojen tone , ne reagimin tone ndaj artit ,kudo qofte ne Europe apo
Azi.Bile edhe kjo lule e kuqe qe shoh ne tavolinen tuaj mund te mos
jete e njejte per ty dhe mua.

TAGORA: E megjithate eshte i
pranishem gjithmone nje process pajtimi midis tyre,shija individuale qe
tenton te perputhet me standartin e pergjithshem

Perktheu Avocados & Endive
__________________
FLUCTUAT NEC MERGITUR

Ajnshtajni ruajti brendine e parimit te relativitetit te Galileit dhe e formuloi parimin e tij keshtu: " te gjithe ligjet e fizikes duhet te mbeten te njejte per te gjithe vrojtuesit inerciale" ky eshte postulati i pare i TSR(teoria speciale e relativitetit )ndersa postulati i dyte " shpejtesia e drites eshte e NJEJTE per te gjithe vrojtuesit inerciale ,pavaresisht levizjes se burimit te drites "pergjithesisht parimi i relativitetit i Ajnshtajnit formulohet : "me asnje eksperiment fizik(mekanik , elektromagnetik, optik etj....) nuk mund te dallohet gjendja e prehjes apo e levizjes drejtvizore te njetrajtshme ( me shpejtesi konstante ) ( ne drejtim dhe ne madhesi)

;sht;mir; t; komentohet biseda pakez

ka rendesi te vecante!

Nezo mos desheron te te themi edhe fizikant tani????hahahahahahahhahahahahaha

Ajnshtajni ka thene:
E njejta pasiguri mbetet rreth çdo gjeje themelore ne pervojen tone,ne reaginin tone ndaj artit,kudo qofte ne Europe apo Azi.
Bile edhe kjo lule e kuqe qe shoh ne tavolinen tuaj,mund te mos jete e njejete per ty dhe mua.

PROFESORESHA shkruajti:

Ajnshtajni ruajti brendine e parimit te relativitetit te Galileit dhe e formuloi parimin e tij keshtu: " te gjithe ligjet e fizikes duhet te mbeten te njejte per te gjithe vrojtuesit inerciale" ky eshte postulati i pare i TSR(teoria speciale e relativitetit )ndersa postulati i dyte " shpejtesia e drites eshte e NJEJTE per te gjithe vrojtuesit inerciale ,pavaresisht levizjes se burimit te drites "pergjithesisht parimi i relativitetit i Ajnshtajnit formulohet : "me asnje eksperiment fizik(mekanik , elektromagnetik, optik etj....) nuk mund te dallohet gjendja e prehjes apo e levizjes drejtvizore te njetrajtshme ( me shpejtesi konstante ) ( ne drejtim dhe ne madhesi)

Profesoresha edhe nje here te falenderoj per kete material.

"Teoria e Relativitetit" eshte po aq relative (ndoshta edhe me shume) qetesia e trupave ne natyre.

Deshiroj ta riperserise, Ajnshtjani ne teorine e tij thote, se nuk mund te arrihet shpejtesia e dirtes, e nuk e percakton se deri ku mund te arrije kjo shpejtesi nga nje trupi me mase e vellim, kjo eshte e palogjike, sepse kjo i jep shpejtesise 300 mije kilometer per sekond, nje karakteristike te vecant, qe nuk ndodhe ne shpejtesine e 299 mije kilometer per sekond.

Pra ketu cungohet shkenca.

po si matet shpejtesia e drites????

Guximi shkruajti:

Aldo Shume e lehte:

E leshojme rrezen e drites, ne nje distance 900000 km, dhe e masim me kronometer kohen per te cilen rrezja e drites ka filluar nga Pika A e distances, dhe ka mbaruar ne piken B te saj (ne fund). Distanca ne perpjestim te zhdrejte me kohen e kaluar (qe e matem me kronometer) na jep shpejtesine.

???? po pse del fiks 300000???

Guximi shkruajti:

Aldo eshte relative shpejtesia e drites, e perafert me 300000 km/s, por kjo eshte ne varesi, edhe me ambientin dhe me gjendjen momentale te materies neper te cilen kalon. Nese kalon ne uje, atehere shpetesia eshte shumefish me e vogel se ne vakum. Prandaj shpejtesia e dirites (afro 300000 km/s) eshte vetem ne vakum, ne uje mund te zbres edhe deri ne 100000 km/s.

Te pershendes

rrofsh guxim,

Pa nje shpejgim te mirefillt teoria e relativitetit s'mund te kuptohet. Shpjegimi duhet te jete edhe vizual dhe eksperimental, sepse eshte shume veshtire qe te kapet permendesh, nga mendja.

Mendimi se shpejtesia e drites ndikohet nga efekte tjera natyrore apo kozmike dhe eshte e ndryshueshme eshte mendim i gabuar dhe i hedhur poshte shkencarisht.

Shpejtesia e drites eshte konstante dhe drita njeh vetem nje shpejtesi.

c=299 792 km/s

Metoda e matjes se shpejtesise bazohet ne ate se shpejtesia e njejte mund te konceptohet ndryshe, varesisht nga pika e veshtrimit nga vrojtuesi. Nje vrojtues ne toke shpejtesine e avionit ushtarak do ta konceptoj shume me te madhe se sa pasagjeri i ndonje aeroplani civil qe fluturon afer atij ushtarak, pershka te shpejtesise se tij.
Mirpo kjo metode ishte e gabuar, sepse shpejtesia e drites nuk ndryshon pamarre parasysh piken nga e cila matet, qofte kjo ne qetesi apo ne levizje.
Kjo eshte dukur e jonatyrshme, siç iu duket disave ketu, pershkak se deri atehere shpejtesia e drites eshte marre si variabel, ndersa koha dhe hapsira si konstante (1 meter eshte gjithmon 1 meter, ndersa 1 sekund eshte gjithnje 1 sekund), nga formula per matjen e shpejtesive:

c=m/t (c-shpejtesia, m-meter, t-koha)

c=rruga/koha ose c=hapsira/koha

Mirpo nese shpejtesia e drites eshte konstante, atehere koha dhe hapsira duhej te ishin variable, te ndryshueshme (ligj matematik). Dhe kjo shume njerezve, edhe shkenctareve, iu eshte dukur e jonatyrshme, per arsye se si mund te ndryshoj koha dhe hapsira (?).

Pra nje ndryshim i kahjes se kesaj formule, qe ka bere Ajnshtajni, ka ndryshuar themelet e shkences dhe fizikes posaçerisht.


Formulimet kryesore, te thjeshtesuara ketu, te kesaj teorie jane:

1. - oret ne levizje ecin me ngadal se sa ne qetesi (sa me afer shpejtesise se drites, aq me ngadal). Kjo do te thote se koha zgjerohet. (Dilatacioni kohor)

2. - objektet ne levizja rrudhen (mblidhen) (sa me afer shpejtesise se drites aq me te rrudhur, me te mbledhur, me te vegjel). (Kontrakcion i gjatesise)

Diletacioni kohore dhe kontrakcioni i gjatesise gjithmon ndodhin se bashku me shpejtesine e drites (asnjehere nuk ndodhin vetem).

Koha dhe hapsira nuk jane ato fenomene te cilat jane konsideruar te pandryshueshme. Me çdo levizje ato ndryshojne. Keto fenomene s'mund te perceptohen nga syri yne apo gjendja normale, per arsye se shpejtesite tona jane shume te vogla. Keto efekte qartazi shfaqen ne 10% te shpejtesise se drites. Por edhe avioni me i shpejte eshte 3000 here me i ngadalshem se sa drita.

Koha dhe hapsira nuk jane te vetmet te prekura nga levizja, por edhe masa e trupave ndryshon me levizje.

Masa rritet me shpejtesine. --> Masa lejon te shndrrohet ne energji.

Zbulimi dhe zhvillimi i bombes atomike eshte konsekuence e kesaj formule. Gjate eksplodimit materia transformohet ne energji.

Sa me e madhe masa, aq me e madhe rezistenca, prandaj edhe aq me teper energji nevojitet. Sa me shpejt objekti aq me e madhe eshte masa dhe njekohesisht aq me e madhe rezistenca, prandaj arritja e shpejtesise se drites eshte e pamundur.

Masa dhe rezistenca jane te lidhura mes veti.

Sa me e madhe te jete shpejtesia aq me e madhe eshte masa. Ky efekt quhet rritja relative e mases.

Sa me i shpejt nje trup dhe sa me e madhe masa e tij, aq me e madhe eshte demi qe shkakton kur ndeshet me nje trup tjeter.

3. - Masa e nje trupi nuk eshte konstante. Ajo rritet me shpejtesine e levizjes.


Masa dhe energjia jane ekuivalente:

E=mc²


Edhe nese nje trup nuk leviz, 1 kg ne gjendjen e tij te qetesise, permban 1oo trilion xhul (100 000 000 000 000 000 joule). Nese kjo energji vihet ne pune atehere pesha e 8 kubik kilometer uje mund te ngrihet larte.

Deri vone kjo ekuivalence nuk eshte kuptuar dhe eshte pare me teper si teori, derisa fizikantet e zbuluan se protonet dhe neutronet (pjeset me te vogla nga te cilat perbehet materia) jane te lidhura mes veti me nje energji te forte. Kjo fuqi e lidhjes i pergjigjet nje sasi te energjise. Nese lidhet dy berthama atomike, atehere nje pjese e vogel e kesaj energji lidhese mund te lirohet ne forme te rrezatimit. Ky proces ndodh edhe ne diell, ne te cilin kjo energji lirohet ne forme te fotoneve. Njejt ndodh edhe ne ndarjen berthamore te bombes atomike.

Guximi shkruajti:

Aldo eshte relative shpejtesia e drites, e perafert me 300000 km/s, por kjo eshte ne varesi, edhe me ambientin dhe me gjendjen momentale te materies neper te cilen kalon. Nese kalon ne uje, atehere shpetesia eshte shumefish me e vogel se ne vakum. Prandaj shpejtesia e dirites (afro 300000 km/s) eshte vetem ne vakum, ne uje mund te zbres edhe deri ne 100000 km/s.

Te pershendes

Shpejtesia e drites ne atmosfere eshte pak me e vogel sesa ne vakuum (rreth 0.29 promil) ose 299 705,5 km/s, ne uji 255 000 km/s, ndersa ne qelq me trashesi te madhe optike 160 000 km/s.



Ideja e nje shpejtesie te fundme te drites ka rrenje antike, p.sh Empedokes mendonte se drita ka shpejtesi te fundme (Aristoteli mendonte te kunderten).
Po ashtu shkenctaret musliman Avicena dhe Alhazen mendonin se drita ka shpejtesi te fundme. Eksperimentalisht e verteton Ole Romer ne vitin 1676, i cili mat per here te pare nje shpejtesi te drites prej 213 000 km/s.