Bashkimi i trojeve shqiptare

Që nga luftërat e Ilirëve e deri në ditët e sotme,populli ynë e ruajti qenien e tij kombëtare vetëm në saje të luftrave që i bëri për Çlirim.
Populli Shqipëtar gjithmon i bëri luftrat për liri dhe pavarsi kombëtare,këto luftëra sa ishin të vështira po aq ishin të lavdishme.Nga këto periudha luftërash dolën edhe organizime të caktuara kombëtare.Epoka e luftërave çlirimtare nën udhëheqjen e Skëndërbeut u bë epok frymëzimi i vazhdueshëm për kryengritjet çlirimtare,deri në ditët e sotme.

Pa tjetër se është e nevojshme që kjo rrugë të mos ndalet deri në realizimin definitiv i cili do të jetë Bashkimi i Kombit i Atdheut.

Ndonse personalisht jam shum pesimist ne ket drejtim me gjithat mendoj se me nje angazhim mbare kombetare kuptohet duke na pri prijsit tane politik do arrihej nje bashkim i qendrushem kombetar.
Nese Bashkimi kombetar nuk do arrihej ne harta apo vija kufitare ateher shqiptaret se paku duhet ti bashkoj kultura,ekonomia,turizmi si dhe shum qeshtje tjera.

Me nje organizim mbare kombtare e paqesor s'pari duhet ''mendoj'' te filloin ne Tiran te lypen te drejtat e popullit per bashkim....ashtu siç vepraun ne Gjermani populli gjerman...me demostrata paqesore.

Teme shume e mire Sofra..

INTEGRIMI EUROPIAN KALON NGA BASHKIMI I SHQIPTARËVE



Shkruar nga Koço DANAJ

05 September 2007

Fillimisht vetëm për kujtesë: Sipas statistikave, në Ballkan afër 10 milion grekë, që të gjithë jetojnë në një shtet që quhet Greqi. Përsëri sipas statistikave, në Ballkan afër 8 milion serbë, jetojnë në një shtet në Serbi dhe të tjerët në Bosnjë e në Kosovë. Dhe duke vazhduar me statistikat, rreth 8 milion shqiptarë që jetojnë në Ballkan kanë këtë shpërndarje: 3.5 milion jetojnë në një shtet që quhet Shqipëri, 2 milion jetojnë në një Protektorat që quhet Kosovë, 100 mijë jetojnë në një shtet tjetër në Serbi, 700 mijë jetojnë në një shtet tjetër në Maqedoni, 60 mijë jetojnë në një shtet tjetër në Mal të Zi, afër një milion jetojnë në Greqi dhe afër 500 mijë në Itali. Jo vetëm për kujtesë, por edhe analizë

Dhe për tu bërë më konkret, duhet thënë se qytetarët grekë punojnë për begatinë e zhvillimin e Greqisë dhe të vehtes së tyre. Qytetarët serbë në shumicë dërrmuese punojnë për zhvillimin e Sërbisë dhe të vehtes së tyre. Ndërsa shqiptarët janë më ndryshe; gjysma e tyre punon për Shqipërinë dhe për vehten e tyre, 2 milion që jetojnë në Kosovë punojnë për protektoratin e OKB, ata që janë brenda shtetit maqedon punojnë për zhvillimin e një shteti tjetër siç është Maqedonia. Shqiptarët e Luginës së Preshevës punojnë për zhvillimin e një shteti tjetër siç është Serbia. (Trojet e mija, shteti i tjetrit). Pra kemi një thyerje, kemi të bëjmë me një paradoks unikal. Duke lënë jashtë analizës atë që quhet emigracion ekonomik apo diasporë, kemi të drejtë të themi : Përse kjo padrejtësi ? Përse nga 8 milion shqiptarë, vetëm 3.5 punojnë për Shqiperinë, ndërsa të tjerët punojnë për OKB, për Serbinë, për Malin e Zi, për Maqedoninë ? Pyetja është e drejtë, përgjigja ka qenë dhe mbetet e padrejtë.

Fuçi - baruti apo oaz mirëqenie

Është i njohur nga ata që merren me ballkanistikën nocioni politik Ballkani – fuçi baruti. Dhe në qoftëse bëjmë një analizë të pjesshme të shekullit që sapo shkoi dhe ngjarjeve të tij, arrijmë në konkluzionin se nocioni «Ballkani – fuçi baruti» ka lindur nga artificialiteti i shteteve që janë fqinjë me Shqipërinë. Ai ka lindur nga paradoksi i shekullit të 20-të sipas të cilit vetëm kombi shqiptar ka fqinj vehten e tij. (Kosova është precedentë thonë shumë syresh. Por harrojne se precedenti më i madh i kësaj bote është kombi shqiptar. Është i vetmi komb që ka fqinj vehten e tij. Gjejeni një tjetër të tillë).

Kufijtë e Shqipërisë me shtete të tjera të Ballkanit nuk janë natyralë, janë artificialë. Ashtu si edhe teritoret e disa shteteve fqinjë nuk janë plotësisht natyralë, por kanë edhe artificialitet brenda tyre. Dhe ky artificialitet shfaqet hapur kur disa nga këto shtete kanë territore dhe popull shqiptar brenda tyre. Shikoni se çfarë ndodh: Maqedonia zhvillohet me kontributin e maqedoneve, por edhe me mendjen dhe trojet e shqiptarëve, siç është fusha e Pollogut. Greqia zhvillohet me kontributin e grekëve, por edhe me pronat e shqiptarëve të Çamërisë. Serbia zhvillohet me kontributin e serbëve, por edhe me mendjen dhe trojet e shqiptarëve. Ky është një realitet, pse ta fshehim. Fshehja është mashtrim. Ky mashtrim zgjati afër një shekull. Nuk mund të zgjasë më, sepse edhe atë e kanë kuptuar të gjithë.

Qarjet nuk zgjidhin asgjë

Shqiptarët kanë 95 vjet që shkruajnë dhe flasin se shpallja e pavarsisë së Shqipërisë Aktuale, ishte edhe tragjike, pasi la jashtë shtetit, gati gjysmën e hapsirave dhe popullit shqiptar. Qytetarë, shtetarë, gazetarë, historianë, politikanë përgjatë këtyre 95 vjetëve kanë pohuar pohimin e sipërthënë. Por edhe politikanë, qeveritarë apo gazetarë të huaj kanë qenë dakord me anën tragjike të krijimit të shtetit shqiptar. Pra kanë pranuar se veç «haxhiqamilëve» shqiptarë që ishin injorantë, kanë pasur edhe ata haxhiqamilët e tyre që nuk ishin injorantë. Haxhiqamilizimi nuk barazohet vetëm me injorancën. (Nuk është haxhiqamilizëm të kërkosh vetëm «babën», por është haxhiqamilizëm edhe kur të ndajnë nga Nëna dhe të japin me zor Vojvodën për «Burrë»). Dhe duket se bashkësia ndërkombëtare është duke rregulluar gabimet e saj. Kemi të bëjmë me një Drejtësi të Vonuar. Por duhet të pohojmë se ajo lypset të mos jetë Drejtësi e Cunguar. Dhe për të mos qenë e tillë, politika shqiptare duhet të ndryshojë. Bashkësia ndërkombëtare, veçanërisht SHBA kërkon partnerë. Politika shqiptare nuk duhet të jetë pengesa krysore e kombit nga i cili ka dalë. («Jo me Serbinë, por me Shqipërinë» do të shprehej europeisti i madh shqiptar nga Gjilani, Ramiz Cërnica në Kuvendin e Prizrenit në korrik të vitit 1945, Kuvend që gjoja vendosi «bashkimin» e Kosovës me Jugosllavinë. «Të hapur ndaj Serbisë dhe Shqipërisë» shprehen disa politikanë shqiptarë gjoja globalistë dhe integristë në Prishtinë. Domethënë që Shqipëria na qenka e barabartë me Serbinë!! Po ata vetë çfarë janë??! Dhe e thonë këtë kur SHBA pret që të thonë më shumë, të paktën të thonë atë që thoshte Ramiz Cërnica, ose atë që kishte të shkruar në betim luftëtari i UÇK-së.) Artificializmi në ndërtimin e shteteve është destabilizuesi më i madh jo vetëm i atij shteti, por edhe i gjithë rajonit. Ballkani është destabilizues sepse është rajon artificial. Dhe synohet akoma nga disa shtete europiane të mbahet i tillë, për ta pasur Destabilizimin të Kontrolluar. Janë vetëm SHBA që fare hapur kërkojnë natyralitetin e tij. Dhe natyralitet do të thotë që shqiptarët të mos jenë gjysmake. Sa kohë që shqiptarët do të vazhdojnë të jenë në 5 shtete, aq kohë, Ballkani do të jetë fuçi - baruti. Sepse për aq kohë, shtylla kurrizore e rajonit do të jetë «e krisur» në qendrën e saj.(Osam, Dheka, 3.5 është një shtyllë kurrizore e krisur)

Vendi yt është Shqipëria

Një pjesë politikanësh shqiptarë, përpiqen ta fshehin ruajtjen e artificialitetit rajonal me gjoja ekzistencën e traditave, të integrimit, statukuosë etj. Sipas tyre, Maqedonia është edhe vendi i shqiptarëve pasi atje ata kanë varret e të parëve të tyre. Nuk është as logjike etnike dhe as historike, është thjesht propagandistike. Është për t´u shtirur. Është fshehja e pafuqisë për të bërë më shumë. Pse? Sepse varret nuk janë tregues se i kujt është vendi. Turqia nuk është vendi i shqiptarëve megjithse në Turqi me mijëra shqiptarë kanë varret e të parëve të tyre. As Greqia nuk është vendi i shqiptarëve meqë edhe në Greqi me mijëra shqiptarë kanë varret e të parëve të tyre. Republika e Maqedonisë ka brenda teritorit të saj një pjesë të konsiderueshme teritoresh që nuk janë maqedonase por janë shqiptare. Ato janë pjesë të Shqipërisë Natyrale, që për njëmijë e një arsye i janë shkëputur asaj. (Atdheu i Mehmet Pashë Derallës nga Tetova ishte Shqipëria, ai ishte ministër i qeverisë së parë të Ismail Bej Vlorës. A ka sens që gjoja në emër të globalizmit t´i thuash kujtimit të atij apo stërnipërve të tij se atdheu i Derallës është Maqedonia ?) Lypset të mësohet nga kryeministri grek Karamanlis që në mes të Këshillit të Europës, deklaroi përpara Mitrevës se : «Unë Konstantin Karamanlis jam maqedonas dhe bashkë me mua janë të tillë edhe 2.5 milion grekë të Maqedonisë së Egjeut». Pra ai synoi t´u mohojë maqedonëve jo vetëm emrin, por edhe kombësinë dhe askush nuk i tha asgjë. Ndërsa interacionalistët tanë kanë frikë të kërkojnë edhe emrin e tyre !!

Integrimi europian kalon nga bashkimi i shqiptarëve

Sa kohë që shqiptarët në rajon do të jenë në gjendjen e sotme, aq kohë rajoni do të jetë i pastabilizuar. Por për këtë përgjegjësia nuk do të jetë e tyre. Ndërsa Shqipëria do të jetë e pazhvilluar dhe për këtë pazhvillim të saj, lypset që përgjegjësia të kërkohet tek vehtja. Zhvillim do të thotë bashkim. Gjendja sotme me raportin 8 milion serbë në një shtet, 10 milion greke në një shtet dhe vetëm 3.5 milion shqiptarë në një shtet, ka dhe do të ketë destabilizim, ka dhe do të ketë moszhvillim të shqiptarëve. Integrimi europian kalon nga bashkimi. Askush nuk mund t´u thotë shqiptarëve pse kërkojnë të drejtën e tyre, pse kërkojnë zhvillimin e tyre.

Tirana dhe Prishtina duhet të hedhin në tavolinen politiken e Planin,qe do te thote bashkimin e Kosoves me Shqiprin.Tirana e ka me lehet qe te mos z'gjedhe as filorus as filogrek,por thjeshte nje shqiptare ne krye te shtetit.

https://2img.net/r/ihimizer/img151/2721/mjaftmc0.jpg

Si akt prolog i bashkimit kombetar, duhet te sherbeje se pari centralizmi sepse ky pengon ne menyre te frytshme çfardo ndarje te brendshme. Kosova eshte e vogel territorialisht (nuk ka kurrfare nevoje per 'afrim pushteti' qe ne fakt eshte prurje e Serbise brenda ne Kosove). Pra, Kosova duhet te lidhet territorialisht, me kete nenkuptoj edhe integrimin e Lugines se Presheves ne Kosove, pasi qe per tu bashkuar trevat shqiptare fillimisht duhet te lidhen njera me tjetren (P.sh Lugina me Kosoven, trevat shqiptare ne Mal te Zi me Shqiperine) dhe kesisoj bashkimi kombetar praktikisht do te vinte me shpejt.

Ishte k'naqesi kure lexova kete poezi nga nje mik qe me dergoi lexoni ju lutem..


*NJE AMANET I GJALLE *

*NJE AMANET PER SHQIPERINE ETNIKE *





Ç'eshte ky zë –zë lirie

Qe vjen andej maleve

Fushave e bregoreve

Prej liqenit e bregdetit

Rreth flamurit u bashkue djemnia

Me krenari po marshon ushtria



Shiperine Zoti e krijoi

Shume te bukur e formoi

Fusha dhe lumi folen vet

Te shkoj rrjedha e lumit aty ka qene

Po dhe grurin e korrem ne Nishe e Toplice , Janine e Tivare e gjetiu atje
mbeti

Nje krahine e tere

Po atje mbeti shtepi e kisha e xhamia

Femijë rruges te vrare

S'kishte kush per ti qare



Mos ashtu more shka

Lehte eshte civil me vra

Eja te luftojme ushtar me ushtar

Se Adem Jashara ka ende gjall



Lumbardhi qofte nderue

Lindi shqipe plote e plot

Çelik Lokun nder te parin

Nëna Sjqiperi e Nderon



Ne rini u betue trojet tona me i çlirue

Se ky armik serbo-sllav ne karpate vendin e ka



Une luftova me shume shoke

Per Etnine Shqipetare

Qe zeri i koloneve te mos degjohej

S'duron Shqipja sllavizem .

Ta qmojme gjakun .

Gjakun qe urren roberine

Kur flijon per token e te parit

Dhe e sjell Lirinë .

Shoket e tu jane betue

Me amanet me te nderue

Armikut me i tregue se ketu jehon pushka çlirmitare

Zot me i dal trojeve Shqipetare ne krye me Armaten Kombetare .

Më e keqja, sot është se "Grupi i Unitetit' ka pranuar dhe vazhdon duke e mbështet ,Planin Ahtisaari i cili nuk ofron pavarësi për Kosovën kurse politikanët vazhdojnë duke e mashtruar popullin me deklarata ,se nuk do të ketë asgjë më pak se sa pavarësi dhe sovranitet të plotë për Kosovën.



Kurse e vërteta për popullon tonë është opcioni i bashkimit të trojeve shqiptare me shtetin amë Shqipërinë. Vetëm për këtë të drejtë dhe të ligjshëm të natyrshëme, duhet të bisedohet të bisedohet seriozish në mes të shqiptarëve dhe qendrave të vendosjes ndërkombëtare për rishikimin e kufijve të Ballkanit duke i korogju gabimet e bëra gjatë Kongresit të Berlinit dhe Konferencës së Ambasadorëve në Londër.

Kurse bisedimeve në relacionin Prishtin-Beograd dhe anasjelltas duhet ndërprer sa më parë dhe kthyer shpinen.

Sofra:
Shpresen e kam shume te fort qe sa me pare ta kuptoin politikanet tane e qe mos te vazhdoin ta mashtroin popullin me deklarata.

Kembi mbaruar te tere pore e keqja eshte se secili mendon per veten e jo per kombin,thoshte Marin Barleti.

Keshtu thuhet edhe pse ka mjete dhe instrumente juridike-diplomatike,qe percaktoin te drejten e kombeve per vetvendosje,siç jane Karta e Kombeve te Bashkuara ne 1945,resoluta 1514 e asambles se ergjithshme OKB e vitit 1960.Konventa Nderkombtare per te drejtat civile dhe politike 1966.Rezoluta e OKB-se nr 2625 e vitit 1970 deklarata e marredheniave miqesore,Helsinki 1975 Karta e Parisit 1990 etj etj ne shumicen e ketyre dokumentave theksohet dhe percaktohet qarte e drejta e vedvendosjeve te kombeve,por edhe njohja e ndryshimeve te kufinjeve.

...by Beton

e Gjithë Bota na ka Inat ne Shqipëtarve por vetem kan interes nga NE per ata na duan se
Amerika dhe Rusia nuk prishen per ne nder mjet vetes por
Amerika ka interes ne ter Boten mei shti Forcat dhe mi ber Bazat e veta dhe ne jemi nje popull qe i hajm Foret si klenat dhe mendojm se na duan

Bashkimi kombtare do te vij nuk eshte dite e lart ajo mvaret krejt sa punojm ne nese ne punojm ska forc qe e ndal ket prosec dhe vllezer dhe motra duhet te gjithe teemi te bashkuar te punjm te gjithe bashkimin kombatre sun e bejn nji dy persona por te gjithe ne duket te jemi te bashkuar ne ide dhe mendime dhe ne veprime .

rruga drejt bashkimit kombetar eshte doemos me e shkurter dhe me e lehte se sa rruga e pavaresise se Kosoves, ende sjemi pavaresuar por e dim se qe sa kohe jemi duke ecur ne kete rruge, prandaj pas pavaresise se Kosoves, hapi tjeter eshte bashkimi kombetar dhe siq ceka me larte do jete rruge me e shkurter krahasuar me shteteformimin e Kosoves.

Bashkimi kombatre nuk vjen vet pa punuar ne at drejtim nuk naj dhuron askush si dhurat ,por ne duhet vet te punojm dhe te jemi te motivuar edhe femijt e vegjel sa te fillojn te belbzojn ateher dihet se ska gje qe e ndal ket rrug drejt Bashkimit Kombetare.

Nji interviste then nga qosja kishte then mendime dhe kritika cilsore ketyre te cilet humben luften me anen e mendjes dhe pse nuk u kerkue bashkimi kombatre si nga lideret e shqiperis ashtu edhe kosovare mendoj qe Sofra ta sjell ate ling ketu ka rendesi te madhe .

Ky është linku për të cilën shkruajti Anaa por është vetëm vazhdimi dmth pjesa e dytë të parën nëse e gjejm e vendosim edhe ate.

http://albeu.com/lajme/lajmi.php?subaction=showfull&id=1191331367&archive=&start_from=&ucat=4

Qosja: Bashkim me Shqipërinë

EKSKLUZIVE/ Akademiku i njohur flet për të ardhmen e Kosovës, ndryshimin e kufijve, planin "Ahtisari" dhe arsyet e vetos ruse



Data e Publikimit: 01/10/2007

Autori i Lajmit:
Urim Bajrami
Akademiku i njohur kosovar, Rexhep Qosja, mendon se "bashkimi i Kosovës me Shqipërinë do të ndodhë një ditë, sado po shtohet numri i feudalëve dhe bujkrobërve të tyre, që e kundërshtojnë deri në vetëmohim një ide të tillë". Gjatë një interviste ekskluzive për "Shqip", Qosja mendon se as faktori shqiptar në Kosovë dhe as ai në Shqipëri nuk po bëjnë sa dhe si duhet për të ardhmen e Kosovës, dhe se "vazhdon të harrojë se si i thonë një fjale, ta shpallësh qëllimin të sendërtuar para se të jetë bërë ai, do të thotë t‘i bësh shërbim të keq qëllimit". Sipas tij, faktori shqiptar në Kosovë e konsideron çështjen e statusit të Kosovës si partiake dhe jokombëtare e shtetërore. Gjatë intervistës, akademiku i njohur flet edhe për ndryshimin e kufijve, negociatat mes Prishtinës dhe Beogradit, marrëdhëniet e shtetit të ardhshëm të Kosovës me fqinjët, arsyet e vetos ruse në Këshillin e Sigurimit të OKB-së për Planin e Ahtisarit dhe vlerësimin për këtë të fundit.


FJALET E FORTA DHE PUNET E BUTA

Profesor, definimi i pavarësisë së Kosovës dhe njohja e saj nga ana e bashkësisë ndërkombëtare, rezulton se nuk është kaq i thjeshtë. Sipas jush, çfarë ka gabuar faktori shqiptar në Kosovë, por edhe ai në Shqipëri, në mënyrë që shqiptarët të mos lëshonin kaq shumë...?

Krijimi i shteteve të reja kurrë nuk ka qenë një punë e thjeshtë. Pavarësisht për çfarë qëllimi bëhet, lufta është fatkeqësi, sjell vdekje, shkatërrime, dhembje, por lufta ka krijuar shtetet. Numri i shteteve të krijuara në mënyrë paqësore është tepër i vogël. Kosova e ka bërë luftën për të qenë shtet. Dhe, e ka fituar këtë luftë bashkë më forcat e NATO-s. Meqenëse KFOR-i dhe administrata e OKB-së në Kosovë janë vendosur me Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, për statusin e Kosovës tani vendoset në këtë Këshill, që përbëhet prej anëtarësh me interesa, ideologji dhe politika të ndryshme. Dhe, kjo lejon mundësi për ndërlikime gjatë vendosjes për çështje të ndryshme.

Punët rreth statusit të Kosovës janë ndërlikuar, mbas refuzimit të Rusisë që të pajtohet me Planin e Ahtisarit.

Faktori shqiptar në Kosovë ka gabuar kur caktimin e statusit të Kosovës e ka parë dhe e ka paraqitur si një punë të lehtë e të thjeshtë.

Faktori shqiptar në Kosovë dhe në Shqipëri vazhdon të harrojë se, si i thonë një fjale, ta shpallësh qëllimin të sendërtuar para se të jetë bërë ai, do të thotë t‘i bësh shërbim të keq qëllimit.

Faktori shqiptar, si në Kosovë ashtu edhe në Shqipëri, vazhdon t‘i ketë fjalët e forta e punët e buta, në vend se të ngjante e kundërta: në vend që t‘i kishte fjalët e buta e punët e forta.

Faktori shqiptar në Kosovë ka gabuar pse grupin për bisedime e ka përbërë si grup partiak e jo si grup kombëtar dhe shtetëror. Çështja e statusit të Kosovës s‘është çështje partiake po kombëtare dhe shtetërore. Ky faktor ka harruar se nuk është e rëndësishme vetëm çka thuhet, por edhe kush i thotë ato që thuhen.


MBI LEVIZJEN E KUFIRIT

Ndarja e Kosovës po shikohet gjithnjë e më shumë si një variant i mundshëm, edhe pse shumë nga qarqet e Kosovës, po edhe ndërkombëtarët e mohojnë herë pas here. Sa e rëndë është shkëputja e një pjese të rëndësishme për Kosovën, siç është Veriu i saj?

Edhe para viteve nëntëdhjetë të shekullit të kaluar, kur çështja e Kosovës ishte bërë çështje ndërkombëtare, nga intelektualë dhe analistë të ndryshëm në ish-Jugosllavi dhe në botë flitej për ndarjen e Kosovës. Ndarja shihej si zgjidhje e përhershme, historike e çështjes së Kosovës, domethënë e konfliktit shqiptaro-serb. Kush i ka lexuar kujtimet e ambasadorit amerikan në Beograd, Cimerman, do të shohë se ndarja e Kosovës atëherë përcaktohej në përpjesëtime të papranueshme për ne. Unë, personalisht, e shihja "ndarjen" në përpjesëtim me numrin e banorëve në Kosovë: shqiptarëve do t‘u takonte aq sa janë në Kosovë, domethënë rreth 90 për qind, kurse serbëve rreth 10 për qind - aq sa ishin në Kosovë.

Sot, sa mund të gjykohet nga shkrime të ndryshme në shtypin në botë dhe në Serbi, askush nuk flet për ndarje të tillë si para luftës. Tani folja ndarje futet në thonjëza. Tani flitet për lëvizje të kufirit midis Kosovës dhe Serbisë. Analistët amerikanë "ndarjen", në të vërtetë "lëvizjen" e kufirit midis Kosovës dhe Serbisë e quajnë modifikim i kufirit. Serbëve, në njërën dhe shqiptarëve, në anën tjetër, do t‘u takonte aq sa ishte përqindja e tyre në Kosovë në prag të luftës.

Sipas deklaratës së anëtarit, duket më përfaqësues të Treshes në bisedimet midis Prishtinës dhe Beogradit, Volfgang Ishinger, Grupi i Kontaktit do të pranonte çdo zgjidhje me të cilën do të pajtoheshin të dy palët e kjo domethënë edhe me "ndarjen", lëvizjen, modifikimin e kufirit midis Kosovës dhe Serbisë. Zyrtarët tanë në Prishtinë dhe në Tiranë u ngritën shumë zemrueshëm kundër idesë së "ndarjes", lëvizjes, modifikimit të kufirit. Ç‘është e vërteta, zyrtarët në Tiranë u ngritën kështu vrullshëm, mbasi pritën disa ditë, dhjetë - pesëmbëdhjetë ditë, se çka do të thonë vendet e Grupit të Kontaktit. Nuk më duket politikisht e arsyeshme ngritja e tillë e pezmatuar ndaj një ideje reale a utopike, për zgjidhjen e çështjes së Kosovës. Ideja e lëvizjes së kufirit midis Kosovës dhe Serbisë është ide që shumë më tepër përfaqëson interesat e shqiptarëve, sesa të serbëve. Do të mendojmë, kështu, realisht, në qoftë se nuk harrojmë se faktorët ndërkombëtarë nuk do të lejojnë që çështja e Kosovës të zgjidhet në mënyrën: të gjitha për njërën palë e asgjë për palën tjetër.

Nuk është e çuditshme, prandaj, pse zyrtarët serbë edhe më vendosmërisht se zyrtarët tanë u ngritën kundër idesë së "ndarjes" së Kosovës dhe ata ngrihen kundër kësaj ideje, sepse e dinë që nuk mund të flitet më për ndarje, por për lëkundje të kufirit midis Kosovës dhe Serbisë. E dini si e tha peshkopi i Kosovës, Artemije: "Më e mirë është për serbët pavarësia e Kosovës, që nuk do ta pranojmë kurrë, sesa ndarja me të cilën do të pajtoheshim. Atë që nuk e pranon mund ta kthesh një ditë, kurse atë që e pranon nuk mund ta kthesh kurrë"!

Lëvizja e kufirit midis Kosovës dhe Serbisë, që do të bazohej në përqindjen e popullsisë shqiptare, në njërën anë dhe serbe, në anën tjetër,në prag të luftës dhe që do të sillte edhe lëkundje vullnetare të kësaj popullsie, do të ishte zgjidhja përfundimtare, historike e çështjes së Kosovës. Dhe, kjo zgjidhje do të varroste përgjithmonë iluzionet e peshkopit Artemije dhe të tjerëve, shumë të tjerëve, që mendojnë si ai në Serbi, kurse do ta bënte të mundshme vetëvendosjen, domethënë bashkimin e Kosovës me Shqipërinë pa pengesa nga ana e faktorëve ndërkombëtarë. Për këtë arsye kundërshtimet e pezmatueshme që iu bënë idesë së "ndarjes", domethënë të lëvizjes së kufirit midis Kosovës dhe Serbisë nga ana e disa ministrave dhe intelektualëve tanë, më duken të pamenduara mirë. Njëri nga shkrimtarët tanë deklaroi, mbasi dëgjoi si reagoi Tirana zyrtare, se ideja e ndarjes së Kosovës është ide e rrezikshme sepse - tha ai- rrezikon rajonin dhe, madje Evropën! Pse? Pse lëvizja e kufirit midis Kosovës dhe Serbisë do të rrezikonte rajonin dhe Evropën? Sepse, na përgjigjet ky shkrimtar, duke përsëritur klishenë zyrtare, shembullin e ndarjes së Kosovës do ta ndiqnin edhe të tjerë në rajon dhe në Evropë. Dhe, ashtu Evropës do t‘i hynte flaka!

E po si mund të flitet ashtu? Pse nuk mendohet pak më qetë, më racionalisht? Në qoftë se Prishtina dhe Beogradi do të pajtoheshin për lëvizje të kufirit midis Kosovës dhe Serbisë pse të ngrihet kush kundër pajtimit të tyre. Po të gjithë faktorët ndërkombëtarë thonë se do të ishte më së miri që të gjendet zgjidhje rreth së cilës do të pajtoheshin të dy palët. Pse do të rrezikonte rajonin dhe Evropën pajtimi i shqiptarëve dhe serbëve për lëvizjen e kufirit midis Kosovës dhe Serbinë? Në qoftë se hungarezët e Rumanisë, turqit e Bullgarisë, baskët e Spanjës kanë kushte gjeografike dhe arsye etnike për të kërkuar lëvizje kufiri, por këtë nuk e pranojnë rumunët, bullgarët e spanjollët gjendja e tyre mbetet siç është sot dhe marrëveshja shqiptaro-serbe nuk ka se si t‘u fusë zjarrin Rumanisë, Bullgarisë e Spanjës. Faktorët ndërkombëtarë e me ta edhe ne po themi se rasti i Kosovës është rast i veçantë, i pangjashëm me raste të tjera. Dhe, vërtet është rast i veçantë. Pse atëherë të mos i lejohet ta tregojë këtë veçanësi edhe me të drejtën e lëvizjes së kufirit me Serbinë nëse pajtohet edhe Serbia. Domethënë, lëvizja e kufirit midis Kosovës dhe Serbisë, për të cilën do të pajtoheshin shqiptarët dhe serbët, nuk ka se si të rrezikojë rajonin dhe Evropën, nuk ka sesi të ndezë zjarr askund përpos në kokat letrare! Apo jo?


PER ÇKA S‘DO TE BISEDOHET

Ekipi i Unitetit ka paraqitur platformën e tij, ku ka vendosur tri pika të panegociueshme: a) asnjë diskutim për pavarësinë; b) asnjë diskutim për integritetin territorial të Kosovës dhe c) asnjë diskutim për shtyrjen e afatit. A është e mjaftueshme kjo platformë dhe si e gjykoni ju atë?

Fjalë të forta. Prej fillimit të bisedimeve për statusin, Ekipi i Unitetit i ushqen qytetarët e Kosovës me deklarata për ato që nuk do të bëjë dhe për ato që nuk do të ngjasin e, pastaj, i bën ato që i ka mohuar dhe ndodhin ato që kanë thënë se nuk do të ndodhin! Ekipi i Unitetit e di, besoj, se në Rezolutën e Këshillit të Sigurimit 1244 shkruan se pas një kohe do të bëhen bisedime (apo do të mbahet konferencë ndërkombëtare - nuk më kujtohet sigurt si thuhet) për statusin përfundimtar të Kosovës. Ata që shkojnë në bisedime e dinë se në bisedime mund të shfaqen mendime, ide, propozime, të hapen çështje jo vetëm nga Ti, por edhe nga Ai dhe jo vetëm nga Ti dhe Ai, por edhe nga organizuesit, mbikëqyrësit, monitorizuesit e bisedimeve. Tri çështjet për të cilat Ekipi i ynë i Unitetit thotë se nuk do të bisedojë tingëllojnë mirë, premtueshëm për ne, por ç‘të bëjmë kur përfaqësuesit tanë do të pranojnë që të bisedojnë për të tria sidomos në qoftë se ashtu kërkon Treshja e Grupit të Kontaktit. E ajo mund të kërkojë. Po për çka do të bisedojnë ata nëse jo për statusin?

Në një deklaratë të paradokohshme, ish-kryeministri i Kosovës, Bajram Rexhepi, propozoi shkëmbimin e pjesës veriore të Mitrovicës me Luginën e Preshevës. A ju duket ky një "pazar" i arsyeshëm?

Propozimi është interesant, gjithsesi i arsyeshëm, por, si duken punët, i pasendërtueshëm. Kush i njeh programet kombëtare serbe, veçanërisht ato të Vasa Çubrilloviqit, e di se Lugina e Preshevës konsiderohet luginë me rëndësi të madhe strategjike, që lidh Serbinë me Luginën e Vardarit. Vështirë se Serbia do ta pranonte shkëmbimin që propozon ish-kryeministri ynë i çmuar, Bajram Rexhepi. Dhe, pse më në fund, ta pranojë? Serbia mendon të mbajë edhe Luginën e Preshevës, edhe Mitrovicën Veriore, me Kolashinin dhe Zubin Potokun. Më në fund, ajo ato është duke i mbajtur! Për ta bërë Serbinë që t‘i lëshojë ato duhet një luftë e re! Por, koha e luftërave njëherë për njëherë ka kaluar...


ARSYET E VETOS RUSE

Profesor, sipas të gjitha gjasave, Rusia nuk do të japë votën e saj në Këshillin e Sigurimit dhe gjërat do të mbeten sërish ashtu siç kanë qenë. Si mund të lëvizet, sipas mendimit tuaj, në shpalljen dhe njohjen e pavarësisë së Kosovës si dhe njohjen e këtij realiteti të ri në aspektin e ligjit ndërkombëtar, pra në organizatat përkatëse ndërkombëtare?

Është ditur prej ditës së parë, kur ka shfaqur mospajtim me Planin e Ahtisarit se, Rusia nuk do të japë votën e saj për pavarësinë e Kosovës, qoftë edhe ashtu të mbikëqyrur dhe të ndarë përbrenda siç parashihet në atë Plan. Kush i ka përcjellë deklaratat e zyrtarëve, të numrit më të madh të zyrtarëve serbë dhe të anketave të opinionit serb për qëndrimin ndaj ardhmërisë së Kosovës, ka mundur të konstatojë se Serbia ishte në prag të pajtimit me, si thonë serbët, humbjen e Kosovës. Rusia ishte ajo që e nxiti politikën e tanishme vendosmërisht mospajtuese të Serbisë me pavarësinë e Kosovës! Rusia e nxiti rikthimin e ashpërsuar të politikës tradicionale serbomadhe ndaj Kosovës! Nuk do të duhej të harrojmë se Rusia ka nxitur kryengritjen e parë serbe më 1805 dhe të dytë më 1812, luftën kundër Turqisë në vitet 1876-1878 dhe dëbimin e shqiptarëve prej Nahijes së Nishit dhe, më në fund, luftërat ballkanike. Në ato kryengritje dhe luftëra serbe në shekullin 19 oficerët rusë ishin oficerë vullnetarë. Dhe, të gjitha këto Rusia i bënte atëherë për nevojat e veta politike dhe strategjike. Edhe tani, përkrahja që Rusia i jep Serbisë duke mos e pranuar pavarësinë e Kosovës në të vërtetë është politikë mbi të gjitha për nevojat politike dhe strategjike të vetë Rusisë. Ariu polar do të tregojë se është zgjuar.

Më pyesni si të ecet përpara? Këshilli i Sigurimit nuk krijon shtete - kjo duhet të dihet. Ne duhet ta shpallim vetë pavarësinë. Dhe, këtë duhet ta bëjë Kuvendi i ri, pra i riu, menjëherë teksa të kryhen bisedimet me Beogradin. Sa më shumë të shtyhet dita e shpalljes së pavarësisë aq më shumë mund të ndërlikohen punët.

Gjithashtu profesor, ka zëra, të pakët për momentin, por siç duket po shtohen, që flasin për bashkimin e Kosovës me Shqipërinë. Si i komentoni këta zëra?

Janë zëra që flasin për diçka që do të ndodhë një ditë, sado po shtohet numri i feudalëve dhe bujkrobërve të tyre, që e kundërshtojnë deri në vetëmohim një ide të tillë. Leverditë politike, partiake, lokale e të tjera i bëjnë këta të çohen kundër një ideje që qe gati një shekull e gjysmë e ka lëvizur përpara historinë shqiptare.

INTEGRIMET DHE ÇINTEGRUESIT

Ndërkaq, si e shikoni ju në të ardhmen shtetin e Kosovës në marrëdhëniet me Shqipërinë, Maqedoninë (ku gati 30% është e banuar me shqiptarë), Serbinë (ku ndodhet Lugina e Preshevës e banuar me shqiptarë) dhe Malin e Zi, ku gjithashtu jeton një numër i konsiderueshëm shqiptarësh? Cila, sipas jush, duhet të jetë platforma e veprimit ndërshqiptar në të ardhmen për integrimin e faktorit shqiptar në rajon?

Edhe sot po shohim se sjelljet e Shqipërisë zyrtare ndaj Kosovës dhe ndaj shqiptarëve në përgjithësi dhe sjelljet e Kosovës ndaj Shqipërisë dhe shqiptarëve të tjerë në Ballkan i përcakton politika e faktorëve ndërkombëtarë, në radhë të parë e SHBA-ve dhe e Bashkimit Evropian ndaj tyre. Po mirë. Tani, për fat, nuk po mendojmë si dikur, as me kokën e Italisë, as me kokën e Jugosllavisë, as me kokën e Bashkimit Sovjetik, as me kokën e Kinës për veten, për identitetin tonë politik në Ballkan. Tani po mendojmë me kokën e vendeve më të zhvilluara dhe demokratike: të Amerikës dhe të Evropës, sado nuk do të ishte keq që, bile, për identitetin tonë kulturor dhe politik të mendojmë pak më shumë edhe me kokat tona.

Ajo që Ju quani platformë e veprimit ndërshqiptar, sipas mendimit tim, do të duhej të përbëhej prej përpjekjesh të programuara, të organizuara mirë, racionalisht, të ligjësuara, për integrimin shqiptar, për krijimin e lidhjeve sa më të zhvilluara, sa më të gjithanshme, sa më të forta kulturore, ekonomike, tregtare, turistike, politike e të tjera e kjo domethënë të krijimit të hapësirës kulturore, ekonomike dhe, pse jo, politike gjithëkombëtare. Kusht për sendërtimin e këtyre lidhjeve, të kësaj hapësire, është ndërtimi i rrugëve, në radhë të parë i rrugës Durrës - Kukës - Prizren; Prizren - Pukë - Shkodër - Ulqin; Deçan - Plavë e Guci; Guci - Vermosh - Shkodër e i rrugëve të tjera që lidhin krahinat dhe qytetet shqiptare. Me rëndësi jetike për integrimin dhe zhvillimin e gjithanshëm të shqiptarëve do të ishte ndërtimi i hekurudhës Prizren-Kukës-Tiranë-Durrës.

Ne sot, mjerisht, dëgjojmë vetje që flasin për rolin, thonë ata, kolonial të kulturës që krijohet në Tiranë ndaj kulturës së Kosovës!

Dëgjojmë vetje që do të donin të këputen lidhjet shpirtërore midis shqiptarëve të Shqipërisë dhe të Kosovës: të këputen lidhjet që krijon gjuha e përbashkët letrare, gjuha standard! Ne sot dëgjojmë vetje që do të donin të krijohej një komb tjetër në Kosovë, i ashtuquajturi komb kosovar dhe, ashtu, shqiptarët në Ballkan të ndaheshin në dy kombe! Dëgjojmë dhe çka nuk dëgjojmë. Nuk mund të thuhet se vetjet e këtilla nuk kanë edhe ndonjë institucion pas shpinës dhe nuk mund të thuhet se vetjet e tilla nuk kanë edhe grupe politike partiake pas shpinës. Dhe, për këtë arsye nuk mund të thuhet se zërat e tillë nuk mund të ndikojnë aspak në ngadalësimin e procesit të integrimeve shqiptare. Dështimi i tyre, ndërkaq, është i pashmangshëm. Në historinë e popullit gjithmonë në fund dështojnë shprehësit e interesave të ngushta, lokale, qofshin ato politike, ideologjike, ekonomike, fetare e të tjera, me të cilat cenohen interesat e përgjithshme.

Cili është vlerësimi juaj për Planin e propozuar nga Presidenti Ahtisari dhe a mendoni se viti 1998 do ta gjejë Kosovën të pavarur?

Është shkruar shumë në gazeta dhe është folur më shumë në mediat elektronike për këtë Plan. Kam shkruar edhe unë. Në situatën e përbërë rreth statusit të Kosovës, Plani i Ahtisarit paraqitet si një dhuratë për ne nga ata faktorë ndërkombëtarë që, megjithatë, synojnë zgjidhje të drejtë për Kosovën - e zgjidhje e drejtë, sado jo edhe historike, e çështjes së Kosovës konsiderohet pavarësia e Kosovës. Nuk do të duhej të mos shihnim dhe të mos thoshim se Plani i Ahtisarit e ndan Kosovën përbrenda, e bën Kosovën politikisht dhe kushtetutare - juridikisht Kosovë të dy entiteteve. Sipas Planit të Ahtisarit, Kosova do të jetë protektorat i Bashkimit Evropian dhe, vetëm mbasi të hiqet ky protektorat - kush e di kur - Kosova do të mund të quhet realisht e pavarur. Pra, Kosova realisht e pavarur, Kosova pa status protektorati, domethënë sovrane, do të bëhet më vonë se më 2008.

(vijon)

NESER DO TE LEXONI

Në pjesën e dytë të intervistës së akademikut të njohur, Rexhep Qosja, do të lexoni mendimet e tij mbi zhvillimet politike, ekonomike e shoqërore në Shqipëri, vlerësimin për Presidentin e ri të Republikës, Bamir Topi, por edhe për mënyrën e zgjedhjes së tij, vlerësimin e punës së deritanishme të qeverisë së drejtuar nga Kryeministri Sali Berisha, si dhe të kërkesës së vazhdueshme të mazhorancës për largimin nga detyra të Prokurorit të Përgjithshëm, Theodhori Sollaku


Marre nga gazeta SHQIP

Qosja: Oligarkitë partiake në Shqipëri dhe Kosovë (2)
02.10.2007
Vijon intervista me akademikun e njohur kosovar. Vlerësimi për zhvillimet aktuale në Shqipëri, Presidentin Topi dhe Kryeministrin Berisha.
nga Urim Bajrami, G. Shqip
Në pjesën e dytë të intervistës ekskluzive për gazetën "Shqip", akademiku i njohur kosovar, Rexhep Qosja, flet për zhvillimet politike, ekonomike e shoqërore në Shqipëri, vlerësimin për Presidentin e ri të Republikës, Bamir Topi, punën e deritanishme të qeverisë së drejtuar nga Kryeministri Sali Berisha. Ai komenton edhe kërkesën e vazhdueshme të mazhorancës për largimin nga detyra të Prokurorit të Përgjithshëm, Theodhori Sollaku. Sipas akademikut Qosja, relievin politik dhe ekonomik të Shqipërisë (dhe të Kosovës) e përcaktojnë oligarkitë partiake. "Ato e kanë bërë parim politik, natyrisht të mbuluar me fraza demagogjike, gllabërimin", shprehet Qosja. Ndërsa vlerëson Presidentin Bamir Topi si "një nga përjashtimet e dëshiruara në Partinë Demokratike", Qosja flet edhe për zgjedhjet më të fundit në Shqipëri, ato të zhvilluara në zonën 31 në Tiranë, që duhet të karakterizoheshin nga "zemërgjerësia e Partisë Demokratike dhe partive të tjera të koalicionit".


PLURALIZMI I TOTALITARIZMAVE

Profesor, sa informacion keni për zhvillimet aktuale politike, ekonomike dhe shoqërore në Shqipëri dhe si i gjykoni ato?

Zhvillimet në Shqipëri përpiqem t‘i përcjell rregullisht. Të fillojmë nga zhvillimet politike. Në Shqipëri, sipas mendimit tim, sot për sot monizmi totalitar është zëvendësuar nga pluralizmi i totalitarizmave. Në Kuvendin e Shqipërisë sot për çdo gjë vendosin dy parti: vendosin herë njëra e herë tjetra ose në marrëveshje a në mosmarrëveshje njëra me tjetrën.

Kuvendi i Shqipërisë në thelb është, prandaj, një gjysmëkuvend, kurse demokracia e rrëgjuar në procedurë jo rrallë të cenuar.

Deputetët e tjerë, të partive të tjera të vogla në atë gjysmëkuvend, më së shpeshti janë të përdorur prej atyre dy partive.

Populli, sovrani i vërtetë, është plotësisht i përjashtuar nga mundësia e ndikimit në vendimmarrje dhe nga mbikëqyrja e pushtetit!

E, në qoftë se demokracinë e quajmë jo vetëm procedurë, por edhe çka do të duhej të ishte - marrëdhënie mes njerëzve, humanizëm, atëherë ne mund të flasim vetëm për një minimum të demokracisë. Apo për një demokraci rurale edhe ashtu tepër të shpërdorur si në Shqipërinë shtetërore ashtu edhe në Kosovë.

Në politikën shqiptare, në Shqipërinë shtetërore, në Kosovë e në Maqedoni ngjet ajo që Darendorfi e quan harlisje e shpirtrave të këqij! Kush mund të presë demokraci, njerzillëk, përgjegjshmëri, drejtësi, ndërgjegje prej shpirtrave të këqij të harlisur? Askush me mend në kokë. Politika që bëjnë këta shpirtra të këqij, të harlisur, gjithnjë me disa përjashtime, është thellësisht e pamoralshme.


OLIGARKITE PARTIAKE

Të vazhdojmë me zhvillimet aktuale ekonomike. Relievin politik dhe ekonomik të Shqipërisë (dhe të Kosovës) e përcaktojnë oligarkitë partiake. Ato e kanë bërë parim politik, natyrisht të mbuluar me fraza demagogjike, gllabërimin. Këto oligarki, me ministritë e tyre, në kabinetet e tyre dhe jashtë kabineteve të tyre, bëjnë betejat për çdo prokurim, për çdo tender, duke filluar nga çdo tualet i ri e deri te çdo kilometër rrugësh për asfaltim, për ura, për korrent, për naftë, për cigare, për telefonitë, për institucionet e arsimit, të shkencës e të kulturës, për firmat e ndryshme shtetërore, për çdo mall me akcizë dhe pa akcizë!

Këto oligarki partiake nuk kanë vetëdije për shërbim shtetëror dhe nuk kanë vetëdije elementare për drejtësi sociale, për një ndarje sadopak të drejtë të pasurive të përbashkëta, publike.

Kryeministri i Shqipërisë pa pushuar bërtet kundër korrupsionit, por familjarët e tij janë gjithnjë e më të pasur, kurse Shqipëria, si u dëshmua me të dhëna nga një organizatë ndërkombëtare më 26 shtator, kampione e korrupsionit në Ballkan!

E gjithë kjo veprimtari e quajtur plaçkitje, korrupsion, nepotizëm, luks zyrtar, kontrabandë dhe trafikim është mbuluar me solidarësi klanesh dhe me shkëlqim të rrejshëm patriotik. Për herë të parë në historinë shqiptare hajdutët e pasuruar sa çel e mbyll sytë zënë vendet e para në radhët e patriotizmit!

Pjesëtarët e këtyre oligarkive i kanë mësuar do fraza për politikën, demokracinë, ekonominë, politikën rajonale me të cilat u servilizojnë disa faktorëve ndërkombëtarë, do fraza që u pëlqejnë veshëve të Amerikës e të Evropës, por duke i shqiptuar këto fraza vazhdojnë të bëjnë çdo gjë në njëmendësinë shqiptare!

Dhe, kështu do të vazhdojnë derisa shqiptarët të mos mësojnë që prej pushtetit të kërkojnë shumë më tepër sesa të mos jenë të rrahur, të burgosur, të shfrytëzuar, të çuar për punë në botë, të përbuzur - si gjithmonë deri tani.

Të kalojmë në zhvillimet aktuale shoqërore. Shoqëria shqiptare vazhdon të jetë thellësisht e ndarë. Kjo shihet si në Kuvendin e Shqipërisë ashtu edhe në ato të Kosovës dhe të Maqedonisë dhe kjo shihet në debatet politike e intelektuale në mediat elektronike.

Shoqëria shqiptare, me një përqindje të madhe të qytetarëve, vazhdon të jetë shoqëri e zhgënjyer dhe e dëshpëruar. Ikja jashtë Atdheut, gjithmonë dhe për çdokënd është e dhembshme, në njërën anë dhe vetëvrasjet e vrasjet e shpeshta si kurrë përpara, në anën tjetër, janë dëshmi e kësaj.

Nuk kemi sistem vlerash. Diçka që çmohet si vlerë në një anë, përbuzet, shpallet jo vlerë a kundërvlerë në anën tjetër.

Mosdurimi, jotoleranca e ndërsjellë jo vetëm politike dhe ideologjike karakterizojnë jetën tonë!

Shpifjet, gënjeshtrat, denoncimet janë mjeti i shpeshtë i shprehjes së mosdurimit dhe jotolerancës jo vetëm politike dhe ideologjike.

Të gjitha këto, plus brutalitetet karakterizojnë edhe debatet midis intelektualëve.

Sjellje, veprime, paraqitje, mendime të njerëzve të shtresave të ndryshme, të privuara prej skrupujsh më të domosdoshëm, ka aq shumë saqë njeriu pushtohet prej mëdyshjes: në mos shoqëria shqiptare është shoqëri e paetikë.

Shumë nga ato që dëgjohen, shumë nga ato që shihen dhe shumë nga ato që bëhen në jetën tonë politike dhe në jetën tonë kombëtare në përgjithësi dëshmojnë se ne me njërën këmbë jemi ende në nivelin e dytë të, si e quajnë sociologët bashkëkohorë, qenies psiko-sociale e kjo domethënë në nivelin e qenies karakteristike për tribalizmin, kurse me këmbën tjetër në nivelin e tretë e kjo domethënë në nivelin e qenies psiko-sociale që e karakterizojnë egocentrizmi i skajshëm, dhuna në marrëdhëniet shoqërore, lufta darviniane për ekzistencë, korrupsioni, vjedhja dhe plaçkitja! Ky është nivel në të cilin, pra, mungojnë rendi dhe drejtësia, në të cilin nuk funksionon shteti i së drejtës.

Është e qartë: gati njëqind vjet pas krijimit të shtetit, ne ende nuk kemi arritur të ndërtojmë shoqëri qytetare.

E di se nuk do ta pres ndërtimin e saj!


SHTETI PARTIAK DHE DEMOKRACIA

Tani Shqipëria ka një President të ri. Si e vlerësoni procesin e zgjedhjes së tij? Po figurën e z. Bamir Topi?

Procesi i zgjedhjes së kryetarit të ri të Shqipërisë më është dukur si të gjitha proceset e tjera politike në Shqipëri: i komplikuar dhe i lënduar prej sjelljesh shpesh të padëshiruara, por, në fund, u quajt demokratik edhe prej atyre që menjëherë pas zgjedhjes së kryetarit nuk e quajtën të tillë. E besoj se ndërruan gjuhë, nëse jo edhe mendje, se ashtu porositën faktorët ndërkombëtarë. Në qoftë se ka pasur një marrëveshje që kryetari i Shqipërisë të zgjidhet me bashkëmarrëveshjen, me konsensusin e dy palëve, atyre në pushtet dhe atyre në opozitë, atëherë kjo bashkëmarrëveshje u shkel. Dhe u shkel, sepse Shqipëria sot është shtet njëpartiak, natyrisht njëpartiak jo si në kohën e komunizmit dhe jo me pasojat njëpartiake të kohës së komunizmit. Shqipëria ka sot kryetarin e shtetit, kryetaren e Kuvendit dhe Kryeministrin - të gjithë të një partie. E kjo parti, Partia Demokratike e Shqipërisë, ka arritur të krijojë qeverinë në sajë të koalicionit me një varg partish të tjera të djathta apo të qendrës së djathtë. Si nuk u bë që bile njëri prej këtyre posteve t‘i jepet ndonjërës nga partitë e koalicionit! Deri ku shkon partishmëria dogmatike e Kryeministrit të Shqipërisë, pos këtyre tri posteve, e tregojnë edhe zgjedhjet e tanishme në zonën 31 të Tiranës. Bëri çmos që ta kandidojë për deputet anëtarin e Partisë Demokratike në vend se të tregohej sadopak më zemërgjerë ndaj partive të koalicionit dhe të pajtohej me kandidimin e një politikani të një partie tjetër: të Dashamir Shehut.

Kryetarin e ri, Bamir Topin, megjithëse bashkëpunëtor i njeriut për të cilin nuk kam mirëkuptim - i Sali Berishës, e shikoj me një simpati kur e kur të shprehur. Është një nga përjashtimet e dëshiruara në Partinë Demokratike, që kujdeset të dallojë prej kryetarit të partisë së cilës i takon. E, dallon, para së gjithash, me sjellje dhe gjykime të matura, jokonfliktuoze, racionale, demokratike. Do t‘i shërbejë mirë Shqipërisë në qoftë se u rri larg infarkteve politike të Kryeministrit, në qoftë se nuk pajtohet me përpjekjen e tij për rrëgjimin e reformës së gjyqësorit në qërim të hesapeve me kryeprokurorin publik, Theodhori Sollakun, në qoftë se nuk pajtohet me totalitarizmin e tij partiak, në qoftë se nuk pajtohet me politikën e tij dëmtuese ndaj studimeve shqiptare, në përgjithësi, në qoftë se ruhet prej prirjeve autoritare të Kryeministrit, i cili nuk ngurron të fusë hundën staliniane edhe në punët e krijimtarisë shkencore dhe artistike. E të tjera.


MJESHTERIA E FRIKESIMIT

Si e vlerësoni punën e qeverisë "Berisha"?

Çka mendoj për punën e qeverisë "Berisha"? Berisha? Fenomen që flet për të dhe fenomen që flet edhe për ne. I vdekur politikisht dhe moralisht pas tragjedisë, në të cilën e futi Shqipërinë në vitin 1997, ai u kthye ngadhënjimtar në pushtet në vitin 2005! Askund në botën demokratike një rikthim i tillë politik nuk do të mund të ngjante. Ai u rikthye dhe "i shkeli" të gjithë: intelektualët, biznesmenët, pronarët e mediave, me përjashtim të "Top Channel"-it, opozitarët me përjashtim të disa prijësve opozitarë. Intelektualët e korruptuar politikisht dhe servilë alla Kadare janë bërë tellallë të tij, të tjerët, të "pavarurit" janë strukur me shpresë se ashtu të heshtur, do të shpëtojnë prej shpifjeve, denoncimeve dhe ndotjeve prej partizanëve të tij në media! Si është e mundshme kjo? Sali Berisha i bën të gjitha të mundshme: edhe të pamundshmet në botën normale, demokratike. Ai, vetëm ai, e ka kuptuar se si, me çka arrihet sigurt në pushtet në jetën tonë. Ai, vetëm ai, e ka kuptuar se kujt dhe pse ia varim ne qafën në pushtet! Ai, vetëm ai, e ka kuptuar se në jetën tonë nuk arrihet në pushtet dhe nuk mbahet pushteti pa shumëfytyrësi, pa papërgjegjshmëri, pa mashtrime, pa britmë frikësuese, pa dhunë despotike orientale! E shihni ç‘bën ai në Kuvend, në të vërtetë në gjysmëkuvendin e tij në krye me zonjushën Topalli, që për nga vrazhdësia politike është bërë kopja e tij? Bërtet Kryeministri në atë gjysmëkuvend, kërcënon, shantazhon, thotë të pavërteta, fyen, cenon, përdhos ndere e dinjitete! Dhe, vazhdon tutje. Shqipëria në terr në dimër dhe në verë! Kryeqyteti pa ujë në verë dhe në vjeshtë! E kryeministri vazhdon tutje i paprekur: askush nuk kërkon llogari prej tij po vetëm prej disa ministrave të tij. Hajde, thuajmani atë shtet në botë në të cilin do të mund të vazhdonte të kryeministronte njeriu politik nën qeverisjen e të cilit popullin e pllakosin një terr i tillë dhe një etje e tillë! Dhe, kriza politike njëra pas tjetrës!

Tragjikomeditë, që nën mandatin e Sali Berishës po i shkaktohen Shqipërisë, janë të ndryshme, por ai vazhdon tutje si despotët në kalë të shalës. Ai, vetëm ai, e ka kuptuar mirë se ne durojmë e duam në pushtet vetëm mjeshtrit e teknologjisë së agresivitetit politik! E shkollën e kësaj mjeshtërie Sali Berisha ka pasur ku ta mësojë! Ishte nxënës i shkëlqyeshëm.

Saktësim

Në pjesën e parë të intervistës, botuar dje, më është përvjedhur një shkarje: toponimi Kolashin duhet të jetë Leposavic. R.Qosja

NESER DO TE LEXONI

Në pjesën e tretë të intervistës së akademikut të njohur, Rexhep Qosja, do të lexoni vlerësimin e tij mbi vendimin e qeverisë për rishkrimin e historisë shqiptare, përfshi edhe letërsinë, gabimet, shtrembërimet dhe mënjanimin e tyre, mendimin për hapjen ose jo të dosjeve të periudhës së diktaturës, debatin mbi qytetërimin evropian të shqiptarëve, në të cilin ishte i përfshirë edhe vetë akademiku Qosja, rolin e intelektualëve në të dyja anët e kufirit shqiptar, si dhe incidentin në Institutin Albanologjik në Prishtinë, ndodhur pak ditë më parë.

Vetëm të bashkuar do ti arijm qellimet tona
dhe do të nderojm gjakun e shum Dëshmorëve qe dhan jeten për këtë Tokë Shqipëtare

Qosja: Historia? Ka gabime, por nuk rishkruhet (3)

Vijon pjesa e fundit e intervistës së akademikut kosovar. Gabimet, shtrembërimet në historinë shqiptare dhe mënjanimi dhe si po përdoren nga politika dosjet e diktaturës.
Në pjesën e tretë dhe të fundit të intervistës ekskluzive për gazetën "Shqip", akademiku i njohur kosovar, Rexhep Qosja, jep vlerësimin e tij mbi vendimin e qeverisë për rishkrimin e historisë shqiptare, përfshirë edhe letërsinë, gabimet, shtrembërimet dhe mënjanimin e tyre. Në mënyrë kategorike, ai shprehet kundër rishkrimit të historisë. Ndërsa për hapjen ose jo të dosjeve të periudhës së diktaturës, Qosja thotë se duhet të ishin hapur me kohë, pasi tani ato po përdoren nga politika, ashtu si edhe intelektualët, të cilët "janë margjinalizuar". Akademiku flet gjithashtu edhe për debatin mbi qytetërimin evropian të shqiptarëve, në të cilin ishte i përfshirë edhe vetë ai, rolin e intelektualëve në të dyja anët e kufirit shqiptar, zhvillimet në letërsinë shqipe, si dhe për incidentin në Institutin Albanologjik në Prishtinë, ndodhur pak ditë më parë, që Qosja e konsideron "një akt vandalizmi".

A RISHKRUHET HISTORIA?

Prej disa ditësh, në Shqipëri është hapur një debat i ri. Qeveria ka vendosur rishikimin e historisë. Sa i vlefshëm është një debat i tillë? Cili është mendimi
juaj për këtë nismë?

Sa më kujtohet, Kryeministri i Shqipërisë
ka kërkuar, nuk e di në
mbledhje të qeverisë apo para
gazetarëve, jo që të rishikohet po që të
rishkruhet historia e Shqipërisë. Shqiptarët
e tjerë, që jetojnë jashtë Shqipërisë
shtetërore, për fat, i ka lënë pa
këtë dhuratë të tij. Nga shkrimet që kam
lexuar për këtë kërkesë të tij dhe nga
debatet televizive që kam parë për këtë
kërkesë, nuk më ka rënë në sy që ndonjë
historian apo autor tjetër të jetë marrë
me nocionin rishkrim. Ç‘do të thotë
nocioni rishkrim në përgjithësi? Dhe,
çdo të thotë ky nocion në fjalësin e
Kryeministrit në veçanti? Të rishkruash
diçka nuk do të thotë të rishikosh. Të
rishkruash historinë e Shqipërisë nuk do
të thotë të rishikosh historinë e Shqipërisë.
Të rishkruash historinë e Shqipërisë
do të thotë t‘ia fillosh kësaj historie
prej të parës, të bësh një histori që
ndryshon qind për qind nga historia e
derisotme. Kur Sali Berisha kërkon të
rishkruhet historia e Shqipërisë ai në të
vërtetë kërkon që të hidhet poshtë çdo
gjë që është shkruar deri sot
për këtë histori dhe të shkruhet
historia siç dëshiron ai. A
është e mundshme kjo? Unë
them: jo. Historia e Shqipërisë
sot nuk mund të
rishkruhet: historia e Shqipërisë
sot, në shumë pika,
për shumë çështje, rrjedha,
dukuri, etapa e periudha, figura,
veprime, veprimtari,
masa, politika, zhvillime, ngjarje
mund të korrigjohet,
ndryshohet, thellohet, pasurohet,
por jo edhe të rishkruhet
- si do të donte ai me
suflerët e tij. Çdo brez e shkruan
historinë e vet të popullit, të cilit i
takon, por e shkruan duke u mbështetur
edhe në historiografinë e brezave
paraardhës, duke shfrytëzuar frytet e
punës së tyre, përvojën e tyre, të dhënat
e tyre. Nga krahët e brezave të përparshëm,
sidomos nga krahët e brezit
paraardhësit, ne shohim më qartë, më
thellë dhe më larg.
Historia e letërsisë shqipe, fjala vjen,
e shkruar pas Luftës së Dytë Botërore,
është një histori me shumë të meta në
metodologji, në shikime, në interpretime,
në shpjegime dhe në vlerësime. Në
të, disa autorë janë mbiçmuar për arsye
politike e disa, po ashtu për arsye politike
dhe ideologjike, janë mohuar plotësisht.
Por, megjithatë, ajo është një histori
pa të cilën nuk mund të ecë i sigurt
përpara asnjë historian bashkëkohor i
letërsisë shqipe. Në të gjejmë lëndën,
datat, titujt, jetëshkrimet e shkrimtarëve,
të dhënat për fatin e veprave
të tyre, për lidhjet me letërsi të
huaja, për lidhjet me letërsinë popullore
e të dhëna të tjera që na bëjnë të mundshme
të shkojmë tutje në shpjegimin
historiko- letrar të letërsisë shqipe. Një
historian i ndershëm, i ndërgjegjshëm i
letërsisë shqipe, prandaj, nuk mund të
mos u jetë mirënjohës atyre që e kanë
shkruar këtë histori dhe nuk mund të
mos thotë se Dhimitër Shuteriqi ishte
një historian shumë i merituar i letërsisë
shqipe dhe i shkrimeve shqipe. Me
gjithë dallimet dhe mospajtimet metodologjike
dhe ideologjike që kisha me të
unë përkulem para emrit të tij dhe e
quaj historian i madh i letërsisë shqipe
dhe i shkrimeve shqipe. Puna e tij kërkimore
shkencore më ka kursyer shumë
kohë e shumë mund që do të duhej të
bëja po të mos ishin studimet e tij. Të
shkruash historinë e letërsisë shqipe do
të thotë pashmangshëm t‘i referohesh
themeluesit të saj: Dhimitër Shuteriqit.
Historia e Shqipërisë dhe e shqiptarëve,
para Luftës së Dytë Botërore,
ishte një histori e personalizuar, një histori,
e shikuar nga pikëpamja shkencore,
pothuaj diletante, por kjo histori e personalizuar
doemos u ka hyrë në punë
historianëve të pasluftës, të cilët historinë
e Shqipërisë dhe të shqiptarëve e
kanë bërë shkencë: shkencë të çmuar në
atdhe dhe shkencë të çmuar në Ballkan
e në Evropë. Aleks Buda, Hasan Ceka,
Ignjac Zamputi, Arben Puto, Kristo
Frashëri, Skënder Anamali, Stefanaq
Pollo, Ali Hadri, Ligor Mile, Kasëm
Biçoku, Kristaq Prifti, Selami Pulaha,
Gazmend Shpuza, Paskal Milo, Selim
Islami, Muzafer Korkuti, Françesk Prendi,
Neritan Ceka e të tjerë, kanë bërë
punë, vërtet, të madhe historiografike.
Ata na e kanë mësuar historinë. Ata na
kanë bërë të vetëdijshëm për të kaluarën
tonë, për trojet tona, për humbjet
dhe fitoret tona, për gëzimet e pakta
dhe dhembjet e shumta historike. Ata
na e kanë formuar krenarinë kombëtare
- historike. Në simpoziume, në
konferenca dhe në kongrese ballkanologjike
dhe evropiane ata e kanë
përfaqësuar me dinjitet shkencor shkencën
historiografike shqiptare dhe
me dinjitet qytetar popullin shqiptar.
Më kujtohet: historianët dhe arkeologët
e popujve të Jugosllavisë, me
gjithë mosdurimin politik, dhe, ndoshta,
jo vetëm politik, për Shqipërinë, i
përmendnin me shumë nderim emrat
e historianëve shqiptarë, duke shquar
përgatitjet e tyre impresive, në shkrimet
për tubimet shkencore në të cilat
merrnin pjesë bashkë.

GABIMET, SHTREMBERIMET DHE MENJANIMI I TYRE

Sipas jush, cila është periudha më problematike dhe më e errët e historisë shqiptare?

Të vijojmë një herë me argumentin e
mësipërm. Të gjitha këto çka parashtrova
më lart, nuk duan të thonë, ndërkaq,
se në studimet e tyre, se në historiografinë
e derisotme të Shqipërisë dhe
të shqiptarëve nuk ka të meta - të vogla
dhe të mëdha. Historiografia shqiptare,
në pjesën e saj më të madhe, ishte historiografi
metodologjikisht dogmatike.
Për shkaqe ideologjike dhe politike në
të zotërojnë shikime të ngushta, paraqitje
bardhë-zi, shpjegime dhe
vlerësime anshëm subjektive. Rrjedha
dhe ngjarje historike rrëgjohen në
luftën e klasave! Disa figura historike
glorifikohen, kurse disa të tjera përjashtohen
plotësisht. Glorifikimet dhe mohimet,
shikimi klasor, patosi dhe retorika
ideologjikisht të ngjyrosura janë të
metat, që, mjerisht, e shënojnë historiografinë
tonë sidomos prej kohës së
Skënderbeut e deri sot, kurse historiografinë
e periudhave më të reja aq më
shumë. Kuptohet, historia e Shqipërisë
dhe e shqiptarëve duhet të lirohen prej
këtyre të metave. Dhe, ajo tani e pesëmbëdhjetë
vjet është duke u liruar. Dëshmi
e kësaj janë veprat kapitale "Historia
e popullit shqiptar", e botuar më 2002
dhe "Dilemat e Arbërit" e Pëllumb
Xhufit, e botuar më 2006. Përvoja moderne
evropiane metodologjike, interpretuese
dhe shpjeguese e historiografisë
shqiptare është gjithnjë e më e
dukshme dhe gjithnjë e më frytdhënëse.
Por, kur Kryeministri i Shqipërisë
kërkon që të rishkruhet historia e Shqipërisë,
ai nuk i ka parasysh këto të
sipërtheksuarat: ai ka parasysh që një
dogmë e shkuar të zëvendësohet me një
dogmë tjetër. Kërkesa e tij, prandaj, është
një kërkesë me prejardhje të njohur:
është kërkesë staliniste. Janë të njohura
kërkesat e Stalinit për rishkrimin e
historisë ruse e sovjetike. Ku në botën
demokratike kryeministrat u vënë
kërkesa shkencëtarëve, ani shkencëtarëve
të shkencave shoqërore? Hajde,
mendojini kryeministrat a kryetarët Romano
Prodi, Angela Merkel, Zhak
Shirak, Gordon Braun, Karamanlis,
duke kërkuar prej historianëve që ta
rishkruajnë historinë e shteteve të tyre?
Jo. Kjo nuk mund të ngjajë. Që të rishkruhet
historia e vendeve të tyre, e popujve
të tyre i lejojnë vetes të kërkojnë sot
vetëm edhe Llukashenkoja i Bjellorusisë,
Kim Xhong Illi i Koresë Veriore, Berdimuhamedovi
i Turkmenistanit dhe
Sali Berisha ynë.

SHPETONA ZOT PREJ TYRE!

Ju po pyesni se cila periudhë e historisë së Shqipërisë është më problematike, më e errët, domethënë më njëanshëm e trajtuar dhe e shpjeguar?

Po të krahasojmë historiografinë tonë
me historiografitë e popujve të tjerë
evropianë, të shkruara, ta themi, sipas
metodologjisë së zbatuar në shkollën
franceze të Mark Blokut, do të themi, si
u theksua edhe më parë, se historiografia
jonë në përgjithësi është shumë e
thjeshtësuar. Thjeshtësimet më të
mëdha, paraqitjet më subjektive, madje
edhe shtrembërimet më të theksuara
vërehen në periudhën midis dy
luftërave botërore, sidomos të kohës së
mbretërimit të Ahmet Zogut dhe në periudhën
e komunizmit. Do të çuditeni,
besoj, në qoftë se u thuhet se thjeshtësime,
paraqitje subjektive, shtrembërime,
madje, falsifikime vërehen po
aq shumë edhe në një pjesë të historiografisë
së këtyre 16-17 vjetëve të fundit,
në të cilën historia e Shqipërisë dhe
e shqiptarëve në përgjithësi rishkruhet
ashtu si çdo të donte Kryeministri i
sotëm i Shqipërisë. Shikojini historitë
për shkolla të mesme! Sa shumë janë të
pushtuara prej njëanshmërive, shtrembërimeve,
kur e kur gënjeshtrave dhe
falsifikimeve! Në njërën prej tyre kemi
dy faqe himnizim për partitë politike, që
ishin vetëm një opozitë e gjorë ndaj
regjimit të Millosheviçit, kurse vetëm dy
rreshta për UÇK-në. I lexoni artikujt dhe
shkrimet e tjera të ndryshme për
formimin e partive dhe lëvizjet politike
në Shqipërinë shtetërore e në Kosovë
pas viteve nëntëdhjetë? I shikoni filmat
e ndryshëm dokumentarë për ato ngjarje
dhe për lëvizjen politike në Kosovë
prej vitit 1981 e deri në kohën tonë?
Gëlojnë nga të pavërteta. Njëanshmëri,
shtrembërime, të pavërteta, fshehje të
të pavërtetave, falsifikime, glorifikime
në njërën e mohime në anën tjetër, aq
më shumë mund të vërehen në historitë
e letërsive për shkollat e mesme e në libra
leximi! Njëanshmëritë, thjeshtshpjegimet,
shtrembërimet, të pavërtetat,
në historiografinë e kohës së komunizmit
bëhen brenda një sistemi metodologjik,
shpjegues, vlerësues. Dhe, kanë
një dinjitet intelektual. Njëanshmëritë,
shtrembërimet, të pavërtetat dhe falsifikimet
që po bëhen në historiografinë
shqiptare, të rishkruar sipas kërkesës së
Kryeministrit, janë të pasistem, janë
anarkike. Mungon dinjiteti intelektual.
Debati për rishikimin e historisë, siç
duket, do të kërkojë edhe saktësimin e
Ditës së Çlirimit të Shqipërisë, 28 apo 29
Nëntor 1944...
S‘e di çka mund të saktësohet në një
datë tashmë të saktësuar: të saktësuar
me të dhëna që sjellin sytë, veshët dhe
mendja.
Është kthyer sërish në skenë
një tjetër debat i kahershëm, ai
për hapjen e dosjeve të periudhës
së diktaturës. Si e gjykoni
rikthimin e këtij debati 17 vjet pas
rrëzimit të diktaturës në Shqipëri?
Sa dëgjoj dhe lexoj, tani në skenën
politike dëgjohet edhe debati për
hapjen e dosjeve për vitin 1997. Dosjet
do të duhej të ishin hapur deri tani edhe
për periudhën e diktaturës komuniste,
edhe për periudhën e despotizmit të Sali
Berishës. Pse nuk janë hapur më parë?
Është pritur, ndoshta, që të bëhen pastrimet
e duhura në arkiva e në dosje. E
dëshmi të këtyre pastrimeve tashmë
janë botuar në trajtë libri.

QYTETERIMI YNE PLURAL

Një vit më parë, debati mbi qytetërimin evropian të shqiptarëve pati jehonë të gjerë dhe provokoi përfshirjen në të të personaliteteve të shquara të kombit shqiptar. Tani, një vit më pas, si e vlerësoni ju atë debat, protagonist i të cilit ishit edhe vetë ju?

Nuk ishte ky debat mbi qytetërimin
evropian të shqiptarëve po debat mbi
qytetërimin e shqiptarëve, e, ky
qytetërim deri sot është një qytetërim
plural: qytetërim evropian dhe oriental
njëkohësisht. Shkencëtarët perëndimorë
këtë pluralizëm nuk e theksojnë
vetëm për qytetërimin tonë, por për
qytetërimin ballkanik në përgjithësi.
Ata thonë: qytetërimi evropian është më
i cekëti në Ballkan. Në qoftë se mund të
thuhet kështu për qytetërimin e
grekëve, rumunëve, kroatëve, bullgarëve,
serbëve, çka mund të thuhet për
qytetërimin tonë? Mund të thuhet se
qytetërimi evropian te ne është shumë
më i cekët se te grekët, rumunët, kroatët,
bullgarët a serbët, sepse e bën ashtu
të cekët pikërisht përbërësi oriental.
Dhe, kjo e vërtetë s‘duhet të shqetësojë
kë: sepse të gjitha qytetërimet janë vlera
të njerëzimit.
Në debatin për identitetin tonë u
bënë përpjekje që çështja e qytetërimit
tonë, e kulturës sonë, e feve tona, e identitetit
tonë të vihet në shërbim të politikës
ditore. Metodë e vjetër staliniste:
çdo gjë në shërbim të politikës! Në çdo
anë politikë! Kudo politikë! Ata që letërsinë
dhe shkencën i politizojnë edhe sot
si dje, ata nuk mund të mos e bënin politikë
edhe debatin për çështje të identitetit,
i cili do të duhej të ishte vetëm intelektual
dhe shkencor.
Debati tregoi se niveli i debateve
tona intelektuale, si i debateve në politikë,
vazhdon të jetë i paracaktuar: përkatësitë
politike, partiake dhe fetare përcaktojnë,
në të vërtetë cenojnë të
vërtetën dhe të drejtën në ato debate.
Debati tregoi se njohuritë tona për
çështje të ndryshme, tema të ndryshme,
dukuri të ndryshme të përgjithshme
janë ende të pakta, të cekëta dhe të
njëanshme. E kuptueshme: për 15 vjet
nuk mund të kompensohen mungesat
që ka shkaktuar izolimi i ynë pothuaj
njëshekullor në shkencë, në letërsi, në
arte, në kulturë në përgjithësi.
Debati tregoi se jo intelektuali, po
paraintelektuali ynë, qoftë shkrimtar,
publicist e akademik, e quan të ligjshme
gënjeshtrën në qoftë se e sheh se është
për të e dobishme. Debati tregoi se vrazhdësia,
egërsia zhvlerëson jo vetëm debatin
politik, po edhe debatin tonë shkencor
dhe intelektual. Debati tregoi se gatishmëria
e shumë vetjeve të klasës
sonë politike dhe intelektuale
për të ndërruar fytyrë orë e çast
dhe për të servilizuar i paraqet të
gënjeshtërta edhe gjykimet tona
në shkencë e jo vetëm në politikë.
Pjesëmarrës në debat u dërrmuan
duke bërtitur se Evropa ka një
identitet (një qytetërim, një kulturë
e një fe), ndërsa për intelektualë,
shkencëtarë dhe politikanë
evropianë, Evropa sot përcaktohet
si përmbledhje e veçantë identitetesh.
Nuk ka popull evropian,
por popuj të Evropës. Apo jo?
Debati pati edhe dy të mira të veçanta:
e para, e ndali turin e garave dhe propagandave
fetare në radhë të parë të fesë
katolike dhe fesë myslimane, që pashmangshëm
do të ushtronin ndikim shpërbërës
në njësinë tonë shpirtërore dhe kombëtare
në përgjithësi, dhe e dyta i komprometoi
përpjekjet e Ismail Kadaresë
dhe të tjerëve si ai, për t‘u paraqitur çka
nuk ishin në kohën e diktaturës dhe për
të retushuar, në të vërtetë për të ndryshuar
të kaluarën ideologjike dhe politike
staliniste, me çka është deformuar
shumë shkenca jonë e letërsisë. U komprometua
posaçërisht racizmi i Ismail Kadaresë
si dukuri kundërhumane, por
edhe kundërkombëtare. Jo më pak u komprometua
edhe poltronizmi i tij i çuar, si
shkroi këto ditë një publicist në Prishtinë,
deri në perfeksion: poltronizmi i tij i
treguar në jetë e në vepër, që aq shumë e
ka diskredituar personin e tij publik dhe
cenon dinjitetin e intelektualit shqiptar.
Keni folur shumë për moralin
intelektual. Çfarë keni parasysh
me këtë?
E kam parasysh atë që e thotë aq bukur
Sartri: "Intelektuali është përgjegjës ndaj
së vërtetës... Në qoftë se duam ta shpëtojmë
njeriun nuk na mbetet gjë më e
rëndësishme sesa t‘i dhurojmë atij fuqi
mohuese - t‘i dhurojmë atij mundësinë që
t‘i thotë ‘Jo‘ çdo gjëje që nuk është e
vërtetë".
Mund të shkruash libra shkencorë dhe
letrarë, mund të kesh jo një po tri fakultete;
mund të jesh anëtar jo i një, po i pesë akademive
shkencore, por nëse s‘ke karakter
të qëndrueshëm, nëse s‘ke parime, nëse
në vend se me kokën tënde mendon me
kokat e pushtetarëve, nëse të vërtetat e të
drejtat ua flijon leverdive vetjake, ti s‘je
intelektual, po rrospie shkencore a letrare.

INTELEKTUALET E MARGJINALIZUAR

Flitet për një zbehje të rolit të intelektualëve dhe të mendimit të tyre në të dyja anët e kufirit shqiptar. Çfarë sjell kjo, sipas jush, në zhvillimet e nxehta politike shqiptare?


Njerëzit e politikës dhe shumica e mediave
kanë arritur t‘i margjinalizojnë intelektualët
në jetën tonë shoqërore. Dhe,
intelektualët sikur janë pajtuar me këtë
fat! Ata nuk e kryejnë rolin që në këtë
kohë, në të cilën ende nuk janë zgjidhur
as çështja jonë kombëtare,as çështja
demokratike, as çështja sociale, objektivisht
u takon. Njerëzit e politikës - kjo
lëndë harxhuese, kanë arritur kështu ta
lënë popullin shqiptar pa mendimin, pa
rolin e elitës! Në vende të tjera kjo nuk
ngjet. Po jap një shembull se sa vendimtar
mund të jetë roli i intelektualëve
në historinë e një vendi.
Në Rusi, diku nga gjysma e viteve
nëntëdhjetë të shekullit të kaluar, kryetari
Jelcin ishte në bisedime me zyrtarë
japonezë për t‘u dhënë atyre një ishull a
disa ishuj atje afër Japonisë. Ky pazar i
shqetësoi intelektualët rusë. Dhe, rreth
njëzet akademikë të shquar i bënë një
letër Jelcinit, në të cilën, përpos të tjerash,
i thanë: ata ishuj nuk ia ke sjellë ti Rusisë
dhe ata ishuj nuk mund t‘ia tjetërsosh
Rusisë. E qartë, zoti Jelcin? Kryetari Jelcin
e kuptoi kumtin dhe e ndërpreu pazarin
me zyrtarët japonezë për ishujt - fryte të
imperializmit rus. Mbaj mend kur kryetari
i Shqipërisë, Sali Berisha, e furnizonte
Serbinë me naftë edhe pse Serbia ishte
vënë nën bllokadë ekonomike nga
OKB-ja. Dhe, mbaj mend kur Sali Berisha
thoshte se më e madhja që iu takon shqiptarëve
të Kosovës është autonomia,
sepse Kosova është djep i binjakëve shqiptarë
dhe serbë, por nuk u gjetën intelektualë
që t‘ia çojnë një letër atij që të
mos e furnizonte Serbinë me naftë dhe
që të mos e mohonte të drejtën e shqiptarëve
për pavarësi të Kosovës. As sot
nuk po gjenden intelektualë, të bashkuar,
që t‘i thonë atij se për shkencat në
përgjithësi dhe për shkencat albanologjike
në veçanti dinë më shumë se ai
dhe mbrojnë më përgjegjshëm se ai ato
dhe interesat e kulturës shqiptare, prandaj
le t‘i lërë rehat e të shikojë punët që
duhet të shikojë.
Çfarë mendoni se u mungon
letrave shqipe?
Shkrimtarëve tanë, shumicës së tyre,
u mungon vetëdija kritike pa të cilën letërsia
edhe më tej do të vuajë prej himnizimeve
më pak a më shumë folklorike. Dhe,
shkrimtarëve tanë, ndoshta numrit më të
madh të tyre, iu mungon njohja e letërsisë
moderne, sidomos e romanit modern dhe
postmodern. Për këtë arsye letërsia jonë,
në një pjesë të saj të madhe, vazhdon të
jetë tradicionalisht realiste e kjo
domethënë më pak a më shumë anakronike.

ÇKA NGJAU NE INSTITUTIN ALBANOLOGJIK

Para pak kohe, në Institutin Albanologjik ndodhën ngjarje që jehuan shumë në opinionin kosovar dhe në diasporë, megjithëse në mediat e Shqipërisë nuk u komentuan shumë. Çka ngjau në të vërtetë në institut?


Si duket jo pa lidhje me ofensivën e
Kryeministrit të Shqipërisë, Sali Berisha,
kundër Akademisë së Shkencave dhe studimeve
shqiptare në Shqipëri, në Prishtinë
u bënë përpjekje për ndryshimin e
qëllimit për të cilin është themeluar Instituti
Albanologjik e që është: studimi i kulturës
materiale dhe shpirtërore të popullit
shqiptar jo vetëm në Kosovë po në
përgjithësi. Në kundërshtim me ligjin në
fuqi, në Ministrinë e Arsimit, të Shkencës
dhe të Teknologjisë u modifikua statuti i ri
pa pyetur fare organet përkatëse të Institutit,
siç është Këshilli Shkencor, në të cilin
Institutit, pos të tjerash, i përcaktohen
si qëllim edhe studimet sociologjike dhe
politike - për çka tash e shumë vjet ekziston
një Institut në Kosovë. Në të vërtetë,
synohej që Instituti të futej në duart e një
tarafi partiak shkencor dhe, mandej, të
mund të përdorej për betejat e filluara
tani e sa kohë për ndryshimin e gjuhës
standarde apo, madje, për krijimin e gjuhës
së dytë standarde dhe për krijimin e
kombit të ri, kosovar, si dhe për përfitime
të ndryshme vetjake. Për këto qëllime në
Institut u vendosën të ashtuquajturat
masa të dhunshme.
Hulumtuesit shkencorë dhe personeli
administrativ i Institutit, numri më i madh
i tyre, prej fillimit refuzuan pajtimin me
masat e dhunshme. Por, kur në kuadrin e
këtyre masave të dhunshme ndodhi thyerja
e kabinetit të Ymer Jakës dhe kabinetit
të Rexhep Qosjes, u kuptua plotësisht
se për çka ishte fjala. Në të vërtetë, thyerja
e këtyre kabineteve e demaskoi
qëllimin e projektuesve të pushtimit të
Institutit prej tarafit, që po arrin të bëjë
mjaft uzurpime dhe shpërdorime në shkencën
e në kulturën tonë. Numri më i
madh i punonjësve të Institutit doli në
protestë. Thyerja e kabineteve (me punëtorë
të marrë në pazar të Prishtinës) ishte
një vandalizëm i pashembullt, që nuk e
bëri as pushteti serb kur nxori prej Institutit
punonjësit e tij disa vite para luftës.
Kjo nga punonjësit e Institutit u përjetua
si fyerje e rëndë ndaj Institutit dhe punës
së tij shumëvjeçare. Ishte ky një veprim i
çmendur, unë them i bërë pa dijen e ministrit
të Arsimit, të Shkencës e të
Teknologjisë, Agim Veliu, veprim që
mund të ishte shumë komprometues për
kulturën tonë, për liritë dhe të drejtat e
njeriut në Kosovë. Merreni me mend: një
profesor universiteti i përdorur dhe i
sakrifikuar prej tarafit në fjalë, dhe një
studiues i folklorit e urdhërojnë dhe e
mbikëqyrin thyerjen e kabineteve të studiuesve
të letërsisë dhe të kulturës shqiptare,
në të cilët punohet dyzet vjet
dhe futjen e librave dhe të lëndës së
arkivave të tyre në thasë najloni për t‘u
hedhur diku tjetër!
Në atë kabinet, në të cilin punoj prej
vitit 1967, kur është rithemeluar Instituti,
unë i kam shkruar me stilograf dhe
shumë, shumë herë në makinë të shkrimit,
të gjitha veprat e mia me përjashtim
të dy të parave. Në atë kabinet janë
shkruar "Historia e letërsisë së Rilindjes"
në tri vëllime, monografitë për Naimin
dhe Asdrenin, studimet dhe trajtesat për
të gjithë shkrimtarët e vjetër, shkrimtarët
midis dy luftërave botërore dhe shkrimtarët
e sotëm për të cilët kam shkruar.
Në atë kabinet janë shkruar të gjitha
veprat e mia për çështjen e Kosovës dhe
çështjen shqiptare në përgjithësi dhe
shumë deklarata, rezoluta, protesta,
përkujtesa në emër të Institutit, të Akademisë
së Shkencave e të Arteve të Kosovës
dhe studentëve të Kosovës kundër
dhunës së shtetit serb në Kosovë, të cilat
u janë dërguar shtetarëve të ndryshëm
botërorë dhe institucioneve botërore. Në
atë kabinet janë shkruar romanet e mia
dhe dramat e mia. Për të shkruar "Historinë
e letërsisë së Rilindjes", monografitë
për Naimin dhe Asdrenin dhe për
të bërë studimet dhe trajtesat për të
gjithë shkrimtarët, me të cilët jam marrë,
është dashur të bëj shumë punë. Në atë
kabinet, prandaj, ishin sistemuar detyrimisht
të gjitha fotokopjet dhe filmat e
botimeve të para të veprave të rilindësve,
të shkrimtarëve të vjetër dhe të shumë
shkrimtarëve midis dy luftërave
botërore, të bëra në Tiranë, në Bukuresht,
në Athinë, në Stamboll, në Sofje
dhe, madje, në Konstancë.
Në atë kabinet gjenden skeda dhe
shënime të punës sime dyzetvjeçare;
dorëshkrimet e veprave të mia; versionet
e ndryshme të shkruara në makinë shkrimi
të veprave të mia të ndryshme; lëndë
arkivore të ndryshme: korrespodenca, artikuj
të ndryshëm të shkruar për Kosovën
dhe për mua në shtypin jugosllav; fotografi
të shumta; mjetet me të cilat
punoj: stilografë, lapsa kimikë, lapsa të
zakonshëm, goma, gërshërë, syze, thjerrëza,
vizorë. Dhe, rreth 1600 libra të ndryshëm.
Dhe, të gjitha këto, gjithë këto vepra
dhe gjithë këtë arkiv vetjak, ushtruesit
e masave të dhunshme kishin
vendosur që, me katër punëtorë të marrë
në pazarin e Prishtinës, t‘i fusin, dhe po i
fusnin, në thasë najloni, qoftë edhe duke
i përdhosur në dyshemenë e kabinetit,
dhe duke i nxjerrë prej kabinetit! A është e
mundshme të ngjajë kësi vandalizmi në
Kosovë? Në Kosovën demokratike - të
pasluftës? A është e mundshme që ky vandalizëm
të ndodhë me dijen e Ministrisë
së Arsimit, të Shkencës dhe të Teknologjisë?

MESIMI QE DO MESUAR

Sjelljet e dhunshme ndaj Institutit mund të bëheshin tepër komprometuese
për demokracinë tonë të re në kohën kur vendoset për statusin e Kosovës.
A mund të lejojnë Kombet e Bashkuara që në protektoratin e tyre, ndaj
institucioneve shkencore, ndaj shkencës dhe shkencëtarëve të bëhej çka kishin bërë vetëm Inkuizicioni në Mesjetë dhe Stalini e Gebelsi në shekullin 20!

Fatmirësisht
këto sjellje të dhunshme u ndaluan,
por kjo nuk do të thotë se projektuesit
e pushtimit të Institutit do ta ndalin
plotësisht avazin. Jo. Por, Kosova liridashëse,
të besojmë, nxori një mësim
prej atyre që ndodhën në Institutin Albanologjik
dhe nuk do të lejojë më kurrë
vandalizma të tillë.

mendoj se me ne fund edhe procesi drejt nji bashkimi kombatre veq ka fillue ndoshta don sakrifica por siq kan then te moqmit dasem pa mishe nuk ka dhe nuk ka pasun ne duhet te jemi te pregaditur ne cdo kohe dhe jo te neutralizohet procesi por te eci perpara sodo thirrje qe te ket ne popull sa do qe flet bamir topi apo topalli berisha apo zogjani ky prosec eshte si treni qe niset dhe nuk ndalet deri ne stacionin e tije qe ka ven destinacionin e vet .

annaa te lumt goja moter e ke peshkrue shum mire.
Edhe un si shum shqiptar jam me bashku Kosoven me Shqiponi e kur te bashkohemi me ni ushtri te fort ua ....na nanen grekit e makedonit i bajna rob te shohin me provu pak sa asht mir me kan rob