FIGURA E FEMRËS...ne disa romane ngaMyrvete Dreshaj – Baliu

mungon pesimizmi i papërmbajtur, veçori kjo e prozave të mëhershme të këtij lloji (Lulja e kujtimit, Gremina e dashurisë, Sikur t'isha djalë, Dashuria e një maturanti etj), në këtë tekst letrar është mjaft i pranishëm sentimentalizmi aq sa edhe optimizmi, si një formë e zhvillimit të situatave të brendshme narrative. Ky roman është përpjekje që përmes një fabule, jo shumë të zakonshme, të sjellë artistikisht atë që e bënë përditshmërinë e një gjenerate gjimnazistësh të qytetit të Prizrenit me të gjitha preokupimet e tyre: gjinore, të dashurisë, mësimit, drogës e kriminalizimit, të jetuar nga një brez adoleshentësh të sotëm.

Besa, një vajzë e urtë dhe e bukur si zana, nxënëse e gjimnazit, dashurohet pothuajse rastësisht në sytë e Agronit, gjithashtu një gjimnazist i urtë dhe i sjellshëm i këtij qyteti. Është një rrugë e gjatë e kërkimit fiktiv deri në realitet artistik. Si zakonisht në këso situatash, përballë dashurisë, në këtë meskohë, gjithsesi dalin demonët dhe me këtë lloj të shkrimit narratori na sjell disa shtresime të mendësisë femërore dhe të sjelljes së brezit të ri në një shoqëri të posadalë nga lufta. Besa e ardhur nga një mes shoqëror i qëndrueshëm, bëhet peng i një shikimi të rastit, i një dashurie fiktive, ndërsa Agimi, gjithashtu i ardhur nga një shoqëri rurale, fal gjendjes së mirë materiale bëhet qerthull i së keqes, ndonëse edhe vetë bie viktimë e saj. Në shpirtin e Besës nga rastësia ndërtohet ëndrra e dashurisë së përjetshme, ndërsa në mendjen e Agimit

shpërthen shthurja dhe jopërmbajtja e një rinie në tranzicion, e cila jetën e saj e ndërton mbi dy paradigma: interesin dhe pasurinë. Krahas tyre, ndërtohen edhe personazhe të tjera jo më pak të rëndësishme, që sjellin individualitete dhe shumësi refleksionesh, si: Shpresa, Agroni, Zana etj. Dashuria dhe kërkimi i dashurisë është esenca e ekzistencës së qenies, prandaj guximi edhe i femrës sonë për ta kërkuar këtë esencë të shpirtësisë pa u përkulur para vështirësive është ekzistenca e këtij romani, e cila del intencë për të provuar prapë, disa herë këtë kërkim, pa kompleksin e reflektimit të jashtëm.

* * *

Ndonëse janë të një periudhe letrare, përkatësisht të tri romanet në shqyrtim janë botuar në të njëjtën kohë, romani i shkrimtares Elvira Dones Yjet nuk vishen kështu, romani i Flutura Açkës Vetmi gruaje dhe romani i shkrimtares Behare Rexhepi Në kërkim të dashurisë, sikur janë shkruar për të identifikuar gjithë përmasën estetike të kërkesave të kësaj periudhe, prandaj jo rastësisht janë përzgjedhur për këtë kumtesë. Në të vërtetë, pranë tyre ose në vend të tyre mund të përzgjidhnim edhe shkrimtare, përkatësisht prozatore apo romansiere të tjera, të cilat po në këto përmasa e kanë ndërtuar figurën e gruas shqiptare. Në vend të romanit të shkrimtares Elvira Dones mund të përzgjidhnim fatin e përdhunuar të femrës shqiptare gjatë luftës së Kosovës te romani i shkrimtares Shefkije Islamaj, Mos më thuaj se më ke parë ëndërr, dhe të mos ndjenim më pak dhimbje; në vend të romanit të shkrimtares Flutura Açka, Vetmi gruaje, mund të përzgjidhnim romanin e Mira Meksit, Porfida – Ballo në Versailles, dhe të mos

humbnim asgjë në konceptin estetik të vlerësimit të romanit të gjinisë; në vend të romanit të Behare Rexhepit, Në kërkim të dashurisë, ne mund të përzgjidhnim një nga romanet e Brunilda Zllamit, dhe të mos humbnim asgjë nga interesimi për të lexuar një nga ato romane me temë sentimentale, të cilat i kemi lexuar dhe vlerësuar me emocionet e rinisë së hershme, pa u shqetësuar për realizimin letrar e artistik.
Pavarësisht nga grupi i parë apo i dytë, vlerësimet respektivisht tipologjia e personazhit të gruas në romanin e botuar viteve të fundit nuk do të humbte asgjë nga struktura letrare, artistike, përmbajtësore, emocionale, estetike dhe shpirtërore e historike.