"Mirëmëngjes i rilindur" poezi nga Lefteri Sema

LEFTERI SEMA

Mirëmëngjes i rilindur

poezi

SHTËPIA BOTUESE “MARIN BARLETI” TIRANË, 2010

Poezi dhe krijimtari popullore

Lefteri Sema

“Mirëmëngjes i rilindur ”

poezi dhe krijimtari popullore

Redaktor letrar: Kristaq F. Shabani

Art grafik: Dashamir Vraniçi

Copyright Lefteri Sema,2010

Libri u botua nën kujdesin e Lidhjes së Krijuesve “Pegasi”Albania me qendër në Gjirokastër

Shpërfaqje e shpirtit të bukur të një gruaje të ditur,…

Është një rilindje e shpirtëruar ngjatjetimi e përshëndetjes “Mirëmëngjesi”, një riciklim memorial në një rikthim për të gjetur një mëngjes tjetër nga ai, i cili mbarti ikje, largim, me objekte madhore indivuale dhe sociale...Një ikje para dydekadshe, kur nisnin proceset e një jete ndryshe dhe kur frynte një erë e mirë për të frymëmarrë me të dy bronket. Por në këtë ikje pati viktimëzime për të arritur në destinacion, pati largime të dhimbshme jetësore, përçapje për t’u ingranuar dhe integruar në civilizimin bashkëkohor...

Kjo ikje mori me vete mallin, këngët, ndjenja të caktuara, dhimbshurinë dhe në kujtesën e saj gjithçka të prodhuar gjatë jetës vetiake...

Kujtimet e së kaluarës u lanë këtu, shpërthesat rinore u lanë këtu, shqipja u mor me vete dhe gjithçka produktive për rritje dhe ingranim në botën, e cila kishte qenë një tabu....

Edhe vëllimi poetik me krijimtari popullore i Lefteri Semës sjell një larmi tematike, prek anë esenciale te asaj jete të krijuar me mund dhe sakrifica në vende të huaja, të panjohura; evidentohet me ndjenjë ndihmesa vëllazërore dhe e spikatur e familjeve greke, të cilat, para pak dekadash kishin ndërmarrë një emigrim të tillë, shpërfaqet shpirti i një gruaje të ditur, e cila la në vendin e saj “zogjtë”, “bilbilat”, “balonat”, “gazmendin”, festimet”, “kështjellëzën e saj, “vatrën gjyshërore” punën e spikatur të mësueses inkurajuese, lëndinat e bukura shumëngjyrëshe, pjesën e jetës së saj, të afërmit..., njerëzit e dashur...Libri ka spektër të gjerë, i cili realizon një sipërmarrje të madhe gjeografike: dete, kështjella, lulesa, ishuj, qytete, rite, cilësi, etikë, vajza të bukura, të paputhura, me ngjasi dhe bukuri të tejskajshme natyrore, lidhësi idilike, krahasime me lule të pemëve frutore më në zë, figurime të përzgjedhura të fjalësit popullor që i japin ngjyrim shumëplanësh... Autorja në inkursionin e saj kreativ ndërrmerr sipërmarrje pikturimi me penelata ndjenje dhe dhimbjeje, jep me prezencë të natyrshme elementë të bukur të prezencës natyrore të

majave të maleve, lëndinave, të kodrushkave, të liqeneve, të burimeve, të frymorëve të bukur, të fluturave, xixillonjave e tjerë, të cilët me shumëllojshmërinë e krahasimit figurativ mbresojnë, dinamizojmë, bukurojnë dhe befasojnë këndshëm. Kjo e theksuar në këngët e stisura prej saj, ku këndvështrimi dhe ndërtimi i tyre kompozicional ka më individualitet, kjo si duket vjen edhe nga njohja e fenomeneve “lirikë“ të jetës, nga kontakti dinamik me traditën , zakonet, ritualet.

Krijimi i saj poetik është tabanor në të cilën personazhe janë sorkadhet, bilbilat, zogjtë, lulet dhe, natyrisht, njerëzit, por kjo krijimtari nuk del nga “kuadratura” e krijimtarisë popullore , por ruan atë fizionomi të saj , paçka nga grafizmi i përdorur në këtë vëllim.

Vihet re dhe trajtesa e fenomeneve, problemeve, gjasive jetësore dhe, në këtë kuadër, cekja e tyre është një “hapje syri” për vëzhgim dhe përgatitja e kundërveprimit për ulje të ndërveprimit të këtij “antiakumulimi produktiv” dhe pjesëmarrjes aktive në zgjidhjen e problemeve të vendit, natyrisht duke u nisur nga mundësitë dhe roli që ka individi në progresin shoqëror dhe në ecurinë totale të shoqërisë...

Duke dhënë dhe ngacmimim e mirë të protagonistëve dhe të njerëzve, që mundësuan pakësimin e dhimbjes së emigrimit, autorja nxjerr në pah dhe idenë e kthimit në vend, duke protagonistuar ajo në rikthim në vendin e saj me një “Mirëmëngjes të rinduar”.

Ky vëllim, natyrish,t që ka vlerat e veta dhe shton mbajtjen mend të kujtesës së shkruar duke evidentuar natyrshmërinë dhe lirshmërinë e një femre të emancipuar, të një njeriu që nuk do të humbë kurrë profesionin e saj të mësueses dhe të japë kontribut në edukimin e njerëzve me mentalitete të reja të stadit.

Kristaq F. Shabani, I.W.A, W.P.S

Gjirokastër, qershor 2010

Fjalë autori

E kisha peng në shpirt daljen e një krijese të tillë, e cila më ka shoqëruar gjatë gjithë jetës. Dhe një ditë vjen shpërthimi natyrshëm, si shpërthimi i sytheve, që s’janë kurrë të fjetur. Nga shpërthimi i këtyre sytheve dalin në dritë lule e gjethe, lule që kanë petale të bukura, gjethe që gjithmonë ndjejnë gjelbërimin e përhershëm dhe krenohen për panoramën e luleve që kanë përreth. Dhe shpesh ndjenja njerëzore frymëmerr dhe e kënaqur thotë: “ Unë linda...”.

Çdo qenie njerëzore përpiqet të thotë diçka në pasurinë njerëzore, një diçka sado të vogël nga jetëza e tij, e tija...

Dhe unë ndërrmora këtë hap për të inkurajuar veten dhe për të evidentuar sadopak vlerat e individit, por njëkohësisht për të dhënë një dhurim tek të gjithë njerëzit e mi të dashur në veçanti dhe të gjithë njerëzit e epokës sime, të cilët kaluam tronditje të mëdha njerëzore dhe përballemi me një objektiv të qartë: Të ecim në korsi të bukura dhe të ndritim Atdheun tonë të bukur e të virgjër..., Atdheun, që simbol të tij ka shqiponjën...

Duke iu dhënë këtë dhurim, jap pjesë të shpirtit tim në vite...

Autorja

I. Portreti i lules

Peizazh alpesh

Liqenet e alpeve i hedh në pikturë,

moj vetullkurorë, dhe i var në mur.

Pikturomë mua, vështro sytë e mi,

do të kuptosh mirë, kam rënë në dashuri.

Vera po afron do të shkojmë të dy,

të luajmë nëpër bredha, nuk rri dot pa ty.

Nata kur të bier, zogjtë shkojnë në fole,

do të jem me ty, vetëm nuk të lë.

Në rrezet e para sorkadhet vrapojnë,

rreth e rreth liqenit ne të dy vallëzojmë.

Na bëhet pasqyrë uji si kristali,

i prita këto ditë sa më dogji malli.

Ëndrra të pambarimta...

Pjesë e jetës

Fluturat e mëndafshit fluturonin,

të dy sytë më verbuan,

Bëj të fluturoj dhe unë

buzëqeshur fluturat më kundruan.

Qeshnin e qeshnin me mua

se kisha krah për fluturim,

Kur u zgjova nga gjumi thashë:

“ Kjo ëndërr të ishte pa mbarim”.

Pjesë e jetës time
janë ëndrrat e bukura
që shikoj;
lule më lule dua të shëtis,
më ka ënda të qesh
e të lodroj.

Fluturat dhe bukuria

Ndër lastarë ngatërrohesh,

djalë, o djalë i ri,

Fluturat të vijnë përqark

zgjidhe njërën kë do ti.

Shkojnë ditët,

shkojnë vitet,

Flutura të duhet pranë,

të qëndrojë përmbi supe,

të gëzosh nënën e babanë.

Do të ketë lezet shtëpia,

do të qëndiset avllia,

Të lodrojnë dhe fëmija

Fruti i jetës – Bukuria.

I gjatë ky dimër...

Kur rrëshqiti bora
dhe u mbush plot përroi
Nga brazdat e ugarit
uji i turbullt nuk kulloi.

Farat e mykosura s’mbinë,..,
“Vit jo i mbarë, - thotë fshatari,-
qanin qengjat në katua,
shpresa e fundit te livadhi”.

E hodhi gunën çobani
dhe u ngjit përnbi pllajë
kokëvarur qëndronin lastarët,
moti filloi të qajë.

Mushkën xanxare prej dore
e ngarkuar me dru të njoma,...
“I gjatë ky dimër,- psherëtin,-
do durim, presim akoma”.

Ç’djep ishte ai që të tundi?!

Ç’pati ajo dorë e zezë

që rrëmben fëmijën në gji,

Lotët e nënës nuk shteren,

Marsh hak, o Perëndi…

Po nuk shitet njeriu, o derëzi,

Paratë e fëlliqura kokën të hanë.

Ç’djep ishte ai që të tundi?!

Harram bukën që të dhanë!

Fëmijën, që i vjedh nënës,
moj dorë e zezë e egërsirës,
Fantazmë do ta kesh gjithë jetën,
do vuash, bishë e errësirës.

Si ta kapërcej vuajtjen

Vuaj

Kur agoi dita përmbi det,

thashë se hallet i hodha,

Ç’kishe për të thënë

të gjitha në shpirt i mblodha.

Kaluan muaj, kaluan vite,

u përmbushet syri në vend të huaj,...

Gëzojnë ata që e trashëguan,

ndërsa unë me shpirt vuaj...

Dua të gëzoj në gurin e vatanit,

ku çahet defi në oborrin tim,

Buka në dhe të huaj, o djalë,

s’shkon në bark, mbetesh jetim...

Efharisto (Faleminderit)

Erë e fortë

më shtyn përpara,

shiu i hollë

s’ pushon

duke ndier mbrëmjen
teksa vjen,
kryqin bëj,
shpresa rrugëton.

Eci … e ci e lodhur,

e raskapitur,

gjendem përpara

te kisha e Zotit,

një Zotni më vështron

me keqardhje,

ndoshta,

përsjell ndërmend

se do të isha

për lëmosha.

Nxjerr nga xhepi

disa të holla

dhe më pyet:

“A ke ngrënë?”

Mua lotët

seç më rrjedhin,

“Kaq poshtë

paskam rënë?!”

“Efxaristo, (Faleminderit),

Zotni zemërgjerë,

t’i bëftë Zoti duart flori,

”mundimet“ e mia janë të shumta,

sa s’mund t’i besojë njeri!“

Dora e ngrohtë e Elenicës

Flisja me vete
pa asnjë “shok”,
rrugë e gjatë,
e vështirë,
kush ma dha
dorën e ngrohtë,…
Ishte ftohtë,
ish në të gdhirë…

Dorën e ngrohtë
e mbaja fort,
s’e lëshova,
s’më lëshoi,...
Kur më pa
të lodhur shumë,
me keqardhje
më vështroi…
dhe lotoi…
dhe lotoi...

“Rri e ngrohu,
bijë e nënës,
do të të mbaj

në vatrën time,

të solli Zoti

tek unë,

mos e ndiej

veten jetime.

Elenica e kam emrin,

por për ty

unë quhem nënë, …”

Dhe fola

ngrohtësisht me veten:

“Errësirë, tani,

pas të kam lënë”.

Nga më erdhi Ëngjëllorja,

më ndriçoi në jetën time,

më dha shpirt

e më dha shpresë,

nënë e dashur Elenica,

në zemrën time

do të mbesë

1000 vjet iu bëftë dita!

Dialogu

Në tokën e huaj ishim shpërndarë,

aty këtu mblidhnim ullinj…

- Ej , Sinan,- i thërret shokut një djalë,-

kishe ardhur ndonjëherë në shtetin fqinj?

- Leri, bre politikanët,

ç’ke me ta,

shiko qenin leshtor

që t’u afrua,…”.

Dialogu mori rrugën e shakasë,

po hija e zezë

nga sytë nuk na u largua.

- Çfarë po thua, a i vrarë,

mos fol, se fjalët i kapin me bastun,...-

Harram bukën politikanët tanë,

shikojnë kush je ti e kush jam unë“.

“Bajamja e gënjyer...”

Janinë, qytet i lashtë e i bukur

mban mbi supe historinë,

Në dimrin e fortë na mblodhe,

hape krahët “brinjë më brinjë”.

Buzë liqenit në çdo rrap,

janë mbështetur,

të lodhur dhe të uritur,

djemtë fatkeqë emigrantë

në sofër Nëna i ka pritur.

Lastarët e hardhisë
në Ballkan lotuan,
Bajames së gënjyer
lulet i ranë,
pranvera u vonua
shumë të vinte,
Shqiponja folenë e braktisur
kishte pranë,
Por jo, s’mundi kurrë,
ta arrinte.

Si balonat e fëmijve

janë mendimet e mia

Të qeshur ju dua,

nipër dhe mbesa,

jeni Lulet e Jetës

plot vështirësi,…

Horizontet i hapin

rrugën historisë:

Dita e re e bukur

Dhuratë

për ty, rini.

Si balonat e fëmijëve

në fluturim

mendimet e mia

për tek ju.

Sytë që ju shkëlqejnë

si pasqyrë,

më fshijnë

dhimbjen

aty - këtu.

» Poezi - Eva Sotiri
» POEZI
» Hajk
» Krijime nga Jorgo S. TELO
» Poezi e vendlindjes